فرانسيا مەن يتاليانىڭ اراقاتىناسى نەلىكتەن سۋىدى؟
سەبەبى بۇل ەكى ساياسي كۇشتىڭ جەتەكشىلەرى فرانسۋز بيلىگىنىڭ ساياساتىنا قاتىستى ءتۇرلى مالىمدەمە جاسادى.
فرانسيا ۇكىمەتى ارينە، يتاليالىقتاردىڭ ىشكى ماسەلەگە ارالاسۋعا ەش قۇقى جوق دەپ تالاي ەسكەرتتى. «سارى جەيدەلىلەردى» قولداۋ ءوز الدىنا يتاليالىق پرەمەر- ءمينيستردىڭ ورىنباسارى لۋيدجي دي مايونىڭ وسى قوزعالىس وكىلدەرىمەن كەزدەسكەنىنە فرانسۋز بيلىگى شىدامادى. سوندىقتان ريمدەگى ەلشىسىمەن شۇعىل تۇردە كەڭەس وتكىزۋ ءۇشىن ەلگە شاقىرتىپ الدى. سەبەبىن فرانسيانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى بىلاي دەپ تۇسىندىرەدى.
«يتاليانىڭ سوڭعى كەزدە ىشكى ماسەلەگە ارالاسۋى - ارانداتۋدىڭ بەلگىسى. بۇل ارەكەتى وداقتاس ەلدىڭ دەموكراتيالىق تاڭداۋىنا قاراما-قايشى كەلەدى. ازاماتتاردىڭ دەموكراتيالىق جولمەن جانە ەرىكتى تۇردە سايلاعان ۇكىمەتىنە سىيلاستىقپەن قاراۋ ۇستانىمىنا سايكەس كەلمەيدى».
يتاليا كولىك ءمينيسترى دانيلو تونينەلليدىڭ پىكىرىنشە، دي مايونىڭ سارى جەيدەلىلەرمەن كەزدەسۋى قالىپتى جاعداي. فرانسۋز ۇكىمەتىنىڭ بۇعان رەنجيتىندەي ەش سەبەبى جوق. ال ەۋروپالىق وداقتاستارمەن بىرىگىپ الىپ، فرانسيا ۇكىمەتىنىڭ يتالياعا قارسى ساياسات جۇرگىزۋىنە يتاليالىقتاردىڭ رەنجيتىن ءجونى بار.
جالپى، قوس ەل اراسىندا شەشىلمەگەن ماسەلە كوپ. يتاليانىڭ ىشكى ىستەر ءمينيسترى ماتەو سالۆيني ونىڭ بىرنەشەۋىن اتاپ ءوتتى. بىرىنشىدەن، يتاليا تۇرمەسىنە وتىرۋى ءتيىس 15 سودىر فرانسيادا ەمىن-ەركىن ءجۇر. فرانسۋز ۇكىمەتى ولاردى ەلگە قايتارۋعا كۇش سالۋى ءتيىس. سونىمەن بىرگە، فرانسياعا پوەزبەن باراتىن يتاليا ازاماتتارىن فرانسۋز جاندارمەرياسى نەگىزسىز تەكسەرەتىنى تاعى بار.
ماتەو سالۆيني، يتاليانىڭ ىشكى ىستەر جونىندەگى ءمينيسترى:
«تاعى ءبىر جايت، يتالياعا قوناقجايلىق تانىتۋ بويىنشا كەڭەس بەرگىش فرانسيا سوڭعى ەكى جىلدا يتاليامەن اراداعى شەكارادان 60 مىڭ ميگرانتتى كەرى قايتاردى. ولاردىڭ اراسىندا ايەلدەر، بالالار بار. وسىلايشا شاراسىز قالعان ميگرانتتاردى ءتۇن ىشىندە ورمان كەزۋگە ماجبۇرلەيدى. مەنىڭ ويىمشا، بۇل وركەنيەتتى مەملەكەتكە جاراسپايتىن جات قىلىق».
ماتەو سالۆينيدىڭ بۇل ءسوزى شىندىقتىڭ بەتىن اشتى. شىنداپ كەلگەندە ديپلوماتيالىق قاتىناسىنىڭ ناشارلاۋىنا ميگرانتتار ماسەلەسى تۇرتكى بولعان. بىلتىر يسپانيادا وتكەن كەزدەسۋدىدە ماكرون «يتاليالىقتاردىڭ بوسقىنداردى قابىلداۋ ساياساتى كوڭىل كونشىتپەيدى» دەگەن ەدى. سراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ميگراتسيا ماسەلەسىنە قاتىستى ەكى ەلدىڭ ويى ءبىر ارناعا ەشقاشان توعىسپاعان.
ناتالي توچي، ريمدەگى حالىقارالىق ىستەر جونىندەگى ورتالىقتىڭ ديرەكتورى:
«يتاليا مەن فرانسيا اراسىنداعى ساياسي كەلىسپەۋشىلىك بۇعان دەيىنگى اكىمشىلىك كەزىندە تۋىنداعان. اتاپ ايتقاندا، يمميگراتسيا ماسەلەسىنە قاتىستى ويلارى ءبىر جەردەن شىقپادى. الايدا، جاعداي مۇنشالىقتى شيەلەنىسپەگەن ەدى. سوڭعى ءۇش ايدا قاتتى ۋشىعىپ كەتتى».
«يتاليامەن اراداعى ديپلوماتيالىق داۋ فرانسۋز باسشىسى ءۇشىن ءتيىمدى» دەيدى بلۋمبەرگ ساراپشىسى ليونەل لوۋرەن. ونىڭ پىكىرىنشە، ەممانۋەل ماكرون جاعدايدى ءوزىنىڭ پايداسىنا شەشۋگە تىرىسادى.
«ماكرون يتاليامەن اراداعى داۋدى ءوزىنىڭ باستامالارىن قالپىنا كەلتىرۋ ماقساتىندا قولدانىپ قالۋعا تىرىسادى. فرانسۋز ەكونوميكاسى توقىراپ، «سارى جەيدەلىلەر» قوزعالىسى قوعامدىق قولداۋعا يە بولىپ، مارين لە پەننىڭ پارتياسى ەۋروپالىق سايلاۋ ناۋقانىندا كوش باستاپ تۇرعان ساتتە بۇل وتە ماڭىزدى. مەملەكەت قازىناسىنا 11 تريلليون ەۋرو كولەمىندە قوسىمشا كىرىس تۇسىرگىسى كەلگەن ماكرون ۇكىمەتىنىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلدى. سول سەبەپتى ماكروننىڭ قولدانعان شاراسى ەۋروپالىق وداقتىڭ 2019 -جىلعا بەلگىلەگەن دەفيسيت مولشەرىنەن اسىپ كەتۋگە اكەلىپ سوقتى. بيۋدجەت دەفيتسيتى يتاليالىقتاردىڭ دا ۇرىمتال تۇسى».