دانايدا مونارح كوبەلەگى تۋرالى بىلەسىز بە؟
ءار جىلى وڭتۇستىككە ساپار شەگىپ، كەيىن ارتقا قايتاتىنداردىڭ ىشىندەگى ەڭ تانىمالى - دانايدا مونارح كوبەلەكتەرى. مىنە، وسى كوبەلەك ءتۇرى ءۇشىن ارنايى قورىق قۇرىلعان. بۇل ەرەكشە كوبەلەكتەر سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكا قۇرلىعىندا وتە كوپ كەزدەسەدى. دانايدا مونارح جازدى ا ق ش- تىڭ سولتۇستىك- شىعىس جانە كانادانىڭ وڭتۇستىك- شىعىسىندا وتكىزەدى. كۇن سۋىتا باستاعاننان- اق وڭتۇستىككە اۋادى. بۇل جەردە ولار قازاننان ناۋرىزعا دەيىن قىستاپ شىعادى. كوبىنە ولار مەكسيكا ورتالىعى، مەحيكو، ميچيگان شتاتتارىندا بولادى. مەكسيكا جەرىندە قىس ۋاقىتىندا ميللياردقا جۋىق دانايدا مونارح كوبەلەكتەرى جينالادى ەكەن.
بيولوگتار ورمانمەن ورانعان تاۋلى ايماقتار كوبەلەكتەردىڭ قىستايتىن ورنى ەكەنىن بىلگەننەن كەيىن، ارنايى قورىق قۇرعان. ءقازىر بۇل قورىق مەكسيكانىڭ ەڭ تانىمال جەرىنىڭ بىرىنە اينالعان. كوبەلەكتەر اعاشتارعا ورنالاسىپ قىستايدى. تاۋلى ايماق تۇماندى بولعاندىقتان، قىستا ولاردىڭ باسىم بولىگى قىرىلىپ قالادى. ءبىراق جاز شىعىسىمەن ءتىرى قالعاندارى تاعى دا 3-4 مىڭ شاقىرىمدىق ساياحاتقا اتتانادى.
\
ەڭ عاجابى كوبەلەكتەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى بار- جوعى 2 اي عانا، ياعني، بۇل تۇردەگى كوبەلەكتەر ءبىر جەرگە قونىس اۋدارعاننان كەيىن ەكىنشى جەرگە ۇشىپ بارا المايدى. كوكتەمدە مەكسيكادان ۇشىپ بارعان دانايدا مونارحتار اقش جەرىندە جۇمىرتقالايدى. ەكى اپتادان سوڭ جۇمىرتقادان دەرناسىل ساتىسىنا ءوتىپ، تاعى ەكى اپتادان سوڭ قۋىرشاقتان ەرەسەك تۇرگە اينالادى. بۇلار دا جاز مەزگىلىندە تاعى دا كوبەيەدى. مىنە وسى ۋاقىتتا عاجايىپ مەتامورفوزا بولادى.
ساياحاتتايتىن قابىرشاق قاناتتىلاردىڭ سوڭعى ۇرپاعى ديابەز اتتى رەپرودۋكتيۆ باسقىشقا وتەدى دە، 2 اي ەمەس، 6-7 اي ءومىر سۇرەدى. وسى ۋاقىت ىشىندە ولار مەكسيكا جەرىنە ۇشىپ كەلىپ، قىستى وتكىزىپ، جاڭا ۇرپاق ءوسىرىپ، قايتادان اقش جەرىنە ورالۋعا ۇلگەرەدى.
جاڭا تۋعان كوبەلەكتەر كوبەيۋ ءھام قىستاپ شىعۋ ءۇشىن ورىندى قالاي تاڭدايتىنىنى وسى كۇنگە دەيىن جۇمباق بولىپ كەلگەن. قۇستاردا ساياحاتتاۋ جولدارىن تاجىريبەلى جول باسشىلار بىلسە، ۇنەمى جاڭالانىپ وتىراتىن كوبەلەكتەردىڭ اداسپاۋى عىلىمعا تىلسىم بولعان. تەك جاقىندا عانا ەتيمولوگتار دانايدا مونارح كوبەلەكتەرىنىڭ قۇستار سياقتى كۇن جانە جەر شارىنىڭ ماگنيت ءورىسى ارقىلى جول تاباتىنىن انىقتادى. جەر شارىندا بۇل كوبەلەكتەردەن بولەك، افريكا، اۋستراليا، ەۋروپا، ماداگاسكار جانە ءۇندىستاندا ساياحاتتايتىن كوبەلەك تۇرلەرى كەزدەسەدى.
Massaget.kz