ايگىلى «كوكسەرەكتەگى» قۇرماشتىڭ تاعدىرى تۋرالى بىلەسىز بە؟
مۇحتار اۋەزوۆتىڭ شىعارماسى جەلىسىمەن تۇسىرىلگەن كارتينانىڭ بۇكىل وداقتىق تۇساۋكەسەرى 1974-جىلى 8- ساۋىردە ماسكەۋ قالاسىندا وتكەن. ال ايگىلى فيلمدە قۇرماشتىڭ ءرولىن سومداعان قامبار ۋاليەۆ تۋرالى نە بىلەمىز؟ كينودان كەيىن اكتەردىڭ تاعدىرى قالاي قۇبىلدى؟ بۇل تۋرالى پروديۋسەر ءاليا قۇدايبەرگەنوۆا Facebook پاراقشاسىندا جازدى.
جۋرناليست قامبار ۋاليەۆتىڭ تەك جاقسى اكتەر عانا ەمەس، جاقسى ادام بولعانىن ايتتى. ول اكتەرمەن كەزدەسكەن ساتتەگى سەزىمى مەن ونىڭ تاعدىرىن بايانداپ بەردى.
«جالىنعانداي بوپ، تابان تىرەپ تۇرىپ الدىم. تىلەكتەس ەكەنىمدى، سىيلايتىنىمدى ايتتىم. كەلىنشەگى وتە جاقسى ادام ەكەن. قامبار اعانىڭ كوڭىلىنە قاراعىشتاپ، «اعاڭ بولەك ادام عوي، ءاليا. اتاقپەن دە، اقشامەن دە اۋىرعان جوق. ەشكىمنەن ەشنارسە سۇراعان جوق. ايتار بولساق اڭگىمە كوپ... رەنىش تە، قيانات تا... ونىڭ ءبىرىن دە ايتقىزبايدى، قامبار» دەپ، مۇڭايدى.
«اعا، «كوكسەرەك» سىزگە نە بەردى؟» دەگەنىمە «كىر جۋاتىن ماشينا» دەدى. ەرىكسىز مىرس ەتىپپىن، شىنىمەن ولاي ويلاماپپىن.
«كوكسەرەك» عاجاپ كينو عوي! ال، قۇرماشتى سىزدەن وزگە ويناۋى مۇمكىن ەمەستەي! قالاي، سۇمدىق سەندىرىپ ويناعانسىز!» دەپ ەدىم، سەلقوس قانا:
«ەسەسىنە كۇلكىمدى اپ قويدى... سودان كەيىن كۇلە الماي قالدىم. پسيحولوگيامنىڭ كۇل-تالقانىن شىعاردى...» دەدى.
قازاق ۇلتتىق كينو ونەرىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسقان «كوكسەرەكتى» كورمەگەن قازاق جوق شىعار؟! قۇرماشتى دا. ءبىراق «سول بالا قايدا؟» دەگەن ەشكىم بولماعانى، ءبىزدىڭ ەلدە تالانتتاردى باعالاۋدىڭ جوقتىعى، ولاردىڭ كوبىنىڭ ءومىر سۇرۋگە يكەمسىز ەكەنىن بىلە تۇرا، كورە تۇرا ءمان بەرمەيتىنىمىز جانىمدى اۋىرتتى، اعاعا قاراپ وتىرىپ...
تۇرمىس-تىرشىلىكتىڭ اۋىرتپالىعى، كۇندەلىكتى جاساپ جۇرگەن تىرلىگى اعانى قاجىتىپ-اق تاستاپتى.
س ت و-دا(كولىك جوندەۋ ورتالىعىندا) ىستەيدى ەكەن. ايەلى مەيىربيكە. بالالارى بار. ەكەۋىنىڭ تاپقاندارى پاتەراقى مەن اس-اۋقاتتان ارتىلمايدى.
«اعا، كولىك جوندەتۋگە كەلگەندەر قۇرماش دەپ، تانىپ جاتاتىن شىعار؟» دەدىم، قويعىم كەلمەگەن سۇراقتى قويىپ. «جوق، كوبى ەمەس. ءبىراق، بىلەتىندەر بىلەدى. ودان نە پايدا؟ قازىر دەنساۋلىعىم دا سىر بەرىپ ءجۇر. باياعى سول فيلمگە ءتۇسىپ جۇرگەنىمدە سۋىق تيگىزگەنمىن، ءالى كۇنگە سول سىرقات قىر-سوڭىمنان قالمايدى...» دەدى.
ايتپاسىنا قويماي، ءبىراز دۇنيەنى اقتاردىق. اعا بالالارىنىڭ بولاشاعىنا الاڭداۋلى ەكەنىن باسا ايتتى.
«...جەڭگەڭنىڭ جاقسىلىعى عوي، ايتپەسە مىنا قوعامعا قاجەتسىز ەكەنىمدى باياعىدا ۇققانمىن! ايتەۋىر... ءتىرى جۇرگەنىڭە تاۋبە دەيسىڭ... ءۇي سۇرامايمىن. وزدەرى بىرنەشە رەت بەرمەك بوپ، قايتادان بەرمەيتىن بوپ... بالا ەمەسپىن عوي. قويا سالىڭدارشى، دەدىم. مەنىڭ ءومىر سۇرگەنىم ەشكىمگە دە مىندەت ەمەس. مەنەن دە زورلار ءوتتى عوي، سىي كورمەي...»، - دەدى اڭگىمە اراسىندا.
*** *** ***
كەيىننەن قامبار ۋاليەۆ اعانىڭ ومىردەن وتكەنى تۋرالى حابار جانىمدى قارىپ ءوتتى. وعان دا پالەن جىل. تىلىمە «راحات كورمەستەن كەتە سالدى-اۋ؟!» دەگەن ءسوز ورالا بەردى...
تالانت دەگەن بار بولسا، ول «كوكسەرەككە» ءمان بەرگەن، قۇرماشقا جان بەرگەن قامبار ۋاليەۆ ەدى عوي! ول قازاقتىڭ كينوسى ەدى عوي!
اعانىڭ وتباسى قايدا ەكەن، جاعدايلارى نە بولدى ەكەن؟ سونى ويلاپ وتىرمىن... قامبار اعا جاقسى اكتەر عانا ەمەس، جاقسى ادام بولدى! ءبىز ول كىسىنىڭ اتى اتالعاندا نەنى ايتامىز؟ نەسىن ايتامىز؟ نەمىزدى ايتامىز؟
بۇكىل عۇمىرىن پاتەردەن پاتەرگە كوشىپ ءجۇرىپ وتكىزگەنىن، اناداي تالانتتى مايعا «كومىپ» «ستوشنيك» ەتكەنىمىزدى مە؟!»، - دەپ جازدى قۇدايبەرگەنوۆا.