ن. نازاربايەۆتىڭ پرەزيدەنت رەتىندەگى وكىلەتتىگىن توقتاتۋ جونىندە ۇندەۋى

استانا. قازاقپارات - مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ رەسپۋبليكالىق تەلەارنالار ارقىلى قازاقستان حالقىنا ارنالعان مالىمدەمە جاسادى. بۇل تۋرالى اقوردانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.

***

مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا ۇندەۋى

قۇرمەتتى قازاقستاندىقتار، وتانداستار!

ارداقتى اعايىن!

قادىرلى ارىپتەستەرىم، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ مۇشەلەرى!

مەملەكەتىمىزدىڭ اسا ماڭىزدى تاريحي ساتتەرىندە حالقىما ۇندەۋ جولدايتىنىمدى بىلەسىزدەر.

بۇگىن دە بارشاڭىزعا ۇندەۋ جاريالاعالى وتىرمىن.

ءبىراق، بۇگىنگى ۇندەۋدىڭ ماڭىزى زور.

مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى رەتىندەگى وكىلەتتىگىمدى توقتاتۋ جونىندە شەشىم قابىلدادىم. بۇل - وڭاي شەشىم ەمەس.

بيىل ەلىمىزدىڭ ەڭ جوعارى لاۋازىمىنداعى قىزمەتىمدى اتقارىپ كەلە جاتقانىما 30 جىل تولادى.

حالقىم ماعان تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولۋ مۇمكىندىگىن بەردى.

كەڭەس يمپەرياسى قۇلاعان ساتتە ءبىزدىڭ ساياساتىمىز بەن ەكونوميكامىز قۇلدىراپ قالدى. ەل ىشىندە قوبالجۋ مەن تۇسىنىكسىز جاعداي ورىن الدى.

ىشكى جالپى ءونىم ەكى ەسە قىسقاردى، ازىق- تۇلىك پەن حالىق تۇتىناتىن تاۋارلاردىڭ تاپشىلىعى ايقىن سەزىلدى. ءبىر مەزەتتە ءىرى زاۋىتتاردىڭ ءبارى توقتاپ قالدى. دۇنيە توڭكەرىلىپ كەتكەندەي كورىندى.

بۇل سىناق بولاتىن. ءبىز ودان سۇرىنبەي ءوتىپ، دامۋدىڭ قازاقستاندىق جولىن سالۋعا بەلسەنە كىرىسىپ كەتتىك.

ءبىزدىڭ ءۇشتۇعىرلى مىندەتىمىز - نارىقتىق ەكونوميكا قۇرۋ، توتاليتارلىق يدەولوگيالىق جۇيەنى بۇزۋ جانە قوعامنىڭ بارلىق ينستيتۋتتارىن جاڭعىرتۋ بولدى. ءبىز مۇنى زاماناۋي دەموكراتيالىق مەملەكەت - قازاقستان رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ ءۇشىن جاسادىق.

ءبىز ءالسىز ەكونوميكامەن جانە جاعدايى جوق ازاماتتارمەن دەموكراتيالىق ينستيتۋتتار قالىپتاستىرۋ مۇمكىن بولمايتىنىن ءتۇسىنىپ، ەكونوميكانى دامىتۋ جانە ازاماتتاردىڭ ءال- اۋقاتىن ارتتىرۋ ىسىنە باسا ءمان بەردىك. سونىڭ ناتيجەسىندە ەكونوميكامىزدى 15 ەسە، ال حالىقتىڭ تابىسىن 9 ەسە (دوللارمەن ەسەپتەگەندە) ارتتىرىپ، كەدەيشىلىك دەڭگەيىن 10 ەسەگە جۋىق قىسقارتا الدىق.

ءبىز 2007-2012 -جىلدارداعى اۋقىمدى الەمدىك قارجى داعدارىسىن قوسا العاندا، كەزدەسكەن قيىندىقتاردىڭ ءبارىن ەشكىمنىڭ كومەگىنسىز جانە تابىستى ەڭسەرە بىلدىك.

قازاقستان اگرارلى ەكونوميكادان ونەركاسىپتىك- سەرۆيستىك ەكونوميكاعا ءوتتى. ەلدى يندۋستريالاندىرۋ جانە ۋربانيزاتسيالاۋ پروتسەسى ءجۇرىپ جاتىر. شيكىزات سەكتورىنا الەمنىڭ ءىرى ينۆەستورلارى كەلدى.

