عالىمدار جەردەگى ەڭ ۇلكەن اپاتتىڭ ناقتى سەبەبىن اتادى

  استانا. قازاقپارات - جينتسينناتي ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى مەن قىتايدىڭ گەوعىلىمدار ۋنيۆەرسيتەتى جەر تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەن قىرىلۋدىڭ جانارتاۋلار اتقىلاعاندا بولعانىن انىقتادى.

 زەرتتەۋشىلەر كومىر قاباتتارىنىڭ جانۋى كەزىندە اتموسفەراعا شىعارىلعان جانە بۇكىل الەم بويىنشا 252 ميلليون جىل بويى جينالىپ تۇرعان شوگىندىلەردەن سىناپ ىزدەرىن تاپتى. ول جاڭبىرمەن بىرگە تەڭىزگە جانە مۇحيتقا، سودان كەيىن تەڭىز شوگىندىلەرىنە ءتۇسىپ كەتكەن. ال تاريحتا ۇلى جوعالۋ دەپ اتالاتىن جاپپاي پەرمدىك قىرىلۋ ءدال سول ۋاقىتتا بولعان.

 سوندا جانارتاۋدىڭ اتقىلاۋى ءسىبىردىڭ ماگمالىق تاۋ جىنىستارى اۋماعىندا بولدى. ياعني، قىسقا ۋاقىت ىشىندە بالقىعان تاۋ جىنىستارىنىڭ كوپ مولشەردە اعىپ كەتۋىمەن سيپاتتالاتىن جانارتاۋلىق جۇيەدە بولدى. ماگمالار جەر بەتىندەگى جارىقتار ارقىلى مىڭداعان جىلدار بويى جەرگە شىقتى. اۋاعا ءۇش ميلليون تەكشە شاقىرىم كۇل شاشىلدى. ال جەر بەتىندەگى ورتاشا تەمپەراتۋرا 10 گرادۋس تسەلسييگە دەيىن كوتەرىلدى.

مىنە، سونىڭ ناتيجەسىندە، تەڭىزدەردىڭ قىشقىلدىعى كوتەرىلىپ، وتتەگى قۇرامى وتە تومەن اۋدانداردا ءولى ايماقتار كوبەيە ءتۇستى. سونىڭ سالدارىنان تەڭىز تۇرلەرىنىڭ 96 پايىزى، جەر ۇستىندەگى ومىرتقالى جانۋارلاردىڭ 73 پايىزى جانە جاندىكتەردىڭ 83 پايىزى جويىلىپ كەتتى. عالىمداردىڭ باعالاۋى بويىنشا، بيولوگيالىق ارتۇرلىلىكتىڭ جارلىلانۋى 60 مىڭ جىلعا سوزىلدى.