ىبىراي التىنساريننىڭ قولتاڭباسى بار كىتاپ قىرىم رەسپۋبليكاسىنىڭ مۋزەيىندە ساقتاۋلى

 نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - قوستاناي وبلىستىق ى. التىنسارين مەموريالدى مۇراجايى مەن قىرىم رەسپۋبليكاسى باحچيساراي قالاسىنىڭ ي. گاسپرينسكي اتىنداعى مۋزەيى تەلەكوپىر ۇيىمداستىردى. «ۇلى دالانىڭ ۇلى ەسىمدەرى» اتتى ءىس-شارادا قوس تۇلعانىڭ ەڭبەكتەرى ايتىلىپ، تۋىستاس حالىقتاردىڭ مادەني بايلانىسى ءسوز بولدى.

تەلەكوپىرگە قوستانايداعى مۇراجاي قىزمەتكەرلەرىمەن قاتار، «ورلەۋ» ب ا ۇ و ماماندارى، ۇستازدار مەن وقۋشىلار قاتىستى.

«اعارتۋشى- ۇستاز ىبىراي التىنسارين مەن قىرىم ەلىنىڭ بەلگىلى قايراتكەرى يسمايل گاسپرينسكييدىڭ ويلارى، جاساعان قىزمەتتەرى، جازعان دۇنيەلەرىنىڭ مۇددەسى ورتاق. ەڭبەكتەرى ارقىلى ەكى ەلدىڭ مادەنيەتى ودان ءارى جاقىنداي تۇسكەن دەسەم ارتىق ەمەس. بۇگىنگى ءىس- شارا وسى ساباقتاستىقتى ساقتاي وتىرىپ، ەلباسى ن. نازاربايەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالاسىندا ايتىلعانداي، تۇلعالارىمىزدى باسقا ەلدەرگە كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا ءوتىپ وتىر»، - دەدى ى. التىنسارين مەموريالدى مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى مارعۇلان وسپانوۆ.

ەكى تاراپ وزدەرى اتقارىپ جاتقان جۇمىستارعا توقتالىپ، مۇراجاي قورىنداعى تۇلعالارعا قاتىستى جادىگەرلەر تۋرالى ماعلۇمات بەردى.

قوستانايداعى مۋزەي 1884 -جىلى ۇلى ۇستاز نەگىزىن قالاعان مەكتەپ ورنىنا 1991 -جىلى سالىنعان. قورىندا 12 مىڭنان استام جادىگەر ساقتالعان. ولاردىڭ ىشىندە اعارتۋشى تۇتىنعان توسەكقاپ پەن قولجازبالارى، جەرگىلىكتى تۇلعالارعا قاتىستى دەرەكتەر بار. ال باحچيسارايداعى رۋحاني ورىن - «تاردجيمان» گازەتىن شىعارعان بۇرىنعى باسپا ءۇيى. 1921 -جىلى اعارتۋشىنىڭ 70 جىلدىعىنا وراي مۋزەي بولىپ اشىلعان.

«كەڭەس ۇكىمەتى تۇسىندا ي. گاسپرينسكي جايىندا كوپ ايتىلمادى. ايتىلسا دا، دىنگە قاتىستى كوزقاراسى ءۇشىن تەرىس ناسيحاتتالدى. 1932 -جىلى مۋزەي جابىلىپ، وكىنىشكە قاراي، كوپتەگەن ەكسپوناتتار جويىلىپ كەتكەن. قايراتكەردىڭ 150 جىلدىعىندا، 2001 -جىلى قايتادان اشىلىپ، تاريحي عيمارات قالپىنا كەلتىرىلدى. قازىر مۇندا وتباسىلىق سۋرەتتەرى، ءوزى باسىپ شىعارعان باسىلىمنىڭ بىرنەشە داناسى، باسقا دا ەڭبەكتەرى بار»، - دەدى ي. گاسپرينسكي اتىنداعى مەموريالدى مۋزەيدىڭ مەڭگەرۋشىسى ەلميرا ابيبۋللايەۆا.

سونداي-اق، مۋزەي قورىندا 1884 -جىلى قازان قالاسىندا باسىلىپ شىققان، ى. التىنساريننىڭ قولتاڭباسى بار «مۇسىلمانشىلىق تۇتقاسى» كىتابى ساقتالعان. بۇل ەڭبەكتىڭ ماڭىزى تۋراسىندا فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور قالقامان جاقىپ ايتىپ ءوتتى.

«مەن ىبىراي التىنسارين جازعان، بىزگە دەيىن جەتكەن 89 حاتتى سارالاپ كوردىم. بۇل حاتتاردا اعارتۋشى «اللا»، «جاراتۋشى»، «قۇداي» دەگەن سوزدەردى 56 رەت قايتالاعان ەكەن. ونىڭ يسلام دىنىنە دەگەن قۇرمەتىن وسىدان دا كورۋگە بولادى. سوندىقتان دا ول «مۇسىلمانشىلىق تۇتقاسى» كىتابىن جازىپ شىقتى. ونى جازۋداعى ماقساتى - شاكىرتتەرى قىزمەتكە بارعاندا ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاماسىن، قۇراننىڭ نەگىزگى قاعيدالارى ەسىندە ءجۇرسىن دەگەنى. ءدىنى بەرىك ادام حالقىن ساتپايدى دەپ سەنگەن. مەنىڭ بىلۋىمشە، يسمايل بەي گاسپرينسكي  دە وسى ماقساتتى ۇستانعان»، - دەدى پروفەسسور.

ءىس-شارا بارىسىندا ەكى مۋزەيدىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ويى ءبىر جەردەن شىعىپ، بۇل باستاما جالعاسىن تاباتىن بولدى.