سونىڭ ارقاسىندا مۇناي-گاز سەكتورىنداعى كۇردەلى جوبالاردى جۇزەگە اسىرا الدىق.

شيكىزات رەسۋرستارى ەسەبىنەن قازاقستاندىقتاردىڭ بولاشاق ۇرپاعى ءۇشىن قور قۇرىلدى. قازاقستان جاھاندىق ەكونوميكانىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالدى. ينۆەستيتسيا تارتىپ، الەمنىڭ بارلىق دەرلىك ەلدەرىمەن ساۋدا- ساتتىق جۇرگىزىپ كەلەمىز.

ەلىمىزدىڭ جاڭا ينفراقۇرىلىمدىق دىڭگەگى بوي كوتەردى. ەلدىڭ بارلىق ءوڭىرىن اۆتوموبيل جولدارى مەن تەمىر جول جەلىسى بايلانىستىرادى. ال، اۆياتسيا مارشرۋتتارى الەمنىڭ تۇكپىر- تۇكپىرىنە بارۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.

قازاقستان تەك اۋماعى جاعىنان عانا ءىرى مەملەكەتكە اينالعان جوق. بۇگىندە ازاماتتارىمىزدىڭ سانى 18 ميلليوننان استى. 20 ميلليونعا جەتەتىن كۇن دە الىس ەمەس.

ءبىز الەمدەگى وزىق دامىعان 50 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلدىق. 2050 -جىلعا دەيىنگى دامۋ باعدارلاماسى ازىرلەندى. ماقساتىمىز - وزىق دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ.

ءبىز قيراعان ك س ر و- نىڭ ورنىندا زاماناۋي نارىقتىق ەكونوميكاسى بار، تابىستى قازاقستان مەملەكەتىن قۇرىپ، كوپۇلتتى جانە كوپكونفەسسيالى ەلىمىزدە بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى قالىپتاستىردىق. كوپعاسىرلىق تاريحىمىزدا العاش رەت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقارالىق- قۇقىقتىق تۇرعىدان مويىندالۋىن قامتاماسىز ەتتىك. مەملەكەت رەتىندە بەدەرلەنبەگەن قازاقستاندى الەم كارتاسىنا ەنگىزدىك. ءبىزدىڭ ءوز تۋىمىز، ءانۇرانىمىز، ەلتاڭبامىز بار.

ءبىز 90-جىلدارداعى ەڭ كۇردەلى كەزەڭدە «بولاشاق» باعدارلاماسى بويىنشا ماماندار دايارلاۋ ءىسىن قولعا الدىق. جاستاردىڭ لايىقتى ءبىلىم الىپ، الەمدىك تاجىريبەنى زەرتتەۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزدىق، سونداي- اق ولاردىڭ ەلىمىزگە ءوز پايداسىن تيگىزۋىنە جول اشتىق.

جاھاندى داعدارىس جايلاعانىنا قاراماستان، ءبىز استانادا الەمدىك دەڭگەيدەگى ۋنيۆەرسيتەت اشىپ، زياتكەرلىك مەكتەپتەر سالدىق. ەگەمەندىككە يە بولعان جىلداردا دۇنيەگە كەلگەن جاستارىمىز مەملەكەت قامقورلىعىن باعالاي بىلەدى دەپ سەنەمىن. ولار - تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇلەپ ۇشقان جاس قىراندارى.

جاستاردىڭ ەلىمىزدى قورعاپ، ونى نىعايتا تۇسەتىنىنە، وزدەرىنىڭ بار ءبىلىمى مەن كۇش- قۋاتىن وتانىمىزدى وركەندەتۋگە جۇمسايتىنىنا سەنىمدىمىن.

ەلىمىزدىڭ تاريحىندا العاش رەت ءوز ەلوردامىزدى تۇرعىزدىق. استانا - بارلىق جەتىستىكتەرىمىز بەن جەڭىستەرىمىزدىڭ جارقىن كورىنىسى.

وسىنىڭ ءبارىن سىزدەرمەن بىرگە جاسادىق، قۇرمەتتى قازاقستاندىقتار.

