بالالى بولۋ ءومىردى ۇزارتادى - الەمدىك باسپا سوزگە شولۋ
سولتۇستىك مۇزدى مۇحيت 20 جىلدان سوڭ مۇزسىز قالادى - Science Daily
تىنىق مۇحيتتاعى تەمپەراتۋرانىڭ ارتۋىنا بايلانىستى سولتۇستىك مۇزدى مۇحيتتاعى مۇز عالىمدار بولجاعاننان ەرتەرەك ەريتىنى انىقتالدى. Science Daily باسىلىمىنىڭ جازۋىنشا، قىركۇيەك ايىندا سولتۇستىك مۇزدى مۇحيتتاعى مۇز كولەمى مينيمۋمعا جەتكەن. بۇعان دەيىن عالىمدار جاھاندىق جىلىنۋ جىلدامدىعى تۇراقتى بولسا، 2050 -جىلى بۇل مۇحيتتا مۇز تولىعىمەن ەرىپ كەتەتىنىن بولجاعان ەدى. ال Geophysical Research Letters عىلىمي جۋرنالىندا جاريالانعان جاڭا زەرتتەۋ ناتيجەلەرىنە سەنسەك، سولتۇستىك مۇزدى مۇحيتتىڭ مۇزسىز قالاتىن ۋاقىتى الىس ەمەس.
«عالىمدار مۇز قاباتىنداعى وزگەرىستەردى زەرتتەپ، تىنىق مۇحيتىنداعى تەمپەراتۋرا قازىرگى جىلدامدىقپەن وسەتىن بولسا، سولتۇستىك مۇزدى مۇحيتىنداعى مۇز 2030 - 2040 -جىلدار ارالىعىندا تولىعىمەن ەرىپ كەتەتىنىن انىقتادى»، دەپ جازىلعان ماقالادا.
بالالىق شاقتا تابيعاتقا جاقىن بولعان دەنساۋلىققا پايدالى - Focus
بالالىق شاقتا تابيعات اياسىندا كوپ ۋاقىت وتكىزگەن ادامدار پسيحيكالىق اۋرۋلارعا شالدىقپايدى. Focus نەمىس جۋرنالىنىڭ جازۋىنشا، دات عالىمدارى ورمان، جاسىل القاپ، ءارتۇرلى ساياباقتار پسيحيكالىق اۋرۋدان ساقتايتىنىن انىقتاعان.
«ورحۋسس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى ميلليونعا جۋىق داتتىڭ 1985 - 2013 -جىلدار ارالىعىنداعى ءومىر سالتىن باقىلاعان. ولاردىڭ ايتۋىنشا، زەرتتەۋ ولاردىڭ پسيحيكالىق اۋرۋعا ۇشىراۋ مۇمكىندىگىن زەرتتەۋگە بايلانىستى جۇرگىزىلگەن. عالىمدار جاسىل ايماقتاردا وسكەن بالالاردىڭ پسيحيكالىق اۋرۋعا ۇشىرامايتىنىن ايتتى»، دەپ جازادى باسىلىم. زەرتتەۋ اۆتورى كريستينە ەنگەماننىڭ ايتۋىنشا، بۇل ادامنىڭ مەنتالدى دەنساۋلىعى ءۇشىن تابيعي ورتانىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىنە تاعى ءبىر دالەل بولا الادى.
بالالى بولۋ ءومىردى ۇزارتادى - Der Standard
«ادامنىڭ ءومىر جاسىنىڭ ۇزاقتىعىنا الكوگولدىڭ، تەمەكى مەن سپورتتىڭ اسەرى تۋرالى زەرتتەۋلەر وتە كوپ. ال بالالى بولۋ ادام ءومىرىنىڭ ۇزاقتىعىنا اسەر ەتە الا ما؟ پورتۋگاليا عالىمدارى ءدال وسى سۇراققا جاۋاپ الۋ ءۇشىن زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كوردى»، دەپ جازادى Der Standard باسىلىمى.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بالاسى بارلار كوپ جاعدايدا ينفەكسيا، راك، جۇرەك اۋرۋى، سۋيتسيدكە بارا قويمايدى.
