ەڭ تەكتى قالىڭدىق
وسى ولكەدە 1999 -جىلى اباي قۇنانبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن. 2004 -جىلى شاكارىم قۇدايبەرديەۆ اتىنداعى سەمەي مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريح فاكۋلتەتىن ءتامامداعان.
«مەن سىزگە عاشىقپىن» اتتى پروزالىق كىتابى جارىق كورگەن. اسحات ومىربايەۆتىڭ «تەكتى قالىڭدىق» اتتى ەرتەگىسىن ۇسىنىپ وتىرمىز.
***
ەرتە زاماندا قازاق دالاسىندا تەكتى حاننىڭ جالعىز ۇلى بولىپتى. ول «ەلدەگى ەڭ تەكتى قىزعا ۇيلەنسەم عوي، شىركىن!» دەپ ارماندايدى ەكەن. ول اتىراۋ مەن التاي، جەتىسۋ مەن سىرىارقانى شارلاسا دا وزىنە لايىقتى قىز تابا الماپتى. سۇلۋ دا كوپ، سىلقىم قىزدا كوپ، سۇلتان ولاردىڭ قايسىسىن تاڭدارىن بىلمەي، ابدەن باسىن قاتىرىپتى.
سودان كەيىن ول قاراماعىنداعى بەكتەر مەن شونجارلاردى، بايلار مەن كوپەستەردى، اقسۇيەكتەر تۇقىمىنان تاراعان يگى جاقسىلاردى جيناپ: - ۋا، اعايىندار! كەشە سىزدەردىڭ كوز الدارىڭىزدا وسكەن بالا ەدىم، مىنە ات جالىنىن ۇستايتىن ەر جىگىت بولدىق. جار ءسۇيىپ، تەكتى ۇرپاق وربىتكىم كەلەدى. ماعان حاندىقتاعى ەڭ تەكتى قىزدى تاڭداۋىما كومەكتەسسەڭىزدەر دەيمىن. تەكتى قىزدىڭ بەلگىلەرىن ايتساڭىزدار، - دەيدى سۇلتان. - سۇلتانىم، قىپشاق ارۋلارىنىڭ ءبارى قاراقات كوزدى، قيعاش قاستى، تال شىبىقتاي بۇرالاعان ارۋلار. بىرىنەن ءبىرى وتەدى. سىزگە لايىقتى تەكتى قىزدى تاڭداۋ قيىنعا سوعادى، - دەيدى باس ءۋازىر.
- قازاق قىزدارىنىڭ ءبارى ۇياڭ دا يناباتتى، سىپايى، ءجۇرىس- تۇرىسى سالماقتى، وزدەرى سىزىلىپ تۇرادى، - دەيدى بەكتەردىڭ ءبىرى. - ەتەگى ۇزىن، كەڭ كويلەك كيگەن، باسىنا بوركى بار ارۋلار ءجونسىز، ادەپسىز سويلەمەيدى. ورىنسىز جىرقىلداپ كۇلمەيدى، - دەيدى شونجارلاردىڭ جۋانى. - سالت-داستۇردەن اتتاماعان، ۇلكەن-كىشىنى سىيلاعان، - دەيدى بايلار.
- كەشقۇرىم جالعىز جۇرگەن قىزدى كورمەدىم. قازاق قىزدارى مەنەن وپا- دالاپ الىپ، شەكتەن تىس بويانبايدى، - دەيدى كوپەس. - ءيا، راسىندا ماعان لايىق ارۋدى تابۋ قيىن- اۋ! - دەيدى سۇلتان. - يگى جاقسىلارىم، اقىل- كەڭەستەرىڭىزگە مىڭ العىس! بارشا جۇرتقا جار سالايىق، حاندىقتاعى جاقسى دەگەن قىزداردى سارايعا شاقىرىڭىزدار، لايىقتى جار تابىلىپ قالار، - دەدى سۇلتان.
ءسويتىپ، حان سارايىنىڭ ماڭىنداعى اقسۇيەكتەر ءوز قىزدارىن سۇلتانعا جار بولعانىن قالاپ، حانمەن قۇدا بولعىسى كەلىپ، ارەكەتكە كوشىپتى. ەڭ ءبىرىنشى بولىپ باس ءۋازىردىڭ قىزى كۇنىماي قىز سارايعا كەلىپ، سۇلتانعا جولىعىپتى. قىز التىن جالاتىلعان تاباققا تولعان اپورت المانى ۇسىنىپ: - اكەمنىڭ سىزگە بەرىپ جىبەرگەن سىيى ەدى، قابىل العايسىز، سۇلتانىم! - دەيدى كۇنىماي. - اكەڭىز بەرىپ جىبەردى مە؟ ءبىراق مەن...
- سۇلتان ويلانىپ قالادى. - سىزگە سىيلىعىم ۇناماي قالدى ما؟ - دەپ شىدامسىزدانا سۇرايدى ارۋ. - اكە- شەشەمنەن باسقا ەشكىم مەنىڭ ءسوزىمدى بولمەپ ەدى، سىيلىعىڭىزدى كەرى الىپ كەتىڭىز، - دەيدى سۇلتان قاباعىن شىتىپ. كۇنىماي ءمۇلت كەتكەنىن سەزىپ، ءتىلىن تىستەپ الادى. ەكىنشى بولىپ بەكتىڭ قىزى ايبەگىم كەلەدى. - سۇلتانىم، حاندىعىمىزدى گۇلدەندىرگەن حان يەمىزگە مىڭ العىس! اكەم سىزگە مىنا سىيلىقتى بەرىپ جىبەرىپ ەدى، - دەپ ىدىس تولى قارا بالىقتىڭ ۋىلدىرىعىن ۇسىنادى. سۇلتان سىيدى الۋعا ۇمتىلىپ، قولىن ۇمسىنا بەرگەندە قىز ماۋجىراپ، ەسىنەپ قويا بەرەدى. سۇلتان تىكسىنىپ قالادى. - ادامعا قاراپ ەسىنەگەن ايەل زاتىن كورمەپپىن، - دەيدى ول قاباعىن ءتۇيىپ.
قىز ساسقالاقتاپ، قولىمەن اۋىزىن جابا قويادى. - اكەڭىزدىڭ سىيلىعىن قابىل الا المايمىن، - دەيدى سۇلتان. قىزدىڭ ەكى بەتى نارتتاي قىزارىپ، تەرىس بۇرىلىپ، سارايدان شىعىپ كەتەدى. ءۇشىنشى بولىپ بايدىڭ ايجۇزىك دەگەن قىزى سۇلتانعا كەلەدى.
- التىننان ارداقتى، قورعاسىننان سالماقتى سۇلتانىم، اكەمنىڭ كىشكەنە سىيلىعىن قابىل العايسىز، - دەپ ءجۇزىم تولى سەبەتتى ۇسىنادى. وسى كەزدە سۇلتاننىڭ اق مىسىعى قىزدىڭ اياعىنا وراتىلىپ، ەركەلەي بەرەدى. قىز شىداماي مىسىقتى اياعىمەن نۇقىپ قالادى. مۇنى بايقاپ قالعان سۇلتان: - ءجۇزىم كوز تارتارلىق بولعانىمەن، ءوزى اشىلاۋ ەكەن دەپ اكەڭىزگە ايتا بارارسىز، - دەيدى سۇلتاننىڭ كوڭىلىنە كىربىڭ ءتۇسىپ.
- ءبىراق سۇلتانىم، ءسىز جۇزىمنەن ءدام تاتىپ كورگەن جوقسىز عوي، - دەپ تاڭىرقايدى باي قىزى. - ءتىرى جانعا ىقىلاسىڭىزدان- اق ادامنىڭ كوڭىلى قالادى ەكەن. «اۋەلى تاماعىڭدى ەمەس، قاباعىڭدى بەر» دەگەن ماقالدى ءبىلىپ جۇرگەيسىز. مىسىق تا ادامنىڭ وزىنە قاراي قاراسا، سولاي قابىلدايدى، - دەيدى سۇلتان. مىسىق قىزدان اۋلاق كەتىپ، سۇلتاننىڭ الدىنا كەلىپ جاتىپ الادى. سۇلتان مىسىقتى سيپاپ ەدى، جانۋار راحاتتانا پىرىلداپ، ەركەلەي باستادى. وڭباي قاتەلەسكەنىن بىلگەن بايدىڭ قىزى تومەن قاراپ، ەسىكتەن شىعىپ كەتىپتى. ءتورتىنشى بولىپ شونجاردىڭ قىزى سىرعالىم باعىن سىناۋعا كەلىپتى.
بۇل كەزدە سۇلتان تۇسكى اسىن ىشكەلى جاتىر ەدى، سۇلۋ قىزدى وزىمەن بىرگە تاماقتانۋعا شاقىرادى. سىرعالىم اكەسى سەكىلدى تاماقتى اپىل- عۇپىل، اساپ جەيدى ەكەن. مۇنى كورگەن سۇلتاننىڭ ءقايبىر تابەتى تارتسىن! ول از بولعانداي قىز سۇلتاننىڭ الدىندا سىلاڭ قاعىپ، قىلىمسي سويلەيدى- اۋ! باتىلدىق ءۇشىن قىمىز قۇيىپ، ءوزى ءبىرىنشى بولىپ ءسىمىرىپ سالىپتى. سۇلتان شوشىپ كەتىپ، ورنىنان اتىپ تۇردى! جانىندا تۇرعان كۇتۋشىلەردىڭ ءوزى سابىرلى سۇلتاننىڭ ەشنارەسە جەمەي، ۇستەل باسىنان وقىس تۇرىپ كەتكەنىنە تاڭىرقاپ قالدى. ءتىپتى، سۇيىكتى اسى - اسىلعان ەتتى، قازى- قارتا مەن جال- جايانى اكەلسە دە ءدام تاتپادى.
كۇزەتشىلەرىنە: - مىنا قىزدى ۇيىنە اپارىپ تاستاڭدار! - دەپ بۇيىردى. ەكى قاراۋىل قىزدى ەكى قولىنان سۇيرەپ، سارايدىڭ سىرتىنا شىعارىپ، كۇيمەسىنە وتىرعىزىپ جىبەردى. سۇلتان سىلق ەتىپ ورىندىققا وتىرا كەتتى.
«ءبۇيتىپ قالىڭدىق تاڭداعانىم بار بولسىن!» دەدى ىشتەي. وسى وقيعادان سوڭ ەشبىر قىزدى قابىلداماي قويعانىن ءىشىڭىز سەزىپ وتىرعان شىعار. ەرتەڭىندە تاڭ اتپاي جۇرتتىڭ ءبارى ۇيىقتاپ جاتقاندا قاراپايىم كيىنىپ، جانىنا كۇزەتشىلەرىن ەرتپەي، جاياۋ سارايدان شىعىپ كەتەدى. قاراسا، وزىنە كەلمەك بولعان اقسۇيەكتەردىڭ قىزدارى بازاردا ساۋدا جاساپ، اڭگىمەلەسىپ تۇر ەكەن. - قىزدار، ەستىدىڭدەر مە، سۇلتان وزىنە قالىڭدىق ىزدەپ ءجۇر ەكەن، ەستۋىمشە وعان باس ءۋازىردىڭ قىزىن ايتتىرعالى جاتىر ەكەن، - دەپ قىزدار سىڭعىرلاي كۇلدى. جاقىن جەردە تۇرعان سۇلتان قىزداردىڭ ايتقان ءسوزىن تىڭداماي- اق قويايىن دەپ ەدى، ءبىراق اڭگىمە ءوزى جايىندا بولعان سوڭ جۇرتتىڭ پىكىرىن بىلگىسى كەلدى. - سۇلتاننىڭ قالىڭدىعى بولۋعا مەن لايىق ەمەسپىن بە؟ - دەدى دۋانباسىنىڭ قىزى - مەڭگۇل تاكاپپارلانا مۇرنىن كوتەرىپ.
- ءيباي، سەنەن باسقا قىز تاۋسىلىپ قالدى ما؟ مىنا ماعان قاراسايشى، ءتۇر دەسە ءتۇرىم، بوي دەسە بويىم بار، مەن باس ءۋازىردىڭ قىزىنان دا ادەمىمىن. ول قىزدىڭ ادام سۇيسىنەر قىلىعى جوق، سونى ايتپاڭدارشى، سۋقانىم سۇيمەيدى، - دەيدى بازار باستىعىنىڭ قىزى - پاتيگۇل. - ونى قويشى، انا كۇزەت باستىعىنىڭ قىزى - جۇلدىزدىڭ سۋىت ءجۇرىسى ۇنامايدى، - دەپ قىزدار ونى جامانداپ، وسەكتەي باستادى. سۇلتان بۇل قىزداردىڭ ءسوزىن ودان ءارى تىڭداعىسى كەلمەدى. بازار ەسىگىنىڭ الدىندا ءبىر بايشىكەشتىڭ ايەلى كۇيەۋىنە شاپىلداپ ۇرسىپ جاتقانىن كورەدى. ء»تاڭىرى ساقتاسىن، - دەيدى جىگىت ىشتەي.
- بۇل الگى ماعان قىزىن جىبەرگەن باي عوي. شەشەسى بي، اكەسى قۇل ۇيدەن قىز الماسپىن. كۇيەۋىن سىيلاماعان انادان ءقايبىر جاقسى قىز تۋسىن!». كەنەت سەبەلەپ وتكىنشى جاڭبىر جاۋادى. سۇلتان ۇزىننان ۇزاق سوزىلعان بازاردى ارالايدى. ادامدار حاننىڭ الىم- سالىقتى ازايتقانى دۇرىس بولعانىن، ديقاندارعا تەگىن جەر بەرگەنىن ايتىپ جاتىر ەكەن. سۇلتان اشىق اسپان استىندا بىرەۋدىڭ بيداي ساتىپ وتىرعانىن كورەدى. - جاڭا عانا جاڭبىر جاۋدى عوي، ءسىزدىڭ بيدايىڭىز نەگە قۇپ- قۇرعاق؟ - دەيدى سۇلتان. - جاڭبىر جاۋعاندا استىعىم سۋ بولىپ قالماس ءۇشىن بەتىن قالىڭ كيىزبەن جاۋىپ قويدىم، - دەيدى ساۋداگەر.
سۇلتان ساۋداگەردىڭ سوزىنە سەنبەي، جەيدەسىنىڭ جەڭىن ءتۇرىپ، قولىن موشەككە باتىرىپ جىبەرەدى. راسىندا، بيداي قۇپ- قۇرعاق ەكەن. سۇلتان ساۋداگەردىڭ ادالدىلىعى ءتانتى بولىپ، ءبىر التىن ءدىلدا بەرىپ، استىعىن تۇگەل ساتىپ الادى. ءبىر قاپ بيدايدى تۇرمىسى تومەن، كوپبالالى انانىڭ وتباسىنا سىيلاپ جىبەرەدى.
سۇلتان بازاردى ارالاپ كەلە جاتىپ بال ساتىپ وتىرعان ايەلدەردى جاعالاپ جۇرگەن ءبىر جۇپىنى كيىنگەن ءبىر بالانى كورەدى. - اپايلار، ءبىر قاسىق بال بەرىڭدەرشى، انام اۋىرىپ جاتىر ەدى، - دەيدى بالا. ساۋداگەرلەر بالىن بالاعا تەگىن بەرگىسى كەلمەيدى. سۇلتان بالاعا كومەكتەسكىسى كەلەدى؛ ءبىراق بازاردا بال ساتۋشىلار تىم كوپ ەكەن. ول قاي ساتۋشىنىڭ بالى تازا بولسا، بالانىڭ اناسىنا ەم قونارىن تۇسىنەدى. بارلىق قۇمىراداعى بال تولى ەكەن دە، بىرەۋىنىكى جارتى قۇمىرا عانا ەكەن. ءبىر قىزىعى، باعاسى بىردەي بولىپ شىعادى. - ءسىزدىڭ بالىڭىز باسقا ساتۋشىلاردان از بولسا دا باعاسى نەگە بىردەي؟ - دەپ تاڭدانا سۇرايدى قاراپايىم كورىنگەن سۇلتان.
- قۇمىرامنىڭ بالعا تولماعىنىنا ۋايىمدامايمىن. ومارتامنان شىققان بال وسى عانا. ءبىراق بالىمنىڭ تازا ەكەنىنە كۇمانىڭىز بولماسىن، - دەيدى ساتۋشى ايەل. - بالىڭىزدى تازا ەكەنىن قايدان بىلەمىن؟ - دەيدى سۇلتان. - ول وپ- وڭاي، - دەيدى ساتۋشى ايەل بالدىڭ ءبىر ءتۇيىرىن سۇلتاننىڭ قولىنا جاعىپ. سول ساتتە بال جابىسقاق بولماي، تەرىگە وڭاي ءسىڭىپ كەتەدى. - و، مىناۋىڭىز كەرەمەت ەكەن، ايتسە دە بالدىڭ ءبارى تەرىگە ءسىڭۋى مۇمكىن عوي، - دەيدى سۇلتان. ايەل ءبىر قاسىق بالدى تاباقتىڭ ورتاسىنا سالىپ، ۇستىنە ەكى ەسە تازا سۋ قۇيىپ، شايقاي باستايدى. تاباقتى قانشا شايقاسا دا، سۋ بالمەن ارالاسپاپتى. - وحو، مۇنداي كەرەمەتتى ءبىرىنشى رەت كورىپ تۇرمىن! تازا بالدى تاعى قالاي تەكسەرۋگە بولادى؟ - دەيدى سۇلتان. ايەل كۇنگە تاباقتى شىعارىپ، شايقاي باستاعاندا سۋ بالدىڭ بەتىن شايىپ، ار جاعىنان ارانىڭ ۇياسىنا ۇقساس التى قىرلى ۇياشىقتار پايدا بولىپتى.