وسى جىلداردا وتكەن بارلىق سايلاۋلاردا سىزدەر ماعان سەنىم ارتىپ، باستامالارىما قولداۋ بىلدىردىڭىزدەر. ماعان ۇلى حالقىما، تۋعان جەرىمە قىزمەت ەتۋ باقىتى بۇيىردى. بارشاڭىزعا - حالقىما زور ريزاشىلىعىمدى ءبىلدىرىپ، باسىمدى يەمىن.

وسىنداي قولداۋدىڭ ارقاسىندا سىزدەردىڭ سەنىمدەرىڭىزدى اقتاۋ ءۇشىن مەن بار كۇش- جىگەرىمدى، دەنساۋلىعىمدى، ۋاقىتىمدى اياماي ادال قىزمەت ەتتىم.

وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، زاڭدارىمىزعا سايكەس مەن تۇڭعىش پرەزيدەنت - ەلباسى (ۇلت كوشباسشىسى) مارتەبەسىنە يە بولدىم. ەلەۋلى وكىلەتتىگى بار قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى رەتىندە قىزمەت ەتە بەرەمىن. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ءتوراعاسى، كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ مۇشەسىمىن.

ياعني وزدەرىڭىزبەن بىرگە بولامىن. ەلىمىزدىڭ، حالقىمىزدىڭ قامى - مەنىڭ مۇددەم بولىپ قالا بەرەدى.

تاۋەلسىز قازاقستان مەملەكەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى رەتىندەگى الداعى مىندەتىم - باسشىلاردىڭ جاڭا بۋىنىنىڭ بيلىككە كەلۋىن قامتاماسىز ەتۋ. ولار ەلىمىزدى جاڭعىرتۋ پروتسەستەرىن جالعاستىراتىن بولادى.

قازاقستانداعى بيلىك ساباقتاستىعى كونستيتۋتسيالىق تۇرعىدان رەتتەلگەن. پرەزيدەنتتىڭ وكىلەتتىگى مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتىلعان جاعدايدا ونىڭ وكىلەتتىگى قالعان مەرزىمى اياقتالعانعا دەيىن سەنات ءتوراعاسىنا بەرىلەدى. سودان كەيىن جاڭا پرەزيدەنت سايلاۋى بولادى.

قازىر پارلامەنت سەناتىنىڭ ءتوراعاسى قاسىم- جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ. ونى سىزدەر جاقسى بىلەسىزدەر. ول ماسكەۋ مەملەكەتتىك حالىقارالىق قاتىناستار ينستيتۋتىنىڭ تۇلەگى، عىلىم دوكتورى. اعىلشىن جانە قىتاي تىلدەرىن ەركىن مەڭگەرگەن. باسشىلىق لاۋازىمداردا قىزمەت ەتىپ، مول تاجىريبە جينادى. ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساياساتىنىڭ قالىپتاسۋ جىلدارىندا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، پرەمەر- ءمينيستردىڭ ورىنباسارى جانە پرەمەر- مينيستر، سەنات ءتوراعاسى بولدى. ەلىمىزدى، ونىڭ ەكونوميكاسى مەن ساياساتىن جەتىك بىلەدى.

بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ جۇمىس ىستەدى. بۇل - ونىڭ ديپلومات رەتىندە سىڭىرگەن ەڭبەگىنىڭ جانە قازاقستانعا دەگەن زور سەنىمنىڭ جەمىسى.

ول قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ مەنىمەن بىرگە جۇمىس ىستەپ كەلەدى. مەن ونى جاقسى بىلەمىن. ول - ادال ءارى جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى ازامات. ەلىمىزدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىن جان- جاقتى سەزىنەدى. ول بارلىق باعدارلامالاردى ازىرلەۋگە جانە قابىلداۋعا اتسالىستى.

 قاسىم- جومارت كەمەل ۇلى قازاقستاندى باسقارۋعا ناعىز لايىقتى ازامات دەپ سەنەمىن.

قۇرمەتتى وتانداستار!

ءبىز الەمنىڭ ءبىر ورىندا تۇرماي، ۇنەمى وزگەرىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز.

