تاريحتاعى ەڭ جىلدام ۇشاقتىڭ جوباسى جاسالدى - الەمدىك باسپا سوزگە شولۋ
ءسوزجۇمباق قارتتاردىڭ ميىنا پايدالى - Inverse
عالىمدار قارتايعاندا ءسوزجۇمباق پەن سۋدوكۋ شەشۋ ميدىڭ جۇمىسىن جاقسارتاتىنىن دالەلدەدى. زەرتتەۋ تۋرالى ماقالا Inverse جۋرنالىندا جاريالاندى.
«ەكسەتەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى قارتتاردىڭ ءسوزجۇمباق شەشۋگە كەتىرەتىن ۋاقىتى بوس جۇمسالمايتىنىن انىقتادى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، ساندار مەن ارىپتەر بار باسقاتىرعىشتار ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ جۇمىسىن بەلسەندى قىلدىرادى، دەپ جازادى باسىلىم.
اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، زەرتتەۋگە 50 مەن 93 جاس ارالىعىنداعى 20 مىڭعا جۋىق ادام قاتىسقان. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ويجۇمباقتارمەن اۋەستەنەتىن ادامدار وزدەرىنىڭ بيولوگيالىق جاسىنان سەگىز جىلعا جاستاۋ بولىپ شىققان.
تاريحتاعى ەڭ جىلدام ۇشاق جوباسى تانىستىرىلدى - Arstechnica
امەريكانىڭ Hermeus اۋە كومپانياسى پاريجدەن نيۋ- يورك قالاسىنا دەيىن ءبىر جارىم ساعاتتا جەتە الاتىن ۇشاق جوباسىن تانىستىردى. كومپانيا وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاريحتاعى ەڭ جىلدام جولاۋشىلار ۇشاعى بولماق، دەپ جازادى Arstechnica.
«قازىر پاريج بەن نيۋ- يورك اراسىنداعى اۋە رەيسى جەتى ساعاتقا سوزىلادى. جاڭا جوبادا ول ايتارلىقتاي قىسقاردى. بۇگىنگى تاڭدا جوبا بويىنشا ۇشاقتىڭ تەحنولوگياسى تۋرالى مالىمەتتەر بەلگىلى بولعانىمەن، جوبانى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا ول وزگەرتىلۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، جوبا بويىنشا تاريحتاعى ەڭ جىلدام ۇشاق قۇراستىرىلاتىنى وزگەرىسسىز قالادى»، دەپ جازادى باسىلىم.
2050 -جىلعا قاراي ەۋرووداق تۇرعىندارى ازايادى - El Pais
«ەۋرووداق ەكونوميكالىق ءوسىمدى ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن ميگراتسيالىق اعىندى قاجەت ەتەدى. ەگەر ەۋروپا يمميگراتسيا ەسىكتەرىن جاۋىپ تاستاسا، 2050 -جىلعا قاراي ەۋرووداق تۇرعىندارىنىڭ سانى 49 ميلليونعا ازايادى. ال جۇمىسقا قابىلەتتى ادامدار سانىنىڭ ازايۋى ءبىرىنشى كەزەكتە ەكونوميكانىڭ دامۋىن تەجەيدى»، دەپ جازادى El Pais باسىلىمى.
«بۇكىل ەۋروپا بويىنشا ميگرانتتارعا قارسىلىق لەگى بايقالادى. دەگەنمەن، ەۋروپا بولاشاعى يمميگرانتتارعا بايلانىستى ەكەنىن ەشكىم مويىنداماي وتىر. ەۋرووداق دەموگرافيالىق ءولىم جولىنا تۇسكەنىنە كوپ ۋاقىت بولدى. قازىر ەۋرووداقتا 511 ميلليون ادام ءومىر سۇرەدى. دەگەنمەن،
2015 -جىلدان باستاپ ەۋروپا ەلدەرىندە ءولىم كورسەتكىشى بالا تۋۋ كورسەتكىشىنەن تومەن. سوعان قاراماستان ەۋروپا حالقى سانىنىڭ كەمىمەي تۇرۋى تەك كەلىمسەكتەردىڭ ارقاسى. جىل سايىن ەۋروپاعا
1,3 ميلليون يمميگرانت كەلەدى» ، دەپ جازادى باسىلىم.
اۆتوردىڭ جازۋىنشا، 1900 -جىلى ەۋروپادا الەم حالقىنىڭ % 20- ى ءومىر سۇرگەن. 1960 -جىلى % 13,5 بولسا، بۇل كورسەتكىش 2015 -جىلى % 6,9 بولعان. ماماندار 2040 -جىلى بۇل كورسەتكىش % 5 دان دا تومەن بولاتىنىن ايتادى.
«ەگەر بۇل تەندەنتسيا ساقتالىپ، يمميگرانتتاردىڭ كەلۋى توقتاتىلاتىن بولسا، 2050 - جىلعا قاراي ەۋرووداق تۇرعىندارىنىڭ سانى 49 ميلليون ادامعا ازايادى»، دەپ جازادى اۆتور.