«عالىمدار انگلياداعى 205277 ادامنىڭ مالىمەتتەرىن ساراپتادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، بالالى ايەلدەردىڭ راك اۋرۋىنا ۇشىراۋ قاۋپى بالاسى جوقتارعا قاراعاندا %72,5 از. سونىمەن قاتار انالاردا ينفەكسيادان قايتىس بولۋ جاعدايى دا باسقالارعا قاراعاندا ەكى ەسە از. جۇرەك قانتامىر اۋرۋلارى مەن سۋيتسيد جاعدايى بالالى ايەلدەردە بالاسى جوقتارعا قاراعاندا ءۇش ەسە از. بالاسى بار ەر ادامداردا دا ينفەكسيا، جۇرەك قانتامىر اۋرۋلارى، راك، ينفاركت بالاسى جوقتارعا قاراعاندا از»، دەپ جازادى باسىلىم.
جاسىل قار نەنى بىلدىرەدى؟ - The Guardian
بۇگىنگى تاڭدا جاسىل نەمەسە قارا ءتۇستى قار عالىمداردىڭ الاڭداۋشىلىعىن تۋعىزىپ وتىر. The Guardian باسىلىمىنىڭ جازۋىنشا، بۇل پلانەتامىزدىڭ لاستانىپ جاتقانىنىڭ دالەلى.
«رەسەيدە قاردىڭ جاسىل نەمەسە قارا تۇسكە بويالۋى ينتەرنەتتى شۋلاتىپ جاتىر. توكسيندى قالدىقتار كوپ تۇرعىنداردى ماسكامەن جۇرۋگە ماجبۇرلەۋدە. بۇعان دەيىن عالىمدار قاردىڭ قارا، سۇر نەمەسە قوڭىر تۇسكە بويالۋى الاڭداۋعا تۇرارلىق جاعداي ەكەنىن ايتقان بولاتىن. بۇل كليماتتىڭ وزگەرىپ جاتقانىنىڭ بەلگىسى. قار كەيدە تابيعي جاعدايدان دا ءتۇسىن وزگەرتۋى مۇمكىن. مىسالى، Chlamydomonas nivalis بالدىرىنان قار قىزىل نەمەسە كۇلگىن ءتۇستى بولادى. بۇل جاعدايدى عالىمدار 19 -عاسىردا اق زەرتتەپ كەتكەن. ال بىلتىر شىعىس ەۋروپادا جاۋعان قىزعىلت سارى ءتۇستى قار قۇم مەن شاڭ توزاڭ اسەرىنەن بولۋى مۇمكىن»، دەپ جازادى باسىلىم. اۆتوردىڭ ايتۋىنشا، قاردىڭ قارا، سۇر، قوڭىر، جاسىل ءتۇستى بولۋى جاھاندىق پروبلەماعا اينالعان تابيعات لاستانۋىنىڭ بەلگىسى.
سالماعى 220 گرام بوپ تۋعان نارەستە اۋرۋحانادان شىقتى - CNN
2018 -جىلى تامىز ايىندا توكيوداعى كەيو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اۋرۋحاناسىندا 220 گرام بولىپ تۋعان ۇل بالا بەس ايدان سوڭ ۇيىنە جىبەرىلدى. CNN باسىلىمىنىڭ جازۋىنشا، جۇكتىلىكتىڭ 24 اپتاسىندا تۋعان نارەستەنىڭ ءتىرى قالاتىنىنا دارىگەرلەر دە، اناسى دا سەنبەگەن. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، قازىر بالانىڭ دەنساۋلىعى جاقسى.
بۇعان دەيىن سالماعى 300 گرامنان از بالا گەرمانيادا 2009 -جىلى تۋعان بولاتىن.
Tiniest Babies University of Iowa جۋرنالىنىڭ حابارلاۋىنشا، بۇكىل الەم بويىنشا 1936 -جىلدان باستاپ سالماعى 300 گرامنان تومەن 23 بالا تۋعان. ولاردىڭ ىشىندە ەڭ سالماعى از قىز بالا 2015 -جىلى گەرمانيادا تۋعان.