قازاقستاننىڭ جاپونياعا ەكسپورتى ەكى ەسەگە ۇلعايدى - ەلشى

None
None
 استانا. قازاقپارات - سوڭعى 6 جىلدا قازاقستاننىڭ جاپونياعا ەكسپورتى ەكى ەسەگە ۇلعايىپ، 1,5 ميلليارد ا ق ش دوللارىن قۇرادى.

ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ وسى جانە وزگە دە اسپەكتىلەرى تۋرالى قازاقپارات اگەنتتىگىنە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاپونياداعى ەلشىسى ەرلان باۋداربەك- قوجاتايەۆ سۇحبات بەردى.

- ەرلان كەڭەس ۇلى، بيىل قازاقستان مەن جاپونيا قارىم- قاتىناسىندا قانداي ماڭىزدى شارالار وتەدى؟

- بيىل 1 - مامىردا جاپونيادا مۇراگەر حانزادا نارۋحيتونىڭ تاققا وتىرۋىنا بايلانىستى جاڭا جىل ساناۋى باستالادى. بۇل - جاپوندىقتار ءۇشىن وتە كيەلى وقيعا. وسىنداي ماڭىزدى كەزەڭگە استانا مەن توكيو ءتيىستى دەكلاراتسياعا قول قويۋ ارقىلى بەكىتىلگەن «ستراتەگيالىق سەرىكتەس» رەتىندە كەلەدى.

تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ، ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جاپونيامەن ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا باسا نازار اۋدارىپ كەلەدى. 2016 -جىلدىڭ قاراشاسىندا مەملەكەت باسشىسىنىڭ توكيوعا جاساعان رەسمي ساپارى ۇلتتىق ەكونوميكانى جاڭعىرتۋدى ءساتتى جۇزەگە اسىرۋعا قاجەتتى جاپوندىق ينۆەستيتسيالار مەن تەحنولوگيالاردى تارتۋعا باعىتتالعان ەدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتىمەن كەزدەسۋدە جاپوندىق كومپانيالاردىڭ كوشباسشىلارى قازاقستاننىڭ قولايلى ينۆەستيتسيالىق جاعداي جاساۋعا مۇددەلى ەكەنىنە كوز جەتكىزدى.

- قازاقستان مەن جاپونيا اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ قازىرگى جاي- كۇيىن قالاي سيپاتتاۋعا بولادى؟

 - 2018 -جىلى قازاقستان مەن جاپونيا اراسىنداعى ەكىجاقتى ساۋدا اينالىمى 2 ميلليارد ا ق ش دوللارىن قۇراپ، الدىڭعى جىلمەن سالىستىرعاندا %54 ءوستى (1,3 ميلليارد دوللار) .

بۇل ارالىقتا قازاقستاندىق ەكسپورت %70 ءوسىپ، 1,5 ميلليارد دوللارعا جەتتى. سوڭعى 6 جىلدا قازاقستاننىڭ جاپونياعا ەكسپورتى وڭ وزگەرىستەردى كورسەتتى - 2013 -جىلى 628 ميلليون دوللار بولعان بۇل كورسەتكىش 2018 -جىلى - 1,5 ميلليارد دوللارعا دەيىن ەكى ەسەگە ارتتى.

قازاقستاندىق ەكسپورتتىڭ تاۋارلىق قۇرىلىمىندا مۇناي جانە مەتالل ۇلەسى باسىم - مۇنى تاريحي قالىپتاسقان جاعدايمەن جانە ەكى ەلدىڭ حالىقارالىق ساۋداداعى ەكونوميكالىق رولىمەن بايلانىستىرۋعا بولادى.

 وسىعان وراي، ەلشىلىك قىزمەتىندەگى نەگىزگى باسىمدىق قازاقستاندىق ەكسپورتتىڭ قۇرىلىمىن ءارتاراپتاندىرۋعا جانە ونداعى شيكىزاتتىق ەمەس تاۋارلار ۇلەسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. جاپونيانىڭ تۇتىنۋ نارىعى وزدەرىنىڭ ىشكى وندىرىسىمەن تولىق قامتىلعان، سوندىقتان جاپوندىق نارىققا كىرۋدە ەلىمىز قاتال باسەكەلەستىككە، ارنايى تالاپتارعا جانە ۇلتتىق سۇرانىستىڭ وزگەشەلىگىنە تاپ بولادى. وسىعان قاراماستان 2018 -جىلى قازاقستاندىق كومپانيالار جاپونياعا ماقسارى مايى مەن تابيعي بالدى ەكسپورتتادى. سونىمەن بىرگە، قازاقستاننىڭ مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن، جىلقى ەتىن جاپون نارىعىنا شىعارۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا.

