ميدى تاماقتاندىرۋدى ۇمىتپا

استان. قازاقپارات - ادام ميى دامىلسىز جۇمىس ىستەيدى. ءتىپتى، ءبىزدىڭ دەنەمىز تىنىعاتىن ءسات -  ۇيقى كەزىندە دە، ميدىڭ ءبىر بولىگى ءوز قىزمەتىن اتقارۋدى توقتاتپايدى.

 سوندىقتان، ونى ىلعي دارۋمەندەرمەن قورەكتەندىرىپ تۇرۋ كەرەك. نەلىكتەن مەديتسينادا اۆيتامينوزبەن (دارۋمەن جەتىسپەۋشىلىگى) كۇرەسكە كوپ ءمان بەرەدى؟ ويتكەنى، دارۋمەن جەتىسپەسە اعزا، سونىڭ ىشىندە مي ءوز قىزمەتىن تولىققاندى اتقارمايدى. ەستە ساقتاۋ قابىلەتى عانا ەمەس، اقپاراتتى قابىلداۋدىڭ ءوزى قيىنداي تۇسەدى. دارۋمەننىڭ ءتۇرى وتە كوپ. دەگەنمەن، ميعا ەڭ پايدالىسى -  ۆ توبىنا جاتاتىن دارۋمەندەر توبى. ولار مي جاسۋشالارىنىڭ قىزمەتىن قالىپتى ۇستاپ قانا قويماي، ميدى كۇيزەلىستەن ساقتاپ، ونىڭ «جاسىن» ۇزارتا تۇسەدى. B1 دارۋمەنى ەكىنشى اتاۋى -  تيامين. حالىق اراسىندا -  «اقىل دارۋمەنى» رەتىندە تانىمال. ونى جادىعا اسەرى كۇشتىرەك: ول جۇيكە جۇيەسىن قورعاۋعا قاتىسادى جانە ميدى گليۋكوزامەن قامتاماسىز ەتەدى. تيامين جەتىسپەۋشىلىگى مىناداي ماسەلە تۋدىرادى:

 • ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ ناشارلاۋى

 • ويلاردىڭ شاتاسۋى
• بۇلشىق ەتتىڭ السىرەۋى

 • ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى

 • شارشاڭقىلىق

 • مازاسىزدىق

 • اشۋشاڭدىق

 • جانسىزدانۋ ەگەر بۇل دارۋمەن كوپ مولشەردە جەتىسپەسە قان- اينالىم جۇيەسى مەن اسقازان- ىشەك جولدارىندا ۇلكەن ماسەلەلەر تۋىنداۋى مۇمكىن.

 B1 ۆدارۋمەنىنىڭ جەتىسپۋشىلىگى تۋىنداماۋ ءۇشىن تاماق رەجيمىنە شپينات، كارتوپ، ءسابىز، جاڭعاقتار، قاراقۇمىق پەن بۇرشاقتى قوسىڭىز.

 B1 دارۋمەنىڭ قايتا قالپىنا كەلتىرۋ قانشالىقتى وڭاي بولسا، ودان ايىرىلىپ قالۋ دا سونشالىقتى جەڭىل. ەگەر قاراي شاي، قانت پەن شىلىمدى قولدانساڭىز دارۋمەن جەتىسپەۋشىلىگى تۋىنداۋى ابدەن مۇمكىن.

 B2 دارۋمەنى ەكىنشى اتاۋى -  ريبوفلاۆين. حالىق اراسىندا «قۋات كوزى» دەپ اتالادى. زات الماسۋدىڭ جىلدام جۇرۋىنە، اقىل- ويدى قاجەت ەتەتىن ارەكەتتەردى باسقارادى، جۇيكە جاسۋشالارىنىڭ سينتەزىنە قاتىسادى، نەيرومەدياتورلاردىڭ جۇمىسىن كۇشەيتەدى. ريبوفلاۆين جەتىسپەۋشىلىگى كەزىندە:

