كەپىلدە تۇرعان پاتەردى ساتىپ الۋدىڭ قانداي قاۋىپتەرى بار
ينتەرنەتتە نەسيەسىن ۋاقىتىلى تولەي الماعان بورىشكەرلەردىڭ كەپىلگە قويىلعان مۇلىكتەرىن ساتۋ تۋرالى حابارلاندىرۋلاردى ءجيى بايقاۋعا بولادى. ءبىراق، كەپىلدە تۇرعان پاتەردى ساتىپ الۋ قاۋىپتى دەپ سانايتىندار از ەمەس.
Tengrinews.kz ءتىلشىسى زاڭگەر قايرات جۇكەل ۇلىنان كەپىلدە تۇرعان مۇلىكتى ساتىپ الۋدىڭ قانداي قاۋىپتەرى بار ەكەنىن جانە ساتىپ الۋدىڭ الدىندا نەنى ءبىلۋ كەرەكتىگىن سۇرادى.
زاڭگەردىڭ ايتۋىنشا، كەپىلدە تۇرعان پاتەردى الۋدىڭ بىرنەشە قاۋپى بار، سوندىقتان، ءبىرىنشى كەزەكتە سول مۇلىكتىڭ يەسىنە قاتىستى مالىمەتتەردى تەكسەرۋ قاجەت.
قانداي قاۋىپتەر بار
«مۇندا نەگىزگى قاۋىپ - مۇلىكتىڭ ساتىلايىن دەپ تۇرعان باعاسىندا، ياعني «ول اقشا قامتاماسىز ەتىلگەن قارىزدى جابا ما، جوق پا؟» دەگەن سۇراق تۋىندايدى. سول سەبەپتى، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنان كەپىلدە تۇرعان پاتەردىڭ يەسىنە جانە پاتەرگە قاتىستى ارنايى انىقتامالاردى الۋ قاجەت - باسقا تىيىمداردىڭ بار-جوعىن انىقتاعان ءجون. سەبەبى، ول مۇلىككە باسقا دا تىيىمدار سالىنۋى مۇمكىن. مىسالى، يەسىنىڭ باسقا دا قارىزدارى، مىندەتتەمەلەرى بولۋى مۇمكىن. باسقا دا سالىقتار بويىنشا قارىزى بار ەكەنى انىقتالسا، مۇلىككە كەز كەلگەن ۋاقىتتا سوت ارقىلى تىيىم سالىناتىن جاعدايلار بولادى»، - دەپ ەسكەرتەدى قايرات جۇكەل ۇلى.
سول سەبەپتى، زاڭگەر مۇلىكتىڭ باسقا دا قارىزدارىن تەكسەرۋگە كەڭەس بەرەدى.
«سونىمەن قاتار، بانك قانشا اقشاعا پاتەردى (جىلجىمايتىن مۇلىكتى) كەپىلدەن شەشۋگە دايىن ەكەنىن ءبىلۋ قاجەت. مىندەتتى تۇردە بانكتەن جانە ح ق ك و-دان ارنايى انىقتامالاردى الۋ كەرەك»، - دەيدى ول.
مامان كەپىلدە تۇرعان پاتەردى ساتىپ الۋدىڭ تاعى ءبىر قاۋپى دەپ مۇلىك ورتاق مەنشىك بولا تۇرا يەلەرىنىڭ ءبىرى رۇقساتىن بەرمەگەن جاعدايدا مۇلىكتىڭ سوت ارقىلى تارتىپ الىناتىنىن اتادى.
«مىسالى، كەپىلگە قويىلعان مۇلىك ورتاق مەنشىك دەلىك. ياعني، ەرلى-زايىپتىنىڭ اراسىندا ورتاق مۇلىك بولادى. سول مۇلىك كەپىلگە قويىلعان بولسا، ءبىراق، ولاردىڭ بىرىنەن رۇقسات الىنباسا نەمەسە رۇقساتىنسىز ساتىلىمعا شىعارىلسا، كەيىن مەنشىك يەسى ساتىپ الۋ-ساتۋ شارتىن جارامسىز دەپ تانىپ، سوتقا شاعىمدانا الادى. شارتتى بۇزىپ تاستايدى. بۇل - ۇلكەن قاۋىپ»، - دەپ ەسكەرتەدى زاڭگەر.
سونداي-اق، ونىڭ ايتۋىنشا، باستاپقىدا قۇجاتتار دۇرىس راسىمدەلمەسە، ءبىراز قيىندىقتار پايدا بولۋى مۇمكىن. قايتا راسىمدەۋ قيىنعا سوعادى ەكەن.
كەپىلدەگى مۇلىكتى يەلەنۋدىڭ تاسىلدەرى
وسى رەتتە زاڭگەر كەپىلدەگى مۇلىكتى يەلەنۋ جولدارىن ايتىپ بەردى. مامان كەپىلدە تۇرعان مۇلىكتى يەلەنۋدىڭ نەگىزگى ەكى ءتاسىلى بار دەيدى.
«كەپىلدەگى جىلجىمايتىن مۇلىكتى يەلەنۋ - كەپىلدى ۇستاپ وتىرعان ادام، ياعني قارىز بەرگەن تۇلعادان (بانك جەكە تۇلعا، ميكروكرەديت ۇيىمدارى) رۇقسات الۋ ارقىلى يەلەنەدى. كىمگە كەپىلگە قويىلدى سودان رۇقسات الىنۋ ارقىلى ساتىلىمعا شىعادى دەگەن ءسوز. ءبىرىنشى جاعدايدا كەپىلگە قويىلعان جىلجىمايتىن مۇلىكتى پاتەر نەمەسە جەر بولسىن، سونىڭ يەسى ارقىلى تىكەلەي ساتىپ الۋعا بولادى. مۇندا ەڭ باستىسى، يەسى پاتەردى كەپىلدە ۇستاپ وتىرعان ادامنان نەمەسە بانكتەن قاجەتتى كەلىسىمىن الۋى كەرەك. سودان كەيىن عانا تىكەلەي ساتۋعا بولادى. ول كەزدە كوبىنە الدىن الا شارت جاسالادى.
ساتىپ الۋشى كەپىلپۇل بەرەدى دە، بەلگىلى ءبىر سوماعا كەلىسكەنى جايلى شارت جاساسادى. ەكىنشى جاعدايدا كەپىلدە تۇرعان مۇلىكتى اۋكسيوندار ارقىلى يەلەنۋگە بولادى. ول اۋكسيونداردى بانكتەردىڭ وزدەرى وتكىزۋى مۇمكىن. كەيدە سوت ورىنداۋشىلارى وتكىزەدى. وزدەرىنىڭ ءتاسىلى بولادى - اعىلشىن - گوللاند ءتاسىلى سياقتى. ياعني، باعانى جوعارى نەمەسە تومەن ءتۇسىرۋ ارقىلى. نەگىزگى ەكى ءتاسىل وسى. ءبىراق، اۋكسيوننان ساتىپ الۋدىڭ نيۋانستارى كوپ. اۋكتسيونداردا سوت ورىنداۋشىلار كوپ رەسمي قۇجاتتار دايىندايدى - مۇلىكتى باعالايدى، كەپىلدە تۇرعان مۇلىكتىڭ يەسىنە ارنايى حابارلاما جىبەرەدى. سودان كەيىن عانا اۋكسيونعا قاتىسادى»، - دەيدى زاڭگەر.
قايرات جۇكەل ۇلى كەپىلدە تۇرعان پاتەردى الۋدىڭ قاۋىپتەرىن الدىن الۋ ماقساتىندا ءبىرىنشى كەزەكتە پاتەر مەن پاتەر يەسىنە قاتىستى بارلىق مالىمەتتى تەكسەرىپ، قۇجاتتاردى قاراپ شىعۋعا كەڭەس بەرەدى. سونداي-اق، مەنشىك يەلەرىنەن كەلىسىم الۋ وتە ماڭىزدى ەكەنىن ايتادى.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ول مالىمەتتەردى سوت ورىنداۋشىلارىنىڭ رەەسترىنەن دە تەكسەرىپ الۋعا بولادى.