- ەكى ەل اراسىندا قانداي ناقتى ينۆەستيتسيالىق جوبالار جۇزەگە اسىپ جاتىر؟

- جاپونيا ەلىمىزدىڭ جەتىنشى ءىرى شەتەلدىك ينۆەستورى بولىپ سانالادى. 2017 -جىلى جاپوندىق ينۆەستيتسيالاردىڭ جالپى كولەمى 357 ميلليون دوللاردى قۇراسا، 2018 -جىلدىڭ 9 ايىندا - 304 ميلليون دوللارعا جەتكەن. ينۆەستيتسيالاردىڭ باسىم بولىگى مۇناي- گاز جانە تاۋ- كەن سالالارىنا بەرىلگەن. وعان قوسا، سوڭعى جىلدارى قازاقستاننىڭ وندىرىستىك سەكتورىندا جاپوندىق كاپيتال بەلسەندى بولا ءتۇستى. ماسەلەن، تەك قانا 2018 -جىلى بىرنەشە ماڭىزدى جوبالار ىسكە اسىرىلدى:

1) قاپشاعايدا «Nissin Foods» كومپانياسىنىڭ تاماق ونىمدەرىن شىعارۋ زاۋىتى ىسكە قوسىلدى؛

2) الماتىدا «Tokyo Ropە» كومپانياسىنىڭ ينجەنەرلىك قورعانىس جۇيەلەرىن شىعاراتىن 2- زاۋىتى اشىلدى؛

3) استانادا «NYK LinE» كومپانياسىنىڭ كولىكتىك- لوگيستيكالىق تەرمينال قۇرىلىسى اياقتالدى؛

4) الماتىدا «Hino Motors» كومپانياسىنىڭ سەرۆيستىك- قۇراستىرۋ ورتالىعى رەسمي تۇردە اشىلدى.

جالپى 2019-2021 -جىلدارى قازاقستان ەكونوميكاسىنا جاپونيادان 800 ميلليون ا ق ش دوللارىنان 1 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا دەيىن شەتەلدىك ينۆەستيتسيا تۇسەدى دەپ بولجانىپ وتىر.

- 2019 -جىلى ساۋدا- ەكونوميكالىق قاتىناستاردى ودان ءارى دامىتۋدىڭ جوسپارى قانداي؟

- ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزگى تەتىگى - ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق بويىنشا قازاقستان مەن جاپونيانىڭ ۇكىمەتتىك جانە جەكە سەكتورلارىنىڭ بىرلەسكەن كوميسسياسى بولماق. بيىل توكيودا بىرلەسكەن كوميسسيانىڭ جانە ىسكەرلىك كەڭەستىڭ 8 - وتىرىسىن وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

قازاقستاندا 70 تەن استام جاپون كاسىپورىندارى مۇناي مەن گاز، مەتاللۋرگيا، قارجى، تاۋ- كەن ونەركاسىبى، اۆتوموبيلدى كوتەرمە ساتۋ جانە لوگيستيكا سىندى سالالاردا جۇمىس ىستەۋدە. قازىرگى ۋاقىتتا جاپونيانىڭ ترانسۇلتتىق كورپوراتسيالارى وكىلدەرىنەن قۇرالعان «Keidanren» بيزنەس فەدەراتسياسى ميسسياسىنىڭ قازاقستانعا ساپارى ۇيىمداستىرىلىپ جاتىر. ودان بولەك، ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ جانە قازاقستاننىڭ ينۆەستيتسيالىق احۋالىن تانىستىرۋ ماقساتىندا توكيودا بيزنەس- فورۋم وتكىزۋ جوسپارلانعان. قازاقستاننىڭ كانساي، چۋبۋ جانە كيۋسيۋ ايماقتارىنداعى قۇرمەتتى كونسۋلدىقتارى ارقىلى جاپون وڭىرلەرىمەن ساۋدا- ەكونوميكالىق بايلانىستار ورناتىلادى.

 - وتكەن ايدا ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا ق ر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستان مەن جاپونيا اراسىندا تىكەلەي اۋە قاتىناسىن ورناتۋدى تاپسىردى. بۇل تاپسىرما قالاي ورىندالىپ جاتىر؟

- مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن استانا مەن توكيو اراسىندا تىكەلەي اۋە قاتىناسىن اشۋ تۋرالى جاپونيانىڭ اۆياتسيالىق مەكەمەلەرىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلىپ جاتىر. بۇگىندە تىكەلەي رەيستەردى جۇزەگە اسىرۋعا قاجەتتى قۇقىقتىق بازا بار. ەلشىلىك توكيوداعى «ناريتا» اۋەجايىندا سلوت بەرۋ ماسەلەسىن شەشتى. ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، تىكەلەي رەيستى 2019 -جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا اشۋ جوسپارلانىپ وتىر.

 - سۇحباتىڭىزعا راحمەت.

 ايجان سەرىكجان قىزى

سوڭعى جاڭالىقتار