 • تەز شارشاۋ؛
 • السىزدىك
ناشار تابەت

• ۇيقىشىلدىق

  سالماقتىڭ تومەندەۋى

 • اقىل- وي جۇمىستارىنىڭ باياۋلاۋى

 • باس اۋرۋلارى تۋىندايدى. B2 دەڭگەيىنىڭ قاتتى تومەندەۋى كورۋ مۇشەسىنە اسەر ەتەدى، كەۋدە جانە بەت تەرىسىنىڭ دەرماتيتىنە، حەيليت اۋرۋلارىنا الىپ كەلەدى. دارۋمەندى ءبىرقالىپتى ۇستاۋ ءۇشىن تاماق رەجيمىندە قىرىققابات، اشىتقى، ءسۇت ونىمدەرى، جۇمىرتقا جانە باۋىر بولۋى ءتيىس. قۇرامىندا B2 دارۋمەنى بار تاعامداردى قۋىرۋعا، قايناتۋعا بولادى. ءبىراق، اشىق كۇن استىندا ۇستاماعان ءجون: ساۋلەلەر اسەرىنەن تەز بۇزىلادى.

 B3 دارۋمەنى باسقاۋ اتاۋلارى -  PP دارۋمەنى، نياتسين، نيكوتيناميد، نيكوتين قىشقىلى. حالىق اراسىندا «تىنىشتىق دارۋمەنى» دەپ اتايدى. ول فەرمەنتتەردىڭ سينتەزىندە جانە اعزاعا قاجەتتى گورمونداردىڭ بيوسينتەزىندە ماڭىزىد ءرول اتقارادى. نياتسين جەتىسپەگەن جاعدايدا:

 • ۇيقىسىزدىق

 • كۇيزەلىس

 • شارشاڭقىلىق

 • مازاسىزدىق بايقالادى. ال، ءنياتسيننىڭ جوعارى كورسەتكىشتەگى جەتىسپەۋشىلىگى پەللەگرا (ويلاۋ جۇيەسىنىڭ تومەندەۋى مەن قابىلداۋ قابىلەتىنەن ايىرىلۋ) ، دەرماتيت پەن ديارەياعا الىپ كەلەدى. بۇل دارۋمەن ەت، جۇمىسرتقا، بۇرىش، جاسىل بۇرشاق، سارىمساق پەن سابىزدە كوپتەپ كەزدەسەدى. B5 دارۋمەنى نەگىزگى اتاۋى -  پانتوتەن قىشقىلى. مايلاردىڭ الماسۋىنا قاتىسىپ، جۇيكە يمپۋلستەرىنىڭ بەرىلۋىنە جانە تەرىنىڭ جاڭارۋىنا قاتىسادى. دارۋمەن جەتىسپەۋشىلىگى تۋىنداسا:

• بۇلشىق ەت اۋرۋى

 • اياقتى ءجيى ۇيىپ قالۋى

 • باس اۋرۋى

 • ۇيقىنىڭ بۇزىلۋى

 • ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋى بايقالادى. اعزانى B5 دارۋمەنىمەن بايىۋ ءۇشىن تاماق رەجيمىندە كوك شاي، ساڭىراۋقۇلاق، كوكونىستەر، ورمان جاڭعاقتارى مەن ەت بولۋى شارت. B6 داۋمەنى: ەكىنشى اتاۋى -  پيريدوكسين. بۇل دارۋمەنسىز زات الماسۋ ءۇردىسى جۇرمەيدى، ودان بولەك نەيرومەدياتور، گورموندار مەن اسقازانداعى تۇز قىشقىلىنىڭ تۇزىلۋىنە قاتىسادى. جەتىسپەۋشىلىك كەزىندە:

 • مازاسىزدىق

 • كۇيزەلىس

 • اشۋشاڭدىق

 • ۇيقىباستىلىق

 • ويلاۋ جۇيەسىنىڭ السىرەۋىن بايقاۋعا بولادى. B6 دارۋمەنىن بۇرىش، قىرىققابات، كارتوپ، بالىق، ەت پەن اشىتقى ونىمدەرىن جەۋ ارقىلى اعزاعا سىڭىرۋگە بولادى. جەمىس- جيدەكتەردى ءسۇيىپ تۇىناتىندار ءۇشىن بۇل دارۋمەندى بانان مەن قۇلپىنايدان تابۋعا بولادى. B9 دارىمەنى ەكىنشى اتاۋى -  فوليي قىشقىلى. سەروتونين جانە دوفامين گورموندارىنىڭ تۇزىلۋىنە قاتىسادى. ودان بولەك، ءنارۋىزداردىڭ الماسۋىنا، قان جاسۋشالارىنىڭ تۇزىلۋىنە، جۇكتىلىك كەزىندە گەنەتيكالىق اقپاراتتىڭ بەرىلۋىنە، B5 دارۋمەنىمەن قوسىلىپ، شاشتىڭ ءوز ءتۇسىن ۇزاق ۋاقىت بويىنا ساقتاپ قالۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى. فوليي قىشقىلى اعزادا جەتىسپەسە:

 • اپاتيا

 • ۇيقىسىزدىق

 • مازاسىزدىق

 • شارشاڭقىلىق

 • ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ ناشالاۋى سەكىلدى بەلگىلەر بايقالادى. باسقاارعا قاراعاندا بۇل دارۋمەندى تابۋ قيىن. دەگەنمەن، جۇمىرتقا سارۋىزىنان، باۋىردان، اۆوكادو مەن بيدايدان تابۋعا بولادى. B12 دارۋمەنى: ەكىنشى اتاۋى -  تسيانوكوبالامين. حالىق اراسىندا «قىزىل دارۋمەن» دەپ اتالادى. ۇيقىنىڭ قىزمەتى دۇرىس بولۋىنا قاتىسىپ، پسيحيكلاىق ۇردىستەردى رەتكە كەلتىرەدى. قىسقا مەرزىمدى جادىنى ۇزاق مەرزىمدى جادىعا اينالدىرۋعا كومەكتەسەدى.

 • كۇيزەلىس

 • اقىلدىڭ كەمدىگى

 • ەستە ساقتاۋ قابىلەتى ناشارلاۋ

 • اشۋشاڭدىق

 • گالليۋتسيناتسيالار

 • باستڭ اينالۋى

 • سوزىلمالى شارشاۋ

 • ۇيقىباستىلىق

 • قۇلاقتىڭ شىڭىلداۋى

 • كورۋ قابىلەتىنىڭ ناشارلاۋى بۇل دارۋمەن جەتىسپەگەن كەزدە تۋىندايدى. جەتىسپەۋشىلىكپەن كۇرەسۋ ءۇشىن سويا ونىمدەرىن، تەڭىز قىرىققاباتىن، جۇرەك، بۇيرەك جانە باۋىردى، بالىقتى جەۋ كەرەك. B12 دارۋمەنىن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردەن تابۋ قيىن. ونى تەك كوك- جاسىل بالدىرلار، باكتەريا مەن ميكرواعزالار وندىرەدى. ولاردى جانۋارلاردىڭ بۇيرەگى مەن باۋىرىنان تابۋعا بولادى. وسىمەن، ميعا پايداسن تيگىزەتىن ۆ دارۋمەندەر توبى اياقتالدى. ودان بولەك، س، D جانە ە دارۋمەندەرى بار. C دارۋمەنى ەكىنشى اتاۋى -  اسكوربين قىشقىلى. ونىڭ اعزاعا اسەرى مول: نەيرومەدياتورلاردىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى، انتيوكككسيدانت قىزمەتىن اتقاراپى، جاسۋشاداعى توتىقسىزدانۋ ۇردىسىنە قاتىسادى. ول جەتىسپەسە:

 • ارتىق سالماق

 • جۇقپالى اۋرۋلار

 • سوزىلمالى تۇماۋ

 • ۇيقىسىزدىق

 • كۇيزەلىس

 • كورۋ قابىلەتىنىڭ ناشارلاۋى

 • شاشتىڭ ءتۇسۋى جانە سىنعىشتىعى

 • تەرىنىڭ قۇرعاۋى

 • ءاجىم

 • ءتىستىڭ قاناۋى، ءتۇسۋى

 • ۆاريكوز

 • تەرىنىڭ رەگەنەراتسياسىنىڭ باياۋلاۋى تۋىندايدى. بۇل ماسەلەلەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن دۇرىس تاماقتانۋ كەرەك: قىرىققابات، جيدەكتەر، تسيترۋستار، جاسىل پياز، ءتاتتى قىزىل بۇرىشتى قوسۋدى ۇمىتپاڭىز. D دارۋمەنى ەكىنشى اتاۋ -  كالتسيفەرول. اعزاداعى كالتسي الماسۋىنا اسەر ەتىپ، ءتىس پەن سۇيەكتەردىڭ ساۋلىعىنا جاۋاپ بەرەدى. بۇلشىق ەتتىڭ دۇرىس جيىرىلۋىنا جانە جۇيكە يمپۋلتارىنىڭ بەرىلۋىنە اسەر ەتەدى. كالتسيفەرول جەتىسپەسە مىنانداي ماسەلەر پايدا بولادى:

 • السىزدىك

 • سوزىلمالى شارشاۋ

 • كۇيزەلىس

 • سالماق جوعالتۋ

 • سۇيەك سىنعىشتىعى

 • بۇلشىق ەتتىڭ قۇرىسۋى

 • بالالاردىڭ ءوسۋى باياۋلايدى

 • باس اۋرۋى

 • ءسىڭىر تارتىلۋى. ەگەر جەتىسپەۋشىلىكتى دەر كەزدە ەمدەمەسە ديابەت، گيپەرتورنيا، سكلەروز بەن قان- تامىر جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى تۋىنداۋى مۇمكىن. D دارۋمەنىن مايلى بالىقتا توبىنان، ماي ونىمدەرىنەن، جۇمىرتقا، سيىر باۋىرىنان، بالىق مايىنان جانە ءسۇت ونمدەرىنەن تابۋعا بولادى. ودان بولەك، كۇننەن دە بۇل دارۋمەندى اعزاعا سىڭىرۋگە بولادى.

 E دارۋمەنى: ەكىنشى اتاۋى -  توكوفەرولا اتسەتات. مايدى ەرىتەتىن دارۋمەن تۇرىنە جاتادى -  انتيوكسيدەنت. ميدى توكسيندەر مەن بوس راديكالداردان بوساتادى. جاسۋشا مەمبراناسىنىڭ (قابىعى) قۇرامىندا كەزدەسەدى. ول جەتىسپەسە:

 • بۇلشىق ەتتىڭ جانسىزدانۋى

 • اياقتىڭ ءدىرىلى

 • ءاجىم

 • تەرىنىڭ قۇرعاۋى

 • ۇيقى ماسەلەسى

 • تابەتتىڭ جوعالۋى

 • تەز شارشاۋ تۋىندايدى. E دارۋمەنى اعزادا جوعالسا ادامدا بەدەۋلىك ءوربۋى مۇمكىن. ول ءۇشىن تاماق رەجيمىنە وسىمدىك مايىن، قاراقۇمىقتى، جۇگەرى مەن ۇننان جاسالعان تاعامدار، جاسىل بۇرشاقتى قوسىڭىز. بالىق ونىمدەرىن ءجيى تۇتىنىڭىز. P دارۋمەنى ەكىنشى اتاۋى -  بيوفلاۆونيد. ونىڭ نەگىزگى مىندەتى -  قاننىڭ ۇساق تامىرلارىنىڭ ساۋلىعىن ساقتاۋ. ول جەتىسپەسە:

 • اعزاداعى ۇساق تامىرلاردىڭ جارىلۋى

 • تەرى ماسەلەسى

 • شاش ءتۇسۋى

 • بۋىنداردىڭ اۋرۋى

 • شارشاڭقىلىق

 • السىزدىك پايدا بولادى. P دارۋمەنى اعزادا مۇلدەم كەزدەسپەگەن جاعدايدا ميعا قان قۇيىۋى مۇمكىن. ول ءۇشىن سيترۋستار، جيدەكتەر، ءجۇزىم، ورىك، قاراقۇمىق، قىرىققابات، قىزاناق پەن المانى ءجيى جەگەن دۇرىس. دەرتتىڭ ءبارى -  تاماقتان. ەمىن دە تاماقتان تابۋعا بولادى. قىستان كوكتەمگە اۋىسقان شاقتا دارۋمەن جەتىسپەۋشىلىگى انىق بايقالادى. سوندىقتان، ونىڭ الدىن- الۋدى بۇگىننەن باستاڭىز.

Massaget.kz