انتىنا ادال ساقشىلار: قىتايدان كوشىپ كەلگەن قانداسىمىز جەردىڭ قىر- سىرىن بىلمەيتىن

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - قازاقستاننىڭ ءار تۇكپىرىندە ءوز ءىسىن ابىرويمەن اتقارىپ جۇرگەن پولتسيا قىزمەتكەرلەرى بار. قىم- قۋىت تىرشىلىكتىڭ تاساسىندا سولاردىڭ ەرلىكتەرى ەسكەرۋسىز قالىپ جاتادى. قازاقپارات وقىرمان نازارىنا سولاردىڭ ءبىر پاراسىن ۇسىنىپ وتىر.

2018 -جىلدىڭ 29 - جەلتوقسانى. كەشكى ساعات 17.15. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ تايىنشا اۋدانىنا قاراستى جاڭاداۋىر اۋىلىندا مال باعىپ جۇرگەن نۇردىبەك شايداحمەت ۇيىتقىپ سوققان بوراننىڭ كەسىرىنەن اداسىپ كەتەدى. بوراننىڭ قاتتى بولعانى سونشالىق، استىنداعى اتى دا باعداردان جاڭىلىپ، ىقتاي بەرگەن. اقتۇتەك بوراندا قولدارىنان كەلەر قايران بولماعان سوڭ تۋىستارى پوليتسياعا جۇگىنگەن.

چكالوۆ اۋىلىنىڭ پوسەلكەلىك پوليتسيا ءبولىمى باستىعىنىڭ ورىنباسارى اسلان دوسمۇقانوۆ «پاتريوت» قىزمەتتىك كولىگىنە ءمىنىپ، جوعالعان ازاماتتى ىزدەۋگە بەل بۋادى. قىتايدان كوشىپ كەلگەن قانداسىمىزدىڭ جەردىڭ قىر- سىرىن جەتىك بىلمەيتىنىن ۇققان مايور باسىن بايگەگە تىگە وتىرىپ، اق تۇتەكتىڭ اراسىنا اتتانادى. ۇيالى بايلانىستىڭ بولماۋى، باس- كوزگە باستىرمالاتقان قاتتى بوران ىزدەۋشىنىڭ دە ادىمىن اشتىرماي، جۇمىستى قيىنداتا تۇسكەن. ءسويتىپ ءجۇرىپ ورمانشىنىڭ ۇيىنە جەتكەن ساقشى سونىڭ ايتۋى بويىنشا جوعالعان مالشىنى تاۋىپ، اۋىلعا امان- ەسەن الىپ قايتقان.

ال وتىرار اۋداندىق پوليتسيا ءبولىمىنىڭ سەرجانتى جاسۇلان ءپىرىمجانوۆ اياق استىنان «كىندىك اكە» اتانعان. ول كولىگى بۇزىلىپ اياعى اۋىر ايەلىن اۋرۋحاناعا جەتكىزە الماي قينالىپ تۇرعان جىگىتتى كورىپ، كومەككە اسىعادى. اي- كۇنى جەتىپ تۇرعان ايەل مەن كۇيەۋىن قىزمەتتىك كولىگىنە وتىرعىزا سالىپ، اۋرۋحاناعا جەتكىزەدى. جولدا ايەلدى تولعاق قىسىپ، پوليتسيا قىزمەتكەرى ءوزى بوساندىرىپ العان. جول ۇستىندە ءومىر ەسىگىن اشقان بالانىڭ كىندىگىن دە ءوزى كەسىپ، سىرتقى كيىمىنە وراپ اۋرۋحاناعا امان جەتكىزەدى. وسىلايشا، رەيدتە جۇرگەن سەرجانت اياق استىنان «كىندىك اكە» اتانعان.

تولە بي اۋدانىندا كريمينالدىق پوليتسيا ءبولىمىنىڭ ۋچاسكەلىك ينسپەكتورى يسپانديار تەمىربەكوۆ بولسا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ مالىن باۋكەسپەلەردەن اراشالايمىن دەپ ءجۇرىپ 7 جەردەن جاراقات العان.

