سىر بويىنان ەرەكشە كونە عيماراتتىڭ ورنى تابىلدى

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - سىر وڭىرىندەگى قىشقالا قالاشىعانان ەرەكشە ساۋلەتتى سەگىز قىرلى كونە عيماراتتىڭ ورنى ارشىلدى، - دەپ حابارلايدى حابار 24 ءتىلشىسى.

بۇل نىساندى عالىمدار مەدرەسە دەپ جورامالداپ وتىر. اۋماعى 30 گەكتارعا جۋىقتايتىن ارحەولوگيالىق قازبا الاڭىنان تابىلعان قىزىقتى جادىگەرلەر جاڭالىق ەكەنى ءسوزسىز. XIII- XV عاسىرلاردا تىرشىلىگى قايناعان قىشقالا  قىزىلوردا وبلىسىنىڭ قوعالىكول اۋىلىنىڭ ماڭىنان ارشىلىپ جاتىر.

قۇم قويناۋىنا بويلاعان سايىن ارحەولوگتاردى ءتۇرلى جادىگەرلەر تامساندىرا تۇسۋدە. ماسەلەن، سەگىز قىرلى عيمارات سول داۋىردەگى ساۋلەت ونەرىنىڭ ەرەكشە ۇلگىسىنە جاتادى. «ارينە عيماراتتىڭ ساۋلەتى وتە ەرەكشە. بۇل ءتىپتى قازاقستاندا انالوگى جوق دەۋگە بولادى. سەبەبى ءدال وسى 8 قىرلى، ىشىنە قاراي قايتادان 8 قىرلى بولمەلەر سالۋ، ونىڭ ورتاسىنا 8 قىرلى ەدەندەلگەن اسەم عيمارات سالىپ، ونىڭ ورتاسىنا باعاندار تۇرعىزىپ، 4 جەرىنەن سالۋ ازىرگە ءبىز كەزدەستىرە قويعان جوقپىز»، - دەيدى ق ر ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى سىرىم ەسەنوۆ.

مۇنداعى عيماراتتاردىڭ بەزەندىرىلۋى احمەت ياسساۋي كەسەنەسىنەن كەم تۇسپەيتىنىن ايتادى ماماندار. قىشتاعى ويۋلاردان اراب جازۋلارىمەن قاتار، قازاقى ورنەكتەردى دە كورۋگە بولادى. گلازۋرلەنگەن كۇمبەز سىنىقتارى، ءتۇرلى ءتۇستى بوياۋدىڭ پايدالانىلۋى قالانىڭ اسەم كەلبەتىن ايشىقتاي تۇسەدى. كونە قالانىڭ قىزىقتى جادىگەرلەرى جەرگىلىكتى وقۋشىلاردىڭ دا عىلىمي ىزدەنىسىنە ارقاۋ بولعان. «مەكتەپتىڭ «ولكە تانۋ» ۇيىرمەسىنە بايلانىستى بالالار كەلىپ، «قازبا 2»- دە ءجۇرىپ ءتۇرلى قىشتاردى، كەراميكالىق ىدىستاردى، تەرراپوتالاردى تاۋىپ، ولاردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ جانە ءتۇرلى بەينەباياندار ءتۇسىرىپ، عىلىمي جوبامدى بىرنەشە رەت قورعادىم»، - دەيدى وقۋشى رامازان ءمۇتان.

سونداي-اق، بۇل اۋماقتان قىش وندىرگەن پەش تابىلدى. قۇم قويناۋىنداعى قالانى زەرتتەۋ ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» ماقالاسىنان تۋىنداعان «قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» جوباسىنا قوسقان زور ۇلەس بولماق. «ەندى بۇل قىشقالا قالاشىعى وسى ۋاقىتقا دەيىن تەك 90- جىلدارى اۋەسقوي قازبا جۇمىستارى رەتىندە عانا جۇرگىزىپ كەلىپ، تىڭعىلىقتى زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلمەگەن. كەشەندى تۇردە قازبا جۇمىستارى باستالىپ، بۇل قالاشىقتى زەرتتەۋدە، تاريحىن انىقتاۋدا سىرداريانىڭ تومەنگى اعىسىنداعى ورتاعاسىرلىق قالالاردىڭ تاريحىن اشۋدى ۇلكەن مۇمكىندىك بەرەدى بۇل قازبا جۇمىستارى»، - دەيدى وبلىستىق ءتاريحي جانە مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ مەكەمەسىنىڭ ءبولىم باسشىسى عالىمجان سادىقوۆ.

ەل اۋزىنداعى اڭىزداردا الپامىس باتىردىڭ جارى گۇلبارشىن مەكەن ەتكەن قالانىڭ گەوگرافيالىق سيپاتى دا وسى ماڭعا ۇقساس كەلەدى ەكەن. مۇنداي بولجامدى قالا اۋماعىنان ارشىلعان قۇندى جادىگەرلەر دە ناقتىلاي تۇسكەنگە ۇقسايدى. دەمەك تالاي سىردى بۇككەن قىشقالانىڭ بايىرعى بارشىنكەنت بولۋى دا عاجاپ ەمەس.

سوڭعى جاڭالىقتار