سۇلتان جانىندا بال ساتىپ تۇرعان باسقا ساتۋشىلارعا: - سىزدەر وسىلاي جاساي الاسىزدار ما؟ - دەپ سۇراعاندا ەشقايسىسى ۇندەمەپتى. بال ساتۋشى ايەلگە ريزا بولعان سۇلتان ءۇش التىن ءدىلدانى قالدىرىپ، بالدى بالاعا بەرىپ، اۋىرىپ جاتقان اناسىنا شيپا بولسىن دەپ تىلەك ايتادى. بازاردىڭ بۇرىشىندا ءبىر ادەمى قىز ءسۇت ساتىپ تۇر ەكەن. ونىڭ ءسۇتىن جۇرتتىڭ ءبارى تالاسىپ ساتىپ الا باستاپتى. مۇنى قىزعانعان باسقا ءسۇت ساتۋشىلار قىزعا ء»بىز سەكىلدى سۇتىنە ازداپ سۋ قوسىپ قوي، سوندا پايداعا كەنەلەسىڭ» دەيدى. - مەن ولاي جاساي المايمىن. ويتكەنى جاراتۋشىدان قورقام. ەگەر مەن ەلدى الداسام، سيىرىمنىڭ ءسۇتى ازايىپ كەتەدى. ءوزىم دە ابىرويسىز بولامىن. جاراتقان سيىرىمدى بەرەكەلى قىلىپ، ءسۇتىن مول ەتتى. مەن وسىعان قاناعات قىلۋىم كەرەك، - دەيدى قىز تارتىنشاقتاپ. سۇلتانعا قىزدىڭ جاۋابى ۇناپ قالدى. قىز ءسۇتىن ساتىپ ۇيىنە قايتقان كەزدە سوڭىنان جىگىت تە ىلەسەدى. قىز ۇيىنەن زاتتارىن اپارعان سوڭ تابيعات اياسىنا بارىپ، قۇستاردىڭ قۇيقىلجىتا سالعان ءانىن تىڭداماق بولادى. وزەن جاعاسىنا كەلىپ، بەتى قولىن جۋىپ جاتقان سۇيكىمدى قىزدان كوزىن الماعان سۇلتان ونى ۇناتىپ قالدى.
قىز وزەندە ءجۇزىپ جۇرگەن اققۋلارعا جەم شاشىپ، قۇستاردىڭ جۇبى جازىلماي بىرگە جۇرگەنىن قىزىقتاپ ءجۇر ەكەن. «شىركىن، وسى قوس اققۋ سەكىلدى مەنىڭ دە ارقاسۇيەر ازاماتىم بولسا عوي.. « دەپ ارمانداي باستادى. جىگىتكە مۇنداي سۇلۋلاردىڭ تالايى كەزىككەن، ءبىراق بۇل قىزدى سۇلۋ دەگەننەن گورى پەريزاتتاي ءسۇپ- سۇيكىمدى دەۋگە بولار. جىگىت قىزدى سىرتتاي باقىلاپ، قايتىپ كەلە جاتقاندا الدىن بوگەيدى. - قارىنداس، «قىزدىڭ جولى جىڭىشكە» دەگەن، جولدان الدىمەن ءسىز ءوتىڭىز، - دەيدى. قىز ەر ادامعا تىك قاراماي، باسىن يزەپ امانداسىپ: - ەر ادامنىڭ الدىنان كەسىپ وتپەۋشى ەدىم، - دەپ قىز سىپايىلىق ساقتاپ، جىگىتكە جول بەرەدى. - ەكەۋىمىزدىڭ بارار جولىمىز ءبىر ەكەن، - بىرگە جۇرسەم قايتەدى؟ - اتاي كورمەڭىز، - دەيدى قىز بەتى مەن قۇلاعىنىڭ ۇشىنا دەيىن قىزارىپ كەتەدى. - اكە-شەشەم كورسە، وڭدىرماس. مەن ءسىزدىڭ سوڭىڭىزدان جۇرە بەرەيىن. - وحو، - دەدى جىگىت كۇلىمسىرەپ. - قالاۋىڭ ءبىلسىن، سۇلۋ قىز! جىگىت قىزعا كۇلكىلى اڭگىمەلەردى ايتىپ بەرىپ ەدى، قىز جىرقىلداپ كۇلمەك تۇگىلى، اۋىزىن اشقان جوق! تەك بوتانىڭ كوزىندەي جاۋدىرەگەن كوزدەرى ۇشقىن اتا، كۇلىمدەپ قانا قويدى. ءبىراز جۇرگەن سوڭ قىز ۇيىنە كىرىپ كەتەدى. سۇلتان جاياۋ ءجۇرىپ شولدەپ قالىپ ەدى، قىزدىڭ ۇيىنە باس سۇعىپ، سۋ ءىشىپ الماقشى بولادى. قاراسا، قىزدىڭ اكە- شەشەسى باعانا ءوزى بيداي مەن بال ساتىپ العان ساۋداگەرلەر ەكەن. سۇلتان قىزدىڭ شەشەسى اس ىشەردەگى تازالىق، كيىم كيىسى تياناقتى، اڭگىمە ايتقاندا زەيىندى، ءجۇرىسى ۇقىپتى ەكەنىن بايقايدى.
ولار سۋ سۇراعان جىگىتكە ءسۇت بەرىپ، قوناق قىلىپ كۇتەدى. سول كەزدە سۇلتان «شەشەسىن كورىپ، قىزىن ال» دەگەن ماقالدى ەسىنە تۇسىرەدى. ءۇي يەلەرىنە العىس ايتىپ، سارايعا قايتادى. قاراپايىم كيىمدەرىن شەشىپ، ءساندى كيىنىپ الادى. سارايعا كەلگەن سۇلتان اكەسىنە: - اكە، مەن وزىمە لايىقتى قالىڭدىق تاپتىم، - دەيدى.
- بارەكەلدى، بالام! ول قىز ىنجۋگە تاعىلعان لاعىل بولسا، مەن نەگە قارسى بولايىن. ساعان ول قىزدىڭ قانداي قاسيەتى ۇنادى؟ - دەيدى حان. - ول قىزدىڭ شەشەسى وتە سىپايى ەكەن. اكەسى اقكوڭىل، جارقىن ءجۇزدى جان ەكەن. - سەنىڭ وتباسىن قۇرىپ، ۇرپاق وسىرگەنىڭ دۇرىس. ول قاي اقسۇيەكتىڭ قىزى ەكەن؟ - دەيدى حان. - اكە، ول شاھار يمامىنىڭ قىزى - يمانگۇل، - دەيدى سۇلتان.
حان ويلانىپ: - «كورىپ العان كورىكتىدەن، كورمەي العان تەكتى ارتىق» دەگەن بالام. مەن بۇعان بۇگىن كوز جەتكىزدىم. سەن تۋماي تۇرعاندا، جاس كۇنىمدە سول قىزدى ساعان اتاستىرىپ ەدىم، ارادا تالاي جىلداي ءوتىپ، ەسىمنەن دە شىعىپ كەتىپتى. جاس كۇنىمدە جانىما نوكەرلەرىمدى ەرتىپ، اڭ اۋلاۋعا شىقتىم. اڭنىڭ قىزىعىنا ءتۇسىپ، سەرىكتەرىمنەن اداسىپ قالدىم. جولدا ماعان ءبىر توپ اش قاسقىر شابۋىل جاسادى. اتىمدى قورشاپ جان- جاعىنان تارتقىلادى. ات تۇرماق، وزىمە قاۋىپ ءتوندى. سول كەزدە ءبىر كىسى مەنى قاسقىرلاردىڭ قورشاۋىنا تۇسكەنىمدى كورىپ، قول ۇشىن بەردى. بولمىسى بەكزات، ءوزى ءدىندار ادام ەكەن. وسى جاقسىلىعى ءۇشىن ءارى جاقسى اداممەن قۇدا بولعىم كەلدى. سول كەزدە حانشايىم شەشەڭنىڭ اياعى اۋىر ەدى. الگى ادامعا «ەگەر ايەلىم ۇل تۋىپ، سەنىڭ جۇبايىڭ قىز تۋسا، ەكەۋىن اتتاستىرايىق» دەگەن ەدىم. مىنە، سول تەكتى قالىڭدىقتى ءوزىڭ دە ىزدەپ تاۋىپسىڭ، قولىڭدى جاي بالام، باتامدى بەرەيىن، - دەپ حان اق تىلەگىن ارناپتى. ءسويتىپ، سۇلتان يمامنىڭ قىزىنا ۇيلەنىپ، باقىتتى ءومىر ءسۇرىپتى.