لۋسي سەنەكانىڭ دانالىق ساباقتارى

 استانا. قازاقپارات - لۋسي اننەي سەنەكا - ريمدىك ستويسيزمنىڭ (راتسيوناليستىك فيلوسوفيالىق ءىلىم) وكىلى.

ونىڭ ەڭبەكتەرى سان عاسىرلار بويى وقىلىپ كەلە جاتىر. ونى وقىعاندار بەكەرگە اۋرە بولىپ جاتقان جوق. كورنەكتى ويشىلدىڭ كەي سوزدەرىنە زەر سالىپ، ولاردان وزىمىزگە پايدالى وي تۇيۋگە تىرىسىپ كورەيىك.

كوپتەگەن نارسەلەر - كەرەگىنەن ارتىق، كەيبىرى - مەزگىلىنەن بۇرىن، كەيبىرى - باس قاتىرۋعا تۇرمايتىنىنا قاراماستان دا ءبىزدى مازالاپ قينايدى. ءبىز قايعىلارىمىزدى ءوزىمىز كۇشەيتىپ، نە ويدان قۇراپ الامىز، نەمەسە ولاردى الدىن- الا كۇتىپ وتىرامىز.

ءبىز تۇيمەدەيدى تۇيەدەي ەتىپ، الدەبىر جاماندىق بولماي جاتىپ الدىن- الا قايعىعا باتىپ الامىز (ال ونىڭ بولماۋى دا مۇمكىن عوي). كەيدە ءبىزدى مازالايتىن ماسەلەلەر ءتىپتى ويدان قۇراستىرىلىپ الىنعان. ونداي جاعدايدا مىنا ەكى ەرەجەنى پايدالانۋعا بولادى:

1. ءالى جۇزەگە اسپاعان نارسە ءۇشىن قايعىرماڭىز.

2. ءارقاشان ءوز- وزىڭىزگە مىنا سۇراقتى قويىڭىز: «شىنىمەن دە جاعداي وسىنشالىقتى قيىن با، الدە مەن اسىرا سىلتەپ، بولماسا ءتىپتى جوق ماسەلەنى ويدان شىعارىپ الدىم با؟»

عاسىر جاساساڭ دا، عاسىر بويى قالاي ءومىر ءسۇرۋ كەرەكتىگىن ۇيرەن.

ادام ءومىر ءسۇرۋ ونەرىندە ءوزىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ وتىرۋى كەرەك. سەنەكانىڭ تاعى ءبىر ءسوزىن كەلتىرەيىك: «يگىلىك - كەز كەلگەن ءومىر ەمەس، جاقسى ءومىر». جاي عانا تىرىلەر قاتارىندا بولۋ جەتكىلىكسىز، ءومىر ءسۇرۋدى ۇزدىكسىز ۇيرەنۋ كەرەك.

كەي ادامدار ءومىر ءسۇرۋدى باستاماي جاتىپ تا اياقتاپ جاتادى.

ءبىز كوبىنە ءومىردى، ودان ءلاززات الۋدى كەيىنگە قالدىرامىز. ءبىراق «كەيىن» ءومىر اياقتالىپ قالادى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز: ادام قاشان باقىتتى بولادى؟

ءدال قازىرگى ءساتتى باعالاۋدى ۇيرەنىڭىز. ءوز باقىتىڭىزدى ەرتەڭگە قالدىرماڭىز. «قازىر مىنا ءىستى ىستەسەم/جۇزەگە اسسا، سول كەزدە ءومىرىم وعالادى، كوڭىلىم تولادى!»، - دەگەندەي سوزدەردى ءجيى ەستۋگە بولادى. ءبىراق بۇدان كەيىن ءومىردى كەيىنگە قالدىرۋ ءۇشىن جاڭا ءبىر سىلتاۋ پايدا بولادى. بۇل شەڭبەردەن شىعىڭىز.

بىزگە، قايتالاپ ايتامىن، ۇلگىسىنە (ومىرىنە) قاراپ مىنەزىمىزدى قالىپتاستىراتىن الدەبىر ادام كەرەك. ويتكەنى قيسىق سىزىلعان سىزىقتى تەك سىزعىشپەن تۇزەۋگە بولادى.

بىرەۋدى ءپىر تۇتىپ، تايىنباي كوشىرە ەلىكتەۋگە شاقىرمايمىز. سەنەكا دا مۇلدە ونداي نارسەنى مەڭزەپ تۇرعان جوق.