ا ق ش دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى داعدارىسقا ۇشىرادى - Project Syndicate
«ا ق ش ساياساتى ماكروەكونوميكالىق ينديكاتورلاردىڭ قۇلىنا اينالدى. ال تۇپتەپ كەلگەندە، ماكروەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر ءومىر ساپاسى تۋرالى ەشتەڭە ايتا المايدى. مىسالى، امەريكا ەكونوميكاسى جوعارى دەڭگەيدە بولعانىمەن، امەريكالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا داعدارىس ءجۇرىپ جاتىر»، دەپ جازادى Project Syndicate باسىلىمى.
اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، Gallup اقشتا ەكونوميكا ورلەپ جاتقانىمەن، ادامداردا كۇيزەلىس پەن اشۋ كوبەيگەن.
«2018 -جىلى امەريكالىقتاردىڭ % 55- ى كۇنى بويى كۇيزەلىستە جۇرەتىنىن ايتقان. % 45- ىندا مازاسىزدىق، ءار بەسىنشى امەريكالىقتا قاتتى اشۋ بولعان»، دەپ جازادى باسىلىم. اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، امەريكاداعى حالىقتىڭ كۇيزەلىسى سوڭعى ون جىلدا ەڭ جوعارى كورسەتكىشكە جەتكەن.
جارتىلاي دايىن ءونىم سەمىزدىككە اپارادى - Der Standard
«جارتىلاي دايىن ءونىم كوپ كالوريانىڭ جينالۋىنا اكەلىپ، سەمىزدىكتىڭ پايدا بولۋىنا اسەر ەتەدى»، دەپ جازادى Der Standard باسىلىمى.
ماقالا اۆتورىنىڭ جازۋىنشا، الەم حالقى سەمىزدىك دەرتىنە كوپ شالدىعۋدا.
«بۇكىل الەم بويىنشا 1975 - جىلدان بۇگىنگى كۇنگە دەيىن سەمىرىپ كەتكەندەردىڭ سانى ءۇش ەسە كوبەيگەن. بۇل جاعدايعا اسەر ەتكەن ەڭ باستى فاكتورلاردىڭ ىشىندە تاماقتانۋ ءتارتىبىنىڭ وزگەرۋى، كومىرتەككە باي ونىمدەردى تۇتىنۋ مەن قانتى كوپ سۋسىنداردى ءىشۋ بار»، دەپ جازادى باسىلىم.
ديەتولوگتار جارتىلاي دايىن ونىمدەردى تۇتىنۋدىڭ ادام دەنساۋلىعىننا اسەرىن زەرتتەپ، قاتتى وڭدەلگەن تاعامداردىڭ سەمىزدىككە اپاراتىنىن دالەلدەدى.
«بەتەسدتەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ ينستيتۋتى عالىمى كيەۆين حولل باستاعان ءبىر توپ عالىمدار جۇرگىزگەن زەرتتەۋگە قاتىسۋشىلار ءتورت اپتا بويى زەرتحانادا تەك جارتىلاي دايىن ءونىم تۇتىنعان. ناتيجەسىندە ولار ەكى اپتانىڭ ىشىندە ءبىر كيلوگرامم سالماق قوسقان»، دەپ جازادى اۆتور.
كەيبىر تۇستەر نەگە ۇمىتىلمايدى - BBC
«كەيبىرەۋلەر قىرىق جىل بۇرىن كورگەن ءتۇسىن ءالى ۇمىتپاي ەسىندە ساقتاپ ءجۇر. ءتىپتى، تۇسىندە كورگەن ءار دەتال جاتتالىپ قالعان. ال ول ادام ءبىر اپتا بۇرىن كورگەن ءتۇسىن ەسىنە تۇسىرە الماۋى مۇمكىن. ادامنىڭ كورگەن ءتۇسىن ەستە ساقتاۋى بيولوگياعا بايلانىستى بولىپ شىقتى»، دەپ جازادى ВВС باسىلىمى.
اۆتوردىڭ جازۋىنشا، ءتۇس ءبىز ويلاعاننان دا كۇردەلى دۇنيە.
«پسيحولوگ دەيدرە باررەتتىڭ ايتۋىنشا، ناقتى قۇرىلىمى بار تۇستەردى ەستە ساقتاۋ وڭاي. ال لوزاننا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇستەردى زەرتتەۋ مامانى فرانچەسكا سيكلاري ءتۇس پەن سەرگەكتىك اراسىندا شەكارا بارىن ايتادى. ياعني، ەگەر كەيبىر تۇستەردىڭ كوبى ءار دەتالىمەن بىرگە ەستە ساقتالاتىن بولسا، ول شىن ومىرگە كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن»، دەپ جازادى اۆتور. ونىڭ ايتۋىنشا، ناركولەپسيا سياقتى اۋرۋمەن اۋىراتىن ادامدار ءتۇس پەن شىنايى ءومىردى اجىراتا المايدى.
«كوپ جاعدايدا ادام كورگەن ءتۇسىنىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىن عانا ەستە ساقتاپ قالادى. بيولوگيا بۇل جاعدايدى دا رەتتەپ قويعان»، دەپ جازادى اۆتور.
اۆتور: ايكۇمىس بولاتبەك