تۇركى جۇرتىنىڭ ءتۇپ قازىعى سانالاتىن تۇركىستاندا قانداي بازارلار بولعان؟
سان قيلى تاعدىرلاردى توعىستىرعان ساۋدا ورداسىنداعى بۇگىنگى بازارلاردىڭ جاي- كۇيى قانداي؟
- ءتورت قاقپالى تۇركىستان - توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان كونە شاھار. ورتا عاسىرلاردا قالا قايناعان ساۋدا- ساتتىق ورداسىنا اينالعان. مۇندا تاكي، شارسۋ جانە شيم دەپ اتالاتىن شىعىستىق ۇلگىدەگى بازارلار جۇمىس ىستەگەن. تاريحشىلاردىڭ ايتۋىنشا، ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى قالاعا جىلىنا مىڭداعان ساۋدا كەرۋەندەرى كەلىپ، كەتىپ جاتقان. ءبىز الدىمەن قالا ىشىندەگى كوشە بازارىنا توقتالساق.
ورتا عاسىرلاردا، ودان كەيىنىگى قازاق حاندىعى داۋىردە، ءتىپتى كەشەگى XIX عاسىردا دا قالا كوشەلەرىنىڭ بارلىعى بازار رەتىندە پايدالانىلعان. جولدىڭ ەنى 5 مەتر بولسا، ەكى جاعىنداعى ۇيلەردىڭ الدىندا باستىرما بولعان. سونىڭ استىندا ساۋا ورىندارى مەن شايحانالار، شاشتارازدار مەن شەبەرحانالار جۇمىس ىستەپ، ساۋداگەرلەر ساۋدانىڭ كورىگىن قىزدىرعان. شاھاردا نەگىزگى بازار ۇشەۋ بولعان.
مارات تۇياقبايەۆ، تاريحشى- ارحەولوگ:
- تاكي دەگەن بازار بولعان، ول كەرۋەن ساراي سياقتى. كۇمبەزدى كەرۋەن سارايى دا، بازارى دا ىشىندە. وتە ۇلكەن. ودان كەيىنگى بارازدىڭ ءتۇرى كيم دەگەن بازار. ونىڭ اينالاسى اشىق، كوكونىس ساتۋعا ارنالعان. كۇمبەزدى بولادى. كيم مەن شارسۋ بازارى ءبىر- بىرىنە وتە ۇقساس كەلەدى. مىنە، وسىنداي 3 ءتۇرلى بازار ءتۇرى بار.
تۇركىستان ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىندا ورنالاسقاندىقتان، مۇندا دۇنيەنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىنەن كەرۋەندەر كەلگەن. وعان كيەلى شاھارداعى كونە كۇلتوبە، ياسسى شاھارلارىنا جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارى بارىسىندا تابىلعان ەسكى بۇيىمدار مەن كونە جادىگەرلەر دالەل.
مارات تۇياقبايەۆ، تاريحشى- ارحەولوگ:
- قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزگەن كەزدە جينالعان ىدىساياقتار كوپ. سولاردىڭ ىشىندە مىسالى پاكىستان، تۇركيانىڭ ىدىس- اياقتارى كوپ. قىتايدىڭ فارفورى، بايالىسى دا، قولادان جاساعان اينالارى بارلىعى كەزدەستى. ءۇندىستاننىڭ كەراميكاسىنان ازداپ كەزدەسەدى، وتە مايدا. ال رەسەيدىڭ كەراميكاسى ءبۇتىن كۇيىندە كوپ كەزدەسەدى.