مەگالادون نەدەن جويىلعان؟

 استانا. قازاقپارات - مۇحيت الەمى بۇگىپ جاتقان سىر قانشاما؟ زەرتتەۋشىلەر سۋ تۇبىندەگى تىلسىم سىرلاردى اشۋعا تالپىنىپ- اق كەلەدى. وسى كۇنگە دەيىن زەرتتەگەندەرى ءبىر توعىز بولسا، زەرتتەلمەي، ءالى كۇنگە قۇپياسىن جاسىرىپ كەلە جاتقانى توقسان توعىز.

 ۇشى- قيىرى جوق مۇحيت، تەلەگەي تەڭىز جايلى اڭىز دا كوپ، اقيقاتى دا جەتەرلىك. سونىڭ ءبىرى - الىپ اكۋلا مەگالودون. بۇل تىرشىلىك يەسى وسىدان ميلليونداعان جىل بۇرىن مۇحيتتا تىرشىلىك ەتكەن دەپ توپشىلانادى. ۇزىندىعى 18 مەتر، ال سالماعى 47 توننا بولعان كورىنەدى. ءبىراق ءبىرجولا جويىلىپ كەتتى (كىم بىلەدى، بالكىم ءالى بار دا بولار. ايتكەنمەن ادامزات كوزىنە تۇسە قويعان جوق) مەگالادوننىڭ نەدەن جويىلىپ كەتكەنى ءالى كۇنگە دەيىن زەرتتەلىپ كەلەدى. عالىمدار بۇل تىرشىلىك يەسى كليماتتىڭ وزگەرۋىنەن (عالامدىق جىلىنۋ) ازايىپ، ءبىرجولا جويىلعان دەپ ەسەپتەيدى. دەگەنمەن زەرتتەۋشىلەر اراسىندا وزگە دە سەبەپتەرى ايتىلادى. جۋىردا ءتىپتى مەگالادون "تەڭىز جىرتقىشتارىنىڭ اسەرىنەن جويىلعان" دەگەن دە نۇسقا پايدا بولدى.

مۇنداي قورىتىندىنى وڭتۇستىك كاروليناداعى چارلستون كوللەدجىنىڭ پالەونتولوگتارى PeerJ جۋرنالىندا جاريالادى. مۇحيت ءتۇبىن مەكەندەگەن الىپ تىرشىلىك يەسىنىڭ كەي قاڭقا قالدىقتارى سولتۇستىك امەريكانىڭ باتىس جاعالاۋىنان تابىلعان. پالەونتولوگتار قايتا قاراپ، مەگالادون 2,6 ميلليون جىل بۇرىن ەمەس، ءتىپتى ودان دا بۇرىن (شامامەن تاعى 1 ميلليون جىلداي) جويىلعانى جايلى قورىتىندى شىعاردى. ال جويىلۋىنا بىردەن- ءبىر سەبەپ اق اكۋلالار دەگەن توقتامعا كەلگەن. - الىپ اق اكۋلالار العاش رەت جەر بەتىندە شامامەن 6 ميلليون جىل بۇرىن پايدا بولعان. ولار باستاپقىدا تەك تىنىق مۇحيتىندا بولعان. 2 ميلليون جىل وتە ولاردىڭ سانى ەداۋىر ارتىپ، بارلىق ايماققا تاراعان. مۇحيتتان مۇحيتقا، تەڭىزدەن تەڭىزگە تاراعان اق اكۋلالار الىپ مەگالادوننىڭ ازىعىنا اۋىز سالعان. وسىدان بارىپ ازىق ءۇشىن باسەكە تۋىپ، الىپ بالىقتىڭ تىرشىلىگى قۇردىمعا كەتكەن، - دەيدى چارلستون كوللەدجىنىڭ پالەونتولوگى روبەرت بوسسەنەكەر.

 National Geographic ساراپشىلارى بۇل نۇسقانى تىڭ ءارى جىلدام قابىلدانعان گيپوتەزا رەتىندە باعالادى. سەبەبى مەگالادون ازىق بولماي جويىلعان بولسا، وندا اق اكۋلالار عانا ەمەس، وزگە تەڭىز جىرتقىشتارىن دا نازاردان تىس قالدىرماۋدى ايتادى. مەگالادون رەجيسسەرلاردىڭ دا قيالىنا قانات بىتىرگەن تىرشىلىك يەسى. مىسالى، 2001 -جىلى رەجيسسەر مەتت كوددتىڭ "Shark hunter" فيلمى جارىققا شىقتى. ال وتكەن جىلى دجون تەرتەلتاۋبتىڭ "Meg: Monster of the depth" فيلمىندە مەگالادون جايلى مولىنان ايتىلادى. وتكەن جىلى مەگالادوندى شۆەيتساريا مەن ا ق ش ەلىنىڭ عالىمدارى دا زەرتتەگەن بولاتىن. ولار دا تابىلعان بارلىق قالدىقتى زەرتتەي كەلە الىپ بالىقتاردىڭ تولىق جويىلىپ كەتكەن ۋاقىتىن 2,6 ميلليون جىل بۇرىن دەپ بولجاعان ەدى.

Massaget.kz