ەلىمىزدەگى وقۋشىلاردىڭ قىسقا بەلدەمشە كيۋىنە تىيىم سالىنباق

None
None
نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ەلىمىزدە الدا «قازاقستاندىق وقۋشى» بەينەسى وزگەرەدى.

مەملەكەت ءبىلىم وردالارىندا «ينەمەن قۇدىق قازىپ» جۇرگەن جاس ۇرپاقتىڭ كەيپىنە الاڭداۋلى. سەبەبى قازىر قىزدار تۇگىل، ەر بالالار دا شاشتارىن تابيعي ەمەس تۇستەرگە بوياپ، سىرعا تاعىپ الاتىن بولعان.

مۇعالىمدەر شەكتەۋ قويايىن، ساباقتان قۋايىن دەسە، بۇعان ءتيىستى تالاپتار بولمادى. ول ستاندارتتار جاقىندا پايدا بولماق. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ۆەدومستۆو باسشىسى كۇلاش ءشامشىدينوۆانىڭ قولىمەن بەكىتىلەتىن «ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى ءۇشىن مىندەتتى مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتاردى بەكىتۋ تۋرالى» ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ 2016 -جىلعى 14 -قاڭتارداعى №26 -بۇيرىعىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» بۇيرىق جوباسىن ازىرلەدى. بۇرىنعىدان ايىرماشىلىعى سول، جاڭا قۇجاتتاعى تالاپتار قازاقستاندىق وقۋشىنىڭ تەك كيىم كيىسىنە عانا ەمەس، سىرتقى كەيپىنە، جاناما تۇردە ءجۇرىس- تۇرىسى مەن مىنەز-قۇلقىنا دا قاتىستى بولادى. جاسىراتىنى جوق، كورەيالىق تانىمال بويز-بەندتەرگە ەلىكتەگەن مەكتەپ قابىرعاسىنداعى بوزبالالار مەن بويجەتكەندەر شاشتارىن، كوزدەرىن، قاستارىن باعدارشامداي ءتۇرلى- تۇسكە بويايتىندى شىعاردى.

ەر بالالارعا دەيىن قۇلاقتارىنا، مۇرىندارىنا سىرعا تاعىپ الادى. ەندى ولارعا «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» -  مەملەكەتتىڭ ءوزى بولماق. ۇكىمەت جاس ۇرپاقتىڭ ەڭ بولماسا، مەكتەپ قابىرعاسىندا بايسالدى ءارى يبالى مىنەز-قۇلىقتى ساقتاۋىنا ءمان بەرەدى. ءبىر قىزىعى، تالاپتا وقۋشىنىڭ سىرتقى بەينەسى «ىسكەرلىك ستيلدە» بولۋعا تيىستىگى ايتىلادى.

اتالعان قۇجاتتا بۇدان بىلاي قازاقستاندا وقۋشى اتاۋلىعا شاشتارىن تابيعي ەمەس تۇستەرگە بوياۋعا ءۇزىلدى-كەسىلدى تىيىم سالىنادى. بۇعان قوسا، قىز بالالارعا تىزە تۇگىل، سانىن دا جاپپايتىن ميني-بەلدەمشە كيۋگە، «دەكولتە» كورسەتىپ جۇرۋگە شەكتەۋ قويىلادى. جاڭا تالاپتارعا سايكەس، «ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ مىندەتتى مەكتەپ فورماسىنىڭ ءتۇس گامماسىندا سالماقتى جانە بەيتاراپ تۇستەر عانا پايدالانىلۋعا» ءتيىس بولادى.

قولدانىستاعى تالاپتار جاڭا 13-1 -تارماعىمەن تولىقتىرىلماق، وندا: «ءبىلىم الۋشىنىڭ سىرتقى بەينەسى ىسكەرلىك ستيلىنىڭ جالپى قابىلدانعان نورمالارىنا ساي كەلەتىنى جانە ۇسقىنسىز دەتالداردى قوسۋعا (ميني- يۋبكا، جينسى، دەكولتە، تابيعي ەمەس تۇستەرگە شاشتى بوياۋ) جول بەرىلمەيتىنى» قاراستىرىلعان. سونداي-اق بۇل تالاپتار تەك مەملەكەتتىك مەكتەپتەرگە عانا قاتىستى بولمايدى، ونى جەكەمەنشىك ءبىلىم مەكەمەلەرى دە ۇستانۋى شارت.