 اۋداندىق پوليتسيا بولىمىنە مالىن ۇرلاتقان قاريا ارىزدانادى. جەدەل ۋاكىل يسپانديار تەمىربەكوۆ كۇدىكتىنىڭ كىم ەكەنىن انىقتاپ، ۇستاۋ شارالارىنا كىرىسەدى. كۇدىكتىنىڭ ءىزىن تۇندەلەتىپ اڭدىعان مايور تاعى ءبىر ۇرلىقتىڭ ۇستىنەن تۇسەدى. ۇرى پوليتسيا قىزمەتكەرىنە شولاق مىلتىقتان بىتىرا جاۋدىرادى. جەدەل ۋاكىل 7 جەردەن جاراقات الىپ، اۋرۋحاناعا تۇسەدى. ءوز ءومىرىن تاۋەكەلگە تىگىپ، قاراپايىم تۇرعىننىڭ مالىن قورعاپ قالعان ساقشى وتادان كەيىن عانا امان قالعان. وتا توسەگىنەن امان تۇرعانىمەن، بىتىرانىڭ 5 وعى دەنەسىندە قالىپ قويعان. سوعان قاراماستان يسپانديار تەمىربەكوۆ ساپتان شىققان جوق. ءالى دە حالىققا قالتقىسىز قىزمەت ەتىپ ءجۇر.

**

بۇل وقيعا ورال قالاسىندا 2018 -جىلى 8 - جەلوقسان كۇنى بولعان. دوستىق داڭعىلى، 244- ءۇي مەكەنجايىندا جىگىتتەر توبەلەسىپ، ماڭايدىڭ مازاسىن العان. قىراعى تۇرعىندار بىردەن پوليتسيا شاقىرادى. ساقشىلار كەلگەندە بۇزاقىلاردىڭ ءبارى ۇيگە كىرىپ ۇلگەرگەن بولاتىن. پوليتسيا كاپيتانى مۇحيت ابۋلحايروۆ پەن لەيتەنانت جاندوس قۇبايەۆقا توبەلەستىڭ اياق استىنان تىنا قالعانى كۇدىكتى كورىگەن. ءبىر كەزدە 9 قاباتتاعى پاتەردەن ايەل ادامنىڭ جانۇشىرعان ايعايى ەستىلەدى. ساقشىلار كومەك سۇراعان داۋىسقا قاراي جۇگىرەدى. ولار 9-قاباتقا شىققاندا بەس جاسار ۇلدىڭ تاماعىنا پىشاق تىرەپ العان ەر ادامدى كورەدى. وگەي اكە بالانىڭ اناسىن الدىنا وسىلاي كەلتىرمەك بولعان ەكەن.

 ارتىق قيمىل جاساسا، وتكىر پىشاق بالانىڭ جانىن قياتىنىن تۇسىنگەن ساقشىلار اشۋلى جىگىتتى جايمەن اڭگىمەگە تارتا باستايدى. جىگىت ءسال بوساڭسىعان ساتتە پولتسەيلەردىڭ ءبىرى قولىنان پىشاقتى قاعىپ، ەكىنشىسى بالانى قاپسىرا قۇشاقتايدى. قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا بولعان ايقاستا بالا دا، وگەي اكە دە جاراقات الماعان.

1993 -جىلعى جىگىتتىڭ ىشىمدىك ىشكەنى كەيىن انىقتالدى. وعان قارسى قىلمىستىق كودەكستىڭ 115-بابى بويىنشا ءىس قوزعالىپ، تەرگەۋ امالدارى جۇرگىزىلۋدە. ال بەيكۇنا بالانىڭ ءومىرىن ءبىر اجالدان الىپ قالعان قوس ساقشىنى ءسابيدىڭ تۋىستارى ماراپاتتاۋدى سۇراعان. الايدا، مۇحيت ابۋلحايروۆ پەن جاندوس قۇبايەۆقا حالىقتىڭ جىلى ءسوزى مەن شىنايى العىسىنان اسقان بيىك مارتەبە جوق.

**

 ال استانا كوشەسىندە كولىگىمەن اتوي سالىپ، بەيساۋات ەلدىڭ ومىرىنە قاۋىپ توندىرگەن «اساۋ جۇرگىزۋشىنى» نۇر- سۇلتان قالاسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتىنە قاراستى جول- پاترۋلدىك پوليتسيا پولكىنىڭ ينسپەكتورى جاندوس وزبەك پەن پوليتسيا اعا سەرجانتى رۋسلان شميدت ساباسىنا تۇسىرگەن بولاتىن.

