زۇلمات كەزدە جەر اۋدارىلعان شەشەن ۇلتىنىڭ وكىلى ۇرپاعىنا تاتۋلىقتى وسيەت قىلعان

 استانا. قازاقپارات - ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە توتاليتارلىق جۇيەنىڭ امىرىمەن ەدىل بويىنداعى نەمىستەر، سولتۇستىك كاۆكاز بەن قىرىم جاعالاۋىن مەكەندەۋشى ءبىراز حالىق قۋدالانىپ، الىس جەرلەرگە كۇشپەن جەر اۋدارىلدى.

1944 -جىلعى اقپاننىڭ اياعىنا تاياۋ قازاقستانعا جۇزدەگەن مىڭ شەشەن-ينگۋش وتباسى ماجبۇرلەپ كوشىرىلدى. سول كەزدە 5 جاسقا قادام باسقان ورباني ماگومادوۆ بۇگىندە الماتى وبلىسىنىڭ ەسكەلدى اۋدانىنداعى قارابۇلاق كەنتىندە تۇرادى.

«كىشكەنتاي بولسام دا 1944-تىڭ ايازدى اقپانى ءالى ەسىمدە» دەيدى ورباني اقساقال. ءار ۆاگونعا 10 وتباسى جايعاسقان. كۇن سۋىق، جول ۇزاق. قيىندىققا شىداماي تالاي ادامنىڭ ءومىرى جول ۇستىندە قيىلىپتى.

ورباني ماگومادوۆ، قارابۇلاق كەنتىنىڭ تۇرعىنى، زەينەتكەر:

- قايتىس بولعان كىسىلەردى داجە ۆاگونعا ۇستاتقىزبايدى. انا جەرگە تومەن توقتاعان جەردە اپارىپ قويىپ، ۇستىنە قارمەن جاۋىپ تاستاپ سونداي تاستاعان، كەتكەن جاعدايلار بولدى.

بۇلار الدىمەن جەتىسۋداعى لەپسى ستانسياسىنا توقتاعان. سوسىن جاياۋ-جالپىلاپ الاكول اۋدانىنا قاراي اياڭداعان. بەيتانىس جەردەگى بەيمالىم حالىق - قازاق جۇرتى جاتىرقاماي قارسى الىپ، باسپانالارىنىڭ ءبىر بۇرىشىنا جايعاستىرعان.

ورباني ماگومادوۆ، قارابۇلاق كەنتىنىڭ تۇرعىنى، زەينەتكەر:

- وتىن جوق، قازىرگى سياقتى كومىر جوق، اعاش جوق. قامىس جاعامىز. ىرىمشىك جاسايدى، قۇرت جاسايدى، انا قازاقتىڭ ايەلدەرى، كەمپىرلەر. سولاردان بەرەدى بىزگە. سودان كەيىن ايران بولادى. ءسويتىپ-ءسويتىپ كۇن كوردىك.

سودان بەرى 75 جىل ءوتتى. ەل قاتارلى ەڭبەك ەتتى، مال باقتى، تراكتور ايدادى، جەر دە جىرتتى. وتباسىن قۇرىپ، بالا-شاعالى بولدى. بۇگىندە 4 قىزىنان 11 نەمەرە ءسۇيىپ وتىر. قازاقشانىڭ مايىن تامىزادى.

ورباني ماگومادوۆ، قارابۇلاق كەنتىنىڭ تۇرعىنى، زەينەتكەر:

- كەيىندە اناۋ شالدار ايتقان ءبىر اڭگىمە ەسىمدە ءبىر ءسوز. «ءاي، ادام جەيتۇعىن ءبىر حالىق كەلە جاتىر، كوشىرىپ الىپ كەلە جاتىر بىزگە دەپ» ءسويتىپ ايتۋشى ەدى بىزگە. سەندەر ادام جەمەيدى ەكەنسىڭدەر عوي دەپ حا- حا- حا...

ءسويتىپ، قالجىڭداعان قازاقتارمەن قويان-قولتىق ارالاسىپ، تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلەدى.

ورباني ماگومادوۆ، قارابۇلاق كەنتىنىڭ تۇرعىنى، زەينەتكەر:

- قازاق دەگەن جۋاس، مومىن حالىق بولعان. سولاردىڭ ارقاسىندا ءبىز امان قالدىق. راحمەت ايتامىز سولارعا.

ورباني قاريانىڭ كورگەنى دە كوپ، كوڭىلگە تۇيگەنى دە كوپ. ۇرپاقتارىنا سولاردان ۇزىك-ۇزىك سىر شەرتەدى.

اسيات ماگومادوۆا، قىزى:

- ءبىز مۇندا قالاي كەلدىك، قالاي ءجۇرمىز، وسىنى ۇمىتپاڭدار دەيدى اكەمىز. بەيبىت ءومىردى، دوستىقتى، تاتۋلىقتى باعالاي بىلىڭدەر دەپ ۇنەمى ايتىپ وتىرادى.

اقساقال مامىر ايىندا 80 جاسقا تولادى. «تويعا تۋىستارىمدى، بالا كۇننەن بىرگە وسكەن قازاق دوستارىمدى شاقىرامىن. وتكەن جىلداردى ەسكە الامىز، راحمەتتىڭ ۇلكەنى سوندا ايتىلادى» دەيدى ول.

www.24.kz