جاڭا مۇمكىندىكتەرمەن قاتار جاھاندىق جاڭا تەحنولوگيالىق جانە دەموگرافيالىق سىن- قاتەرلەر تۋىنداپ، الەمدىك ءتارتىپ تۇراقسىزدانا تۇسۋدە.

ءاربىر ۇرپاقتىڭ اتقاراتىن ءوز مىندەتتەرى بار. مەن جانە مەنىڭ زامانداستارىم ەلىمىز ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسادىق.

ونىڭ ناتيجەلەرى وزدەرىڭىزگە بەلگىلى. الەم وزگەرىپ، جاڭا بۋىن كەلەدى. بۇل - تابيعي پروتسەسس. ولار ءوز زامانىنىڭ پروبلەمالارىن شەشەتىن بولادى. سونداي- اق، ەلىمىزدى ودان ءارى وركەندەتۋ ءۇشىن بار كۇش- جىگەرىن جۇمىلدىرۋعا ءتيىس.

الەممەن بىرگە ءبىز دە وزگەرۋگە ءتيىسپىز. جاس قازاقستاندىقتارعا ايتارىم: تاۋەلسىز قازاقستانىمىزدى، ورتاق وتانىمىزدى، ماڭگىلىك ەلىمىزدى ساقتاي بىلىڭىزدەر. بۇل - ءبىزدىڭ حالقىمىز، ءبىزدىڭ ۇلى بابالارىمىزدىڭ جەرى. وتانىمىز دا، جەرىمىز دە ءبىر.

حالقىمىزدىڭ دوستىعى مەن بىرلىگىن، ءبىر- بىرىمىزگە دەگەن سەنىمدى ساقتاپ، ەلىمىزدەگى ءاربىر ازاماتتىڭ ءتول مادەنيەتى مەن ءداستۇرىن قۇرمەتتەي بىلىڭىزدەر.

سوندا عانا ءبىز مىقتى بولىپ، سىن- قاتەردىڭ بارىنە توتەپ بەرەمىز.

سوندا عانا ءبىز وركەندەيتىن بولامىز.

قۇرمەتتى قازاقستاندىقتار!

مەنىڭ وتانداستارىم!

مەن بۇگىنگى ءسوزىمدى سىزدەردىڭ ءارقايسىڭىزعا ارنايمىن.

ەلىمىزدىڭ الدىندا اۋقىمدى مىندەتتەر تۇر. جەتىستىككە جەتەتىنىمىزگە سەنەمىن.

مەن قازاقستاننىڭ بولاشاعىن قالاي ەلەستەتەمىن؟

بولاشاق قازاقستاندىقتار ءبىلىمدى، ءۇش تىلدە سويلەيتىن، ەركىن ادامداردىڭ قوعامىن قالىپتاستىراتىنىنا نىق سەنىمدىمىن.

ولار - الەمنىڭ ازاماتتارى. ولار دۇنيەنى شارلايدى. ولار جاڭا ءبىلىم الۋعا قۇشتار. ولار - ەڭبەكسۇيگىش. ولار - ءوز ەلىنىڭ پاتريوتتارى.

قازاقستان 2050 -جىلى جالپىعا ورتاق ەڭبەك قوعامىنا اينالادى دەپ سەنەمىن.

بۇل - ءبارى دە ادام يگىلىگى ءۇشىن جاسالاتىن، ەكونوميكاسى مىقتى مەملەكەت. ونىڭ ءبىلىم سالاسى دا، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسى دا ۇزدىك بولادى. وندا بەيبىتشىلىك پەن تىنىشتىق سالتانات قۇرادى. ازاماتتارى ەركىن ءارى تەڭ قۇقىلى، ال بيلىگى ادىلەتتى بولماق. مۇنداي ەلدە زاڭ ۇستەمدىك ەتەدى.

مەن دۇرىس جولمەن كەلە جاتقانىمىزعا سەنىمدىمىن. ءبىزدى تۋرا جولدان ەشتەڭە دە تايدىرا المايدى.

ەگەر ءبىز كۇشتى بولساق، ءبارى دە بىزبەن ساناسادى.

ەگەر ءبىز الدەقانداي كۇشكە نەمەسە باسقا بىرەۋگە ءۇمىت ارتساق، قول جەتكىزگەن جەتىستىكتىڭ بارىنەن ايرىلامىز.