بالىقتار تۋرالى قىزىقتى مالىمەتتەر

استانا. قازاقپارات - بالىقتار تۋرالى ءسىز بىلمەگەن تاڭعاجايىپ قىزىقتى مالىمەتتەر ۇسىنامىز.

1. بالىقتار جەردە شامامەن 450 ميلليون جىل بۇرىن بولعان. ولار دينوزاۆرلاردان بۇرىن پايدا بولدى.

2. ۇشاتىن بالىقتىڭ شامامەن 40 ءتۇرى بار. ونداي ۇشاتىن بالىقتار سۋ استىندا قاتتى جىلدامدىقپەن كەلە جاتىپ، بەلسەندى تۇردە قۇيرىعىن بۇلعاڭداتىپ جوعارىعا قاراي سەكىرەدى. ۇشاتىن بالىقتاردىڭ بۇيىرىندەگى ۇلكەن جۇزبەقاناتى سۋ ۇستىندە 400 مەترگە دەيىن ۇشۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى. ولار بۇل داعدىلارىن جىرتقىشتاردان قاشۋ ءۇشىن پايدالانادى. ۇشاتىن بالىقتار نەگىزىنەن، ۇساق شايانتەكتەستەرمەن جانە پلانكتوندارمەن قورەكتەنەدى.

3. كەيبىر بالىقتار ارتپەن جۇزەدى.

4. تۇتاسقاناتتار (سكات) قورەگىن ىزدەۋ ءۇشىن تەڭىز تۇبىنە دەيىن جورتادى. مۇنداي كەزدە ولارعا ارنايى ەلەكترلىك داتچيگى كومەكتەسەدى. ال بالىق ءجۇزىپ بارا جاتقاندا، ول بۇلشىقەت قوزعالعاننان كەيىن ءالسىز ەلەكترلىك يمپۋلستار شىعارادى. بۇل قۇبىلىستىڭ ارقاسىندا تۇتاسقاناتتار قۇمعا جاسىرىپ جاتقان بالىقتاردى دا ۇستاي الادى.

5. قازىرگى ۋاقىتتا شامامەن  25000 بالىق جىكتەلدى. عالىمداردىڭ ەسەپتەۋىنشە، ءالى 15000-عا جۋىق بالىق زەرتتەلمەگەن. بالىق تۇرلەرىنىڭ ءارتۇرلى تاڭعالدىرادى. مىسالى، سۇتقورەكتىلەردىڭ، باۋىرىمەن جورعالاۋشىلاردىڭ، قۇستاردىڭ جانە قوسمەكەندىلەردىڭ بارلىق تۇرلەرىن بىرگە الساق، ولار سوندا دا بالىق تۇرلەرىنىڭ سانىنان از بولادى.

 6. ەڭ ۇلكەن بالىق -  كيت اكۋلاسى. ونىڭ ەڭ ۇلكەن ولشەمى 20 مەتر جانە سالماعى 34 توننا، سونداي- اق بۇل الىپ بالىق كريل مەن پلانكتونداردى جەپ، قورەكتەنەدى. بارلىق اكۋلالار سياقتى، كيت اكۋلاسىنىڭ قاڭقاسى دا شەمىرشەكتەن تۇرادى.

7. بالىق سۋدا قالاي قيمىلسىز قالقيدى؟ بالىقتاردىڭ سۋدا وسىلاي قيمىلسىز قالقىپ تۇرۋىنا جەلقابىق كومەكتەسەدى. بالىق ونداعى اۋا مولشەرىن رەتتەپ، نولدىك قالقىمالىلىق تۋدىرىپ، سۋدا تۇرا الادى. ءبىراق، بارلىق بالىقتا اۋا كوپىرشىگى (جەلقابىق) بولمايدى. مىسالعا، اكۋلالار جۇزۋدە بولۋ ءۇشىن ۇنەمى ءجۇزىپ ءجۇرۋى كەرەك نەمەسە تەڭىز تۇبىنە بارىپ، دەمالىپ جاتۋىنا تۋرا كەلەدى.

8. كەيبىر بالىقتاردىڭ قاڭقاسى تولىعىمەن شەمىرشەكتەن تۇرادى. مىسالى، اكۋلالار.

9. بالىقتار ادامدار، جانۋارلار مەن قۇستار سەكىلدى اۋىرسىنۋدى سەزىنەدى.

10. قاڭقاسى سۇيەكتەن تۇراتىن ەڭ ۇلكەن بالىق - اي بالىعى. بۇل جوتاسىنىڭ بيىكتىگى ۇزىندىعىنان اساتىن جالعىز بالىق. بۇل بالىقتىڭ جوعارعى جۇزبەقاباتىنىڭ ۇشىنان تومەنگى ولشەمگە دەيىنگى ۇزىندىعى 4,26 مەتر، ال سالماعى 2 توننا 235 كەلىگە دەيىن بارادى. اي بالىعىنىڭ انالىعى ەڭ كوپ ۇرىق شىعارادى. ول ءبىر ۋاقىتتا 300 ميلليون ۋىلدىرىقشا شىعارا الادى.

 11. الەمدەگى ەڭ جىلدام بالىق - سەمسەر- بالىق. ول ساعاتىنا 130 شاقىرىمعا دەيىن جۇزە الادى جانە ساعاتىنا 140 ك م- گە دەيىن قوزعالعان دەگەن دە مالىمەتتەر بار. ءبىراق، بالىقتىڭ قۇرىلىمىن جانە ءجۇزۋ جىلدامدىعىن زەرتتەگەن عالىمدار سەمسەر- بالىق مۇنداي جىلدامدىقتى دامىتا المايدى دەگەن تۇجىرىمعا كەلدى. ەگەر ونىڭ قۇرىلىسىن ەسكەرەتىن بولساق، وندا مۇنداي جىلدامدىق ءۇشىن بالىقتا 1700-2000 -جىلقىنىڭ كۇشى بولۋ كەرەك. ياعني، ول اسا قاتتى جىلدامدىقپەن جۇزە الادى دەگەنى قايشى پىكىر. زاڭناماعا سايكەس، ول وسىنشالىقتى تەز جۇزە المايدى، ءبىراق سونداي جىلدامدىقپەن ءجۇزىپ ءجۇر.

12. ەشقاشان جارىق كورمەگەن قورقىنىشتى بالىقتار تەرەڭ تەڭىز تۇبىندە جۇرەدى. ەڭ تاڭعالارلىق ۇلگىلەر الەمدەگى مۇحيتتاردىڭ ەڭ تەرەڭ نۇكتەسى - ماريان شۇڭعىماسىندا، 6500 مەتر تەرەڭدىكتە تىرشىلىك ەتەتىن تەڭىز بالىقتارى.

Stan.kz