 رۋسلان مەن جاندوس قالا كوشەلەرىن پاترۋلدەۋ كەزىندە ەشكىمگە دەس بەرمەگەن ەسەرسوق جۇرگىزۋشىگە «قۇرىق سالدى». 21 - قاراشا كۇنى بەلگىسىز جۇرگىزۋشى كولىك اپاتىن جاساپ، وقيعا ورنىنان ءىزىن جاسىرىپ ۇرگەرەدى. ەرتەڭىندە قالا كوشەلەرىندەگى كامەرانىڭ بىرىنە كۇدىك كولىك ءتۇسىپ قالادى. «ءبارىمىز كۇدىكتى كولىكتىڭ سوڭىنا تۇستىك. جۇرگىزۋشى كەنەسارى كوشەسىمەن كەلە جاتىپ، سەمبينوۆ كوشەسىنە كىلت بۇرىلدى. اباي مەن سەمبينوۆ كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنا كەلگەندە باعدارشامنىڭ قىزىل ءتۇسى جاندى دا، كۇدىكتى ۇزاي بەردى. سوندا دا قول قۋسىرىپ وتىرماي، داۋىس ۇلعايتقىشپەن جولدىڭ وڭ جاعىنا قاراي توقتاۋىن بۇيىردىق. العاشىندا وڭعا قاراي ىعىسقانداي بولدى دا، الىستاي بەردى. سەمبينوۆ كوشەسىنەن سولعا بۇرىلعان تۇستا ءبىز دە سوڭىنان جەتكەن بولاتىنبىز. داۋىس ۇلعايتقىشپەن ءۇش رەت ايتقاندا باعىنباسا، زاڭدى تالاپ ورىندالماعان بولىپ ەسەپتەلەدى. ءبىز سول كەزدە باسقا اۆتوپاترۋلدەرگە راتسيا ارقىلى حابارلادىق»، - دەپ ەسكە الادى جاندوس وزبەك.

كولىك جۇرگىزۋشىسى قولعا تۇسپەۋ ءۇشىن اۆتوبۋستى بۇيىرىمەن جاناپ ءوتىپ، جولدا سىنىپ تۇرعان كولىكتىڭ سىرتىنان اينالىپ وتەدى. ال سەيفۋللين- اسان قايعى كوشەلەرى قيىلىسىندا جاياۋ جۇرگىنشىنى قاعىپ كەتە جازدايدى. جان- جاقتان قىسپاققا تۇسكەن تىزگىنشى اباي كوشەسىنە قايتا تۇسەدى. وسى ءساتتى پايدالانعان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى كوشەدەگى بارلىق باعدارشامدى قىزىلعا اۋىستىرا قويادى. قالىڭ كەپتەلىستىڭ ورتاسىندا قالعان «اساۋ جۇرگىزۋشى» سوندا عانا دامىلدايدى.

رۋسلان مەن جاندوس وسى كەزدە ۇيىمداسىپ ارەكەت ەتەدى. جۇرگىزۋشى ساقشىلار كەلگەندە ەسىكتىڭ ءبارىن ىشتەن قۇلىپتاپ العان بولاتىن.

«ول قارسىلىق تانىتىپ، ەسىگىن اشپاي قويدى. مەن وڭ جاق ەسىكتىڭ تەرەزەسىن كىسەنمەن سىندىردىم. قولىمدى سالىپ ەسىكتىڭ تۇتقاسىن تارتىپ اشتىم. وسى تۇستا سەرىكتەسىم شيراق قيمىلداپ، 2 سەكۋندتا جۇرگىزۋشىنى سىرتقا الىپ شىقتى. قويان- قولتىق كۇرەستىڭ ءادىس- تاسىلدەرىن قولدانىپ، قولىنا كىسەن سالدىق. ونىڭ ۇستىنەن بىرنەشە باپ بويىنشا اكىمشىلىك حاتتاما تولتىرىلدى. وزىندە جۇرگىزۋشى كۋالىگى مەن ساقتاندىرۋ پوليۋسى دە جوق ەكەن»، - دەدى رۋسلان شميدت.

جاندوستىڭ پوليتسيا قاتارىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەنىنە 3 جىل. ول جامبىل وبلىسى، شۋ اۋدانى، قونايەۆ اۋىلىنىڭ تۋماسى. قاراعاندى رەسپۋبليكالىق اسكەري مەكتەپ- ينتەرناتىن بىتىرگەن. ونى ءتامامداي سالا اسكەري بورىشىن وتەۋگە اتتانعان. سەرىكتەسى رۋسلان شميدت ەكەۋى زامانداس. ونىڭ دا ءتارتىپ پەن تىنىشتىق كۇزەتىندە جۇرگەنىنە 5 جىلداي بولعان. تۋىپ وسكەن جەرى - الماتى وبلىسى، ىلە اۋدانى، اقشي اۋىلى. ول الماتىداعى كوللەدجدەردىڭ بىرىندە ءبىلىم الىپ، وتان الدىنداعى اسكەري بورىشىن وتەگەن. 2013 -جىلى اسكەردەن ورالىپ، وسى سالاعا بەت بۇرعان. ولار بۇگىندە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتىنىڭ قىر- سىرىنا قانىققان بىلىكتى مامانعا اينالىپ كەلەدى.

اۆتور: ەسىمجان ناقتىباي