«ورتا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ باسشىسى جانە قامقورشىلىق كەڭەس (مەكتەپ كەڭەستەرى، اتا-انالار كوميتەتتەرى) مىندەتتى مەكتەپ فورماسىن ەنگىزۋ كەزىندە وسى تالاپتاردى باسشىلىققا الادى» دەلىنگەن. بۇيرىق جوباسىندا وتاندىق كاسىپكەرلەرگە يگىلىك اكەلەر باپ تا بار. جاڭا 24-تارماقتا: «وبلىستىق، سونداي-اق نۇر-سۇلتان، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىنىڭ ءبىلىم باسقارمالارى، اۋداندىق، قالالىق ءبىلىم بولىمدەرى اتا-انالارعا مەكتەپ فورمالارىن ۇلتتىق ستاندارتتارعا سايكەس جاساپ شىعارعان وتاندىق وندىرۋشىلەردەن ساتىپ الۋعا ۇسىنىم بەرەدى»، -  دەلىنگەن.

وتاندىق ونىمدەردى قولداۋعا ارنالعان جاقسى باستاما. تەك ساراپشىلار جەرگىلىكتى ءبىلىم شەنەۋنىكتەرى مۇنى ءوزىنىڭ تۋىس- تۋعانىنىڭ، نە سىبايلاسىنىڭ بيزنەسىن وركەندەتۋگە پايدالانىپ، بارلىق مەكتەپتەردى سودان الۋعا مىندەتتەپ قويماۋى ءۇشىن مينيسترلىك تاراپىنان ءتيىستى باقىلاۋ، ەسكەرتۋ بولعانى ءجون ەكەنىن ەسكە سالادى. بۇگىندە قازاقستاندىق وندىرۋشىلەر -  مەكتەپ فورماسىن تىگۋشىلەر ىشكى نارىقتىڭ تەك %7 ىن عانا جاباتىن كورىنەدى. قالعانى يمپورتتالادى، نەگىزىنەن قىرعىزستاننان، تۇركيادان، رەسەيدەن تاسىلادى. «وكىنىشكە قاراي، قازاقستاندىقتاردىڭ كوبى ءوزىمىزدىڭ تىگىن فابريكالارى جاقسى ساپالى، ءارى باعاسى دا قولجەتىمدى مەكتەپ فورماسىن شىعاراتىنىن بىلە بەرمەيدى. ۇيرەنشىكتى ادەت بويىنشا تالاپقا سايكەس كەلەتىن، سىرتتان اكەلىنگەن كيىمدى دۇكەندەردەن الا سالادى»، -  دەيدى جەڭىل ونەركاسىپ كاسىپورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ وكىلى اسەم جۇماتايەۆا. قازاقستاندىق نارىقتا مەكتەپ فورماسىنىڭ باعاسى ازىرگە 8 مىڭنان باستالىپ، 40 مىڭعا دەيىن جەتەدى.

ارينە، جاڭا «ءبىلىم كۇنى» جاقىنداعان سايىن باعاسى دا كوتەرىلۋى ىقتيمال. قازىرگى كەزدە وتاندىق وندىرۋشىلەر شەتەلدىك جەڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرىمەن باعا بويىنشا باسەكەلەسە الاتىن دارەجەگە جەتە باستادى. مىسالعا، پاۆلودارلىق فابريكا تىككەن كوستيۋم مەن گالستۋك اتا- انالاردان 8500 تەڭگەگە عانا شىعىندالۋدى قاجەت ەتەدى. وقۋداعى ۇل بالاسىنىڭ كۇندەلىكتى كيىمىن 7 مىڭ تەڭگەلىك جەڭىل جاكەتپەن تولىقتىرۋىنا دا بولادى.

قىز بالاعا ارنالعان بەلدەمشە مەن جاكەتتەن تۇراتىن وتاندىق جيىنتىق 10 مىڭ تەڭگەگە تۇسەدى. بەلدەمشە مەن جيلەت -  8 مىڭ تەڭگەدەي تۇرادى. دەگەنمەن جەرگىلىكتى وندىرۋشىلەردىڭ كوبى «شيكىزاتتى»، ياعني ماتانى جانە باسقا دا كەرەك-جاراعىن رەسەيدەن تاسيدى. «قازاقستاندا مەكتەپ فورماسىنا كەرەكتى شيكىزاتتى وندىرەتىن كاسىپورىندار بار. ءبىراق وقۋشىلار كيىمى تىگىلەتىن ماتانى نەگىزىنەن رەسەي مەن تۇركيادان ساتىپ اكەلەدى. ايتسە دە، بۇل قاتىپ قالعان نارسە ەمەس. ەگەر وتاندىق كاسىپكەرلەردى قولداسا، ءبىز قاجەتتى شيكىزاتتى دا وزىمىزدە ءوندىرىپ، بۇل سالانى دا دامىتامىز. ءبارى ءبىر-بىرىنە سۇيەنگەن سالالار. ءبىز الدىمەن ەلىمىزدە جاسالعان مەكتەپ فورماسىن پايدالانۋ كولەمىن %30 عا جەتكىزۋدى كوزدەپ وتىرمىز»، -  دەيدى اسەم جۇماتايەۆا.

 

 

inbusiness.kz

سوڭعى جاڭالىقتار