ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاندا نەگە قۋانباعانىمدى ايتايىن - بەيبىت سارىباي

 استانا. قازاقپارات - مەن ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاندا قاتتى قۋانعان جوقپىن. شىن ايتام. ەشقانداي ءازىلسىز.

قولىمدى كەۋدەمە قويىپ تۇرىپ ايتايىن، مەن ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاندا، قازاقستان ەگەمەن ەل بولعاندا قاتتى قۋانعان بىلاي تۇرسىن، مۇلدە قۋانعان جوقپىن. ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاندا نەگە قۋانباعانىمدى ايتايىن.

ويتكەنى مەن ول كەزدە تاۋەلسىزدىكتىڭ نە ەكەنىن سەزىنگەن جوقپىن. باعاسىن بىلمەدىم. ەشكىمگە تاۋەلدى بولىپ كورمەگەم. ەلىم دە تاۋەلدى بولىپ كورمەگەن دەپ ويلايتىنمىن. جالپى جەر بەتىندە بىزدەن باسقا ەل بار دەپ ويلامايتىنمىن. ءبىزدىڭ اۋىل - تاۋلاردىڭ ۋىسىنداعى اۋىل عوي. وڭتۇستىگىمىز تاۋ، سولتۇستىگىمىز تاۋ، باتىسىمىز تاۋ، شىعىسىمىز تاۋ. كۇن انا تاۋدان شىعىپ، مىنا تاۋعا باتىپ كەتەتىن. سودان بولسا كەرەك، جەر بەتىندە ءبىزدىڭ اۋىل عانا بار سياقتى ەدى...

كەيىن، وسە كەلە بىلدىك قوي، بىزدەن دە باسقا ەل بارىن. ولاردىڭ دا اۋا جۇتىپ، ءزار شىعاراتىنىن. وسىندايدا ەسكە تۇسەدى ەكەن عوي، تاريحتان ساباق بەرەتىن اپايىمىز بار ەدى. وكپەسى اۋىراتىن. مەكتەپكە جەتكەنشە الدەنەشە رەت دەمالىپ جەتەتىن.

ساباق ءتۇسىندىرىپ تۇرعاندا دا ەنتىگىپ قالاتىن. اللا قامقورىنا السا ەكەن، جاقسى ادام ەدى. اقىرى سول دەرتىنەن كوز جۇمدى دەگەنىم عوي. ايتايىن دەگەنىم - سول اپاي بەرەتىن تاريح ساباعى ارقىلى جەر بەتىندە بىزدەن دە باسقا ەل بارىن، ءبىزدىڭ دە تەپەرىش كورگەنىمىزدى، ارعى اتامىزدىڭ الىسىپ، بەرگى اتامىزدىڭ بەرىسپەي وسى كۇنگە جەتكەنىمىزدى تۇسىنگەندەي بولدىق قوي. كەيىن كەلە گەوگرافيا ءپانىن وقىعاندا مۇلدە چوشىپ كەتتىك قوي. ءما- ءا- ءا- ءا دەپ. دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي كارتاسىن كورگەندە قوشقار مەن تەكەنى جولدا قالدىردىق. ءما- ءا- ءا- ءا- ءا- ءا- ءا دەدىك. ويپىرموي جەر كەڭ ەكەن عوي.

ول كەزدە تورەعاليدىڭ ورىنداۋىنداعى «قاي قالا؟ انكارا ما، انتاليا ما، ايعا ما؟» دەگەن ءان جوق. ءاندى قويشى، تورەشتىڭ ءوزى بار بولعانى ءبىر جاسقا ەندى تولىپ جاتقان ەكەن، تاۋەلسىزدىك العانىمىزدا. وشىم نە كەرەك، دۇنيەجۇزىنىڭ كارتاسىن كورگەندە كوزىمىز تاس توبەگە شىقتى عوي.

وسى جەردە ايتا كەتۋدىڭ رەتى كەلىپ تۇر، ءوزىم ايتپاسام، وزگە ەشكىم ەسىندە جوق، وسى بويى ايتىلماي قالىپ كەتۋى مۇمكىن، سو جىلدارى گەوگرافيادان بەس العانمىن. (تانىس ارقىلى، ارينە). جاڭاعى ايتىپ وتىرعان كارتادان ءنىل وزەنىن كورسەتىپ بەرىپ.

كورسەت دەدى، كورسەتتىم، وتىر، بەس دەدى. كۇنىگە ەكىدەن، ۇشتەن الىپ جۇرگەسىن، ەكى العان كۇندەردىڭ قايسى ءبىرى ەستە قالسىن، بەس العان كۇن وسىلاي جادىڭدا جاتتالىپ قالادى ەكەن ءدا. سول كۇنى تۇسكى تاماققا ەتىن كوبىرەك قىلىپ بەرمەشەل باسقانى دا ەستە. تاماق ءىشىپ وتىرىپ «بۇگىن بەس الدىم»، - دەدىم. ءبىراق، پوچەمۋ تو ەشكىم وي مالاداس دەمەدى. دەمەسە دە كوڭىلىم جوعارى. كۇندە الىپ جاتقان جوقپىن.

ايتايىن دەگەنىم سول، كارتانى كورگەندە سۇمدىق تاڭ قالعام. جەر نە دەگەن كەڭ. ادامدار نە دەگەن كوپ. تاعى دا ايتا كەتەيىن سول جىلدارى تاريح پەن گەوگرافيامەن قاتار بيولوگيانى دا وقىعانبىز. «قورىتىلماي قالعان اس انال تەسىگى ارقىلى سىرتقا شىعىپ كەتەدى...» دەپ تۇسىندىرگەن اپايىم وسى فەيسبۋكتا وتىر.

«ادام ءبىر بوق كوتەرگەن بوقتىڭ قابى،

بوقتان ارمەن بولارسىڭ ولسەڭ تاعى» دەگەندى ادەبيەتتەن وقىمادىق. سودان بولسا كەرەك ۇلى ابايدى ءبىز كۇز، قىس، