بۇگىن ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى - ناۋرىز مەيرامى

استانا. قازاقپارات - بۇگىن قازاقستان حالقى  ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى - ناۋرىز مەيرامىن اتاپ ءوتۋدى باستايدى.

ناۋرىز - كوكتەم مەيرامى جانە ورتالىق ازيا حالىقتارىنىڭ جاڭا جىلى. بۇل مەرەكە بىرنەشە مىڭ جىلدان بەرى اتالىپ كەلەدى. كونە پارسى تىلىندە «ناۋرىز» جاڭا ايدىڭ ءبىرىنشى كۇنى دەگەندى بىلدىرەدى. بۇل ايدى سوعدالىقتار «ناۋسارىز»، حورەزمدىكتەر «ناۋساردجي»، ارمياندار «ناۆاساردي»، چۋۆاشتار «نوراس- وياحە» دەپ اتاعان.

وكىنىشكە قاراي، عاسىرلار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان قاسيەتتى مەرەكەنى تويلاۋ كەڭەس زامانى كەزىندە ءۇزىلدى. قازاقستاندا دا تالاي جىلدار بويى بۇل ءدىني مەرەكە دەپ سانالىپ، تىيىم سالىندى. سوڭعى رەت 1926-جىلى تويلانعان ناۋرىز مەيرامى ەلىمىزدە 1989-جىلدان باستاپ قايتادان رەسمي تۇردە اتالا باستادى. 2001-جىلى ناۋرىز مەيرامى مەملەكەتتىك مەرەكە رەتىندە جاريالاندى.

كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلىپ، جان-دۇنيەنى تىرىلتكەن، شارۋانىڭ ءبىر مالى ەكەۋ بولىپ، ارقا-باسى كەڭىپ، اققا اۋزى تيگەن، قىتىمىر قىستىڭ ىزعارىنان قۇتىلىپ، الداعى شۋاقتى كۇندەردەن ۇمىتتەندىرگەن ناۋرىز مەرەكەسى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ زور ىقىلاسپەن تويلاناتىن ناعىز حالىقتىق سيپاتتاعى سالتاناتىنا اينالدى. بۇل حالقىمىزدىڭ، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ ەڭ نەگىزگى تامىرىنىڭ ءبىرى سانالادى.

ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جارلىعىمەن 2010-جىلدان بەرى قازاقستاندا ناۋرىز مەيرامى ءۇش كۇن - 21-23 ناۋرىز ارالىعىندا تويلانىپ كەلەدى.

ناۋرىز مەيرامى كۇندەرى ناۋرىز كوجە دايىندالادى، اپالارىمىز قىسقى سوعىمنىڭ ابدەن سۇرلەنگەن قادىرلى مۇشەلەرىن وسى كۇنى قازانعا سالادى. سوعىمعا سويىلعان مالدىڭ باسى نەمەسە شەكەسى قوسىلىپ، قازى-قارتا، جال-جايا قازانعا تۇسەدى. ەت سورپاسىنا كوجە قايناتادى.

سونداي-اق بۇل كۇنى كوڭىلىندە كىربىڭى بارلار تاتۋلاسادى، ادامدار ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇيىنە كىرىپ، قۇتتى بولسىن ايتادى، بۇلاق كوزىن اشادى، الدىن الا ءۇيىن، اۋلاسىن كىر-قوقىستان تازارتادى. ناۋرىزدى «جىل باسى» دەپ تانىعانىمەن، ونىڭ بارشا بولمىسىن، فيلوسوفياسىن جىل الماسۋمەن شەكتەمەيدى. وسى كۇندەرى دۇنيەگە كەلگەن سابيلەرگە ناۋرىزباي، ناۋرىزگۇل سىندى ەسىمدەر بەرىلەدى. جەر يەسى - قىدىر اتا ەلدى، ءۇيدى ارالاپ، باقىت سىيلايدى، باتا بەرەدى دەگەن سەنىم-نانىم جانە بار. ۇلى اباي ايتقانداي: «...ول كۇندە ناۋرىز دەگەن ءبىر جازعىتۇرىم مەيرامى بولىپ، ناۋرىزناما قىلامىز دەپ، توي-تاماشا قىلادى ەكەن».

ءداستۇر بويىنشا بۇرىن ناۋرىز مەيرامىن بۇكىل اۋىل، ەل بولىپ، اسىرەسە جاستار جاعى تۇگەلدەي تاڭ شاپاعاتىن قارسى الىپ، ارىقتاردى تازالاپ، سۋ جىبەرۋدەن، اعاش وتىرعىزىپ، گۇل ەگۋدەن باستايدى. بۇل كۇن جەر-جەردە ات بايگەسى، كوكپار تارتۋ، قىز قۋۋ، بالۋاندار كۇرەسى تەكتەس ۇلتتىق ويىنداردان سايىستار ۇيىمداستىرىلادى. ناۋرىز مەيرامىندا اركىم جىلى شىراي سەزىنە باستاپ، ساعىنىشتى كورىسۋلەرىمەن، جالىندى قۇشاقتاسۋلارىمەن جاڭا جىلدى قارسى الادى.