ينتەرنەتتە شەكارا كەرەك پە
تۇركىستان وبلىسىنا ساحا رەسپۋبليكاسىنان جۋرناليستەر كەلدى «حابار» ارناسىندا جاڭا توك- شوۋ كورسەتىلەدى
ماقالا اۆتورىنىڭ جازۋىنشا، 1648 -جىلى ۆەستفال كەلىسىمىنە قول قويىلىپ، ەۋروپاداعى وتىز جىلدىق سوعىس اياقتالىپ، مەملەكەتتەر تاۋەلسىزدىگىن العان. ءار مەملەكەت ءوز شەكاراسىن قورعاپ، باقىلاپ، بۇل ارەكەت جاھاندىق ساياسي ءتارتىپتىڭ نەگىزىنە اينالعان. ال 2010 -جىلى سيريا مەن رەسەي، تاعى بىرنەشە مەملەكەت بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا سيفرلىق الەمگە دە شەكارا ەنگىزۋدى سۇراعان ەدى.
ينتەرنەت ساياسات سالاسىنىڭ ساراپشىسى حاسكالل شارپتىڭ ايتۋىنشا، تالاپ قويعان مەملەكەتتەر تەلەفون ءنومىرى سياقتى، ءار مەملەكەتتە ينتەرنەت كود بولۋ كەرەكتىگىن ايتقان.
«ءبىر جىلعا سوزىلعان كەلىسسوزدەر ەش ناتيجەسىز اياقتالدى. ينتەرنەتكە شەكارا قويۋ ءۇشىن مەملەكەتتەر ازاماتتارىن قاتاڭ باقىلاۋى قاجەت. بۇل شەكاراسىز كەڭىستىك رەتىندە ينتەرنەتتىڭ اشىقتىعىن جوياتىن ەدى جانە ۇكىمەتتىڭ قۇرالىنا اينالاتىن ەدى»، دەپ جازادى باسىلىم.
اۆتوردىڭ جازۋىنشا، ون جىل وتكەن سوڭ بۇل جاعدايدى ەسكە الۋى بەكەر ەمەس. سەبەبى وسى ون جىلدىڭ ىشىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنان قولداۋ تاپپاعان مەملەكەتتەر ينتەرنەتكە شەكارا قويۋدىڭ امالىن ىزدەۋمەن بولعان.
«رەسەي وتكەن ايدا ينتەرنەتتى تەحنولوگيالىق جانە زاڭ تۇرعىسىنان شەكتەيتىن ەكى زاڭ قابىلدادى. ياعني، رەسەي ەندى سىرتتان كەلەتىن اقپاراتتى سۇزگىدەن وتكىزەتىن بولادى. ساراپشىلار بۇل ءادىس ينتەرنەتتىڭ ەركىندىگىنە نۇقسان كەلتىرەتىنىن ايتۋدا»، دەي كەلە اۆتور اشىق ينتەرنەتتىڭ قانداي كەمشىلىكتەرى بار ەكەنىنە توقتالادى.
«كەز كەلگەن ۇكىمەت قاۋىپتى اقپاراتقا الاڭداۋشىلىق بىلدىرەدى. ينتەرنەت ارقىلى ءتۇرلى ۆيرۋستار مەملەكەتتىك ماڭىزى بار قۇرىلىمدارعا كەسىرىن تيگىزە الادى. سونداي اق ازاماتتارعا دا قاۋىپتى اقپارات كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، ينتەرنەتكە شەكارا قويۋ ازاماتتاردى قورعاۋدان بۇرىن، ولاردى باقىلاۋعا كوشەدى»، دەيدى وكفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمى لينكولن پيگمان.
اۆتور: ايكۇمىس بولاتبەك