اقتاۋ تۇرعىندارى جاعالاۋعا قاپتاعان جىلانداردان الاڭداپ وتىر
باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردى زەرتتەۋشى ماماندار قالا تۇرعىندارىنا بۇل جىلانداردان ەش قاۋىپ جوعىن ايتادى. بىلتىر ماڭعىستاۋ وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ وكىلى ليۋدميلا بىكوۆا بۇل جىلانداردان ەش قاۋىپ جوعىن ايتقان ەدى. ويتكەنى بۇل باۋىرىمەن جورعالاۋشىلار - سۋ سارىباس جىلانى ەكەن. جىلاننىڭ بۇل ءتۇرى ادام دەنساۋلىعىنا ەش قاۋىپ توندىرمەيدى.
«درونت» ەكوورتالىعى جانىنداعى امفيبيالار مەن رەپتيليالاردى قورعاۋ قوعامىنىڭ كوورديناتورى مارك پەستوۆ ۋلى جىلاندى ۋلى ەمەس جىلاننان قالاي اجىراتۋ جانە ونىمەن كەزدەسكەن ۋاقىتتا ادام ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەكتىگى تۋرالى ايتىپ بەردى.
ەڭ ۋلى جىلانداردىڭ، ادەتتە، باسى ءۇشبۇرىش بولادى. سونداي-اق ۋلى جىلاندى كوزىنىڭ قاراشىعىنان اجىراتۋعا بولادى. ۋلى جىلانداردىڭ قاباعى تىك ساڭىلاۋى بولادى، ال ۋلى ەمەس جىلانداردا ول دومالاق بولىپ كەلەدى. ءبىر مەتردەن اساتىن جىلان - كورىنەۋ ۋلى ەمەس بولۋى كەرەك. ءسىز سۋدا نەمەسە كاسپي تەڭىزىنىڭ جاعاسىندا كەزدەستىرگەن جىلان قاۋىپتى ەمەس. الدىڭىزدان جىلان شىقسا، نە ىستەۋ كەرەك؟
«كەز كەلگەن بەلگىسىز جىلاندى قاۋىپتى دەپ ساناۋ كەرەك. جىلاندار وزدىگىنەن ءبىرىنشى بولىپ شابۋىلدامايدى، وعان ارينە تيىسپەسە. ەسىڭىزدە بولسىن، جىلاننىڭ ءسىزدى شاعۋ ماقساتى جوق. جىلاندى كورگەن ۋاقىتتا، وعان جاقىنداۋدى، تەۋىپ نەمەسە قولىڭىزعا الۋدىڭ ەش قاجەتى جوق. تاۋەكەلگە بارماي، ونىڭ ءوز جولىمەن كەتۋىنە مۇمكىندىك بەرگەن دۇرىس»، - دەيدى بيولوگ.
مارك پەستوۆ ەگەر ءسىز جىلان شاققان جاعدايدا ودان ادام ءولىپ كەتپەيتىنىن ەسكەرىپ، بايبالام سالماۋ كەرەكتىگىن ايتادى. - العاشقى 5-10 سەكۋندتا جىلان شاققان جەردىڭ ۋلانعان قاندى كۇشپەن سورىپ تاستاۋ قاجەت. وسىلايشا، قانعا تۇسكەن توكسيننىڭ كوپ بولىگىن الىپ تاستاۋعا بولادى. كەيىن اللەرگياعا قارسى، گيستامينگە قارسى پرەپاراتتاردى قابىلداپ، كوپ سۋ ءىشۋ قاجەت. جىلان شاققان جەردى تارتىپ بايلاپ تاستاۋعا بولمايدى، - دەدى مارك پەستوۆ.
ايتا كەتەيىك، ماڭعىستاۋدا جىلاننىڭ سەگىز ءتۇرى مەكەندەيدى، ولار: سۋ سارىباس جىلان، جەبە-جىلان، قۇم ايداھارشاسى، اشەكەيلى جىلان، پاللاس جىلان، قابىرشاقاياقتىلار جىلان، كولدەنەڭ جولاقتى جىلان جانە قاراپايىم بوز جىلان.
Kaz.tengrinews.kz