باتىس قازاقستانداعى سەگىزساي تاريحي جۇرتىن كەڭىنەن زەرتتەۋ كوزدەلۋدە

ورال. قازاقپارات - شىڭعىرلاۋ اۋدانى اۋماعىندا ورنالاسقان سەگىزساي كەشەنىن كەڭىنەن زەرتتەۋ كوزدەلۋدە، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

وبلىستىق تاريح جانە ارحەولوگيا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى جانتاس ءسافۋلليننىڭ ايتۋىنشا، سەگىزساي كەشەنى جالپىۇلتتىق قاسيەتتى نىساندار تىزىمىنە ەنگىزىلگەن.

شىڭعىرلاۋ اۋدانى سەگىزساي اۋىلى مەن قاراتوبە اۋدانى ەگىندىكول اۋىلى ارالىعىندا جاتقان كەشەندى زەرتتەۋدى العاش رەت 1966 -جىلى ا. پۋشكين اتىنداعى ورال پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى (قازىرگى م. وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى) قولعا العان. ولكە تانۋشى گ. باگريكوۆتىڭ باسشىلىعىمەن قازبا جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ، بىرنەشە التىن ادام تابىلعان. جالپى، مۇندا سارماتتار كەزەڭىنە جاتاتىن 300 دەن اسا وبا شوعىرلانعان.

كەيىن ماسكەۋدەن عىلىم اكادەمياسىنا قاراستى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ عالىمدارى كەلىپ، قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزگەنىمەن، ول اياقتالماعان. قورعانداردى جارتىلاي اشىپ تاستاپ، قايتا قالپىنا كەلتىرمەگەن. ادام سۇيەكتەرى ءار جاققا شاشىلىپ كەتكەن، تابىلعان جادىگەرلەر جۇيەلى زەرتتەلمەگەن.

«مىنە، وسى سەگىزساي (لەبەديەۆكا) كەشەنىن قايتا زەرتتەۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر. بۇعان دەيىن كەشەنگە ارنايى بارىپ، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، ءا. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى ەربولات سماعۇلوۆ، تۇركىستان وبلىستىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيى ارحەولوگيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ايسۇلۋ ەرجىگىتوۆا جانە ورالدىق عالىم، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى مۇرات قالمەنوۆتىڭ قاتىسۋىمەن بارلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزدىك. كەڭەس زامانىنان بەرى عالىمدار سەگىزسايداعى سارماتتار كەزەڭىنە جاتاتىن وبالاردى سەگىز قورىمعا بولگەن. سول قورىمداردىڭ سىزبالارى مەن ەسەپتەرىن تاۋىپ، سول بويىنشا ورنالاسۋ ءتارتىبىن انىقتاۋعا تىرىستىق. سۇلبا كەلەدى، تەك تۇسىنىكسىزدەۋ جەرلەرى بارشىلىق. ەندىگى ماقسات - قارجى مۇمكىندىگىنە قاراي توپوگرافيالىق تۇسىرىلىمدەرى مەن فوتوسۋرەتتەرىن، سىزبالارىن جاساپ، ناقتى كوورديناتتارىن انىقتاپ، عىلىمي اينالىمعا ەنگىزۋ»، دەدى قازاقپارات تىلشىسىنە ج. سافۋللين.

شىڭعىرلاۋ اۋداندىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ باسشىسى تىلەگەن قاليەۆتىڭ ءمالىم ەتكەنىندەي، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا سەگىزسايعا رەسەيلىك جانە قازاقستاندىق عالىمداردىڭ نازارىن اۋدارۋ ماقساتىندا 11-13 -ماۋسىمدا ەسەنامانتاۋ ۇستىرتىندە «كونە سەگىزساي» تاقىرىبىندا دالالىق سيمپوزيۋم ۇيىمداستىرىلماقشى.

وعان رەسەي فەدەراتسياسى مەن قازاقستان قالالارىنان ءار جىلدارى وسى جەردە قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزگەن ارحەولوگتار، باسقا دا عالىمدار ات باسىن بۇرماقشى.

الداعى ۋاقىتتا سەگىزساي كەشەنى اۋماعىندا اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي اشۋ، سونداي- اق وسى تۇستان وتەتىن سامارا- شىمكەنت جولىنىڭ بويىندا كومپوزيتسيا ورناتۋ ويلاستىرىلۋدا.

سول سەكىلدى وسى ماڭداعى اققۇمنىڭ استىندا كونە قالا بار دەگەن اڭگىمە كوپتەن ايتىلىپ كەلەدى. ونى دا زەرتتەپ، مۋزەي- قورىق ەتىپ قۇرسا، ارتىق بولماس ەدى. تالايدان بەرى سىر بۇگىپ جاتقان قۇنىسكەرەي ۇڭگىرى دە بار.

«ەڭ باستىسى، عىلىمي- زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزە وتىرىپ، تابيعاتى سۇلۋ، تاريحى باي سەگىزساي كەشەنى مەن اققۇمدى كەلەر ۇرپاق ءۇشىن ساقتاۋ اسا ماڭىزدى» ، دەدى ج. سافۋللين.