باسقالاردان ۇلگى الۋعا تىرىسىڭىز. وزگە ادامداردىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن بايقاپ، سولاردى ۇيرەنىڭىز. اينالاڭىزدان ەڭ جاقسى نارسەلەردى ۇيرەنىپ، باسقالاردىڭ وزىڭىزگە ۇنايتىن بارلىق قاسيەتتەرىن بويىڭىزعا جيناۋعا تىرىسىڭىز.

ءبىراق ەسىڭىزدە بولسىن، تەك جاقسى نارسەنى ۇيرەنۋ كەرەك.

دانا ادامنىڭ باسقان قادامدارى ءاردايىم بىردەي بولۋى كەرەك دەمەيمىن - باستىسى، ءبىر جولمەن جۇرە بەرسە بولعانى.

ىسىمىزدە ءاردايىم ءونىمدى بولا بەرۋ قولىمىزدان كەلە بەرمەيدى. ءبىز كەيدە توقىراۋعا تاپ بولامىز، كەيدە قولىمىزدان بىردەڭە كەلمەي جاتادى. ال كەيدە بوگەتتەردى جارىپ ءوتىپ، جەكە تيىمدىلىكتىڭ شىڭىنا جەتەمىز. باسقاشا ايتقاندا، ءوز ماقساتىمىزعا قاراي كەيدە تەزىرەك، كەيدە باياۋ قوزعالامىز.

سونىمەن قاتار سەنەكا جىلدامدىقتىڭ وسىلاي وزگەرۋىنىڭ نەمەسە ءتىپتى توقتاۋىنىڭ مۇلدە قالىپتى جايت ەكەنىنە باسا نازار اۋدارادى. ەڭ باستىسى - ماقساتقا قاراي جۇرە بەرۋ، جولدان تايماۋ.

ەگەر توقىراۋعا تاپ بولساڭىز، وسى قاناتتى ءسوزدى ەسكە الىڭىز.

سونداي- اق بۇل قاناتتى ءسوزدى ءوز ماقساتتارىمىزدى ايقىنداۋعا شاقىرۋ تۇرىندە دە قابىلداۋعا بولادى. ەگەر بۇگىن ءبىر ماقساتقا، ەرتەڭ باسقاسىنا، بۇرسىگۇنى ءۇشىنشى ءبىر ماقساتقا جەتكىڭىز كەلىپ تۇرسا، اقىرىندا ەش پايداسىز ارى- بەرى سەندەلگەن بولاسىز. ءوز ماقساتىڭىزدى ناقتى ايقىنداپ الىپ، سوعان جەتىڭىز، تاڭداپ العان جولىڭىزبەن ءجۇرىڭىز.

ءبىر ساعات ۋاقىتىڭدى دا زايا كەتىرمە.

ادامدارعا ۇنەمى ۋاقىت جەتىسپەيدى. ءبىز كوبىنە ۇلگەرمەي، ۇنەمى اسىعىپ جۇرەمىز. ال سول اسىعىستىقتان ۇتقان ۋاقىتىمىزدى قايدا جۇمسايمىز؟ ادەتتە ونى بوس نارسەلەرگە جىبەرىپ، سوسىن قايتادان اسىعىپ، كەشىگىپ جۇرۋگە ءماجبۇر بولامىز.

سەنەكانىڭ وسى قاناتتى ءسوزى - تايم- مەنەدجمەنتتىڭ ەڭ باستى قاعيداسى بولسا كەرەك. ۋاقىتتى زايا كەتىرمەۋدى ۇيرەنۋ كەرەك. بۇل جەردە دەمالىستى ۇمىتىپ، جۇمىستان باس الماۋ دەگەن ءسوز شىقپايدى - مۇلدە ولاي ەمەس. حرونوفاگتارمەن (ۋاقىتتى ۇرلايتىن، جەيتىن نارسەلەر) كۇرەسۋگە ءتيىسپىز.

سونداي-اق ەشتەڭە ىستەمەيتىن ۋاقىتىمىزدى پايدالانۋدى ۇيرەنۋىمىز كەرەك (مۇندا دا دەمالىس ايتىلىپ تۇرعان جوق) . ماسەلەن، كەزەكتە، كەپتەلىستە، كۇتۋدە ت. ب. جەردە تۇرعان ۋاقىت. بۇل ۋاقىتتى قانداي پايدالى ىسكە جۇمساي الاسىز؟ نەمەسە ونى ءتيىمدى تۇردە پايدالانۋدىڭ ءتاسىلىن تاۋىپ تا قويعان بولارسىز؟ تومەندە پىكىرلەرىڭىزبەن ءبولىسىڭىز!

ساتتىلىك تىلەيمىز!

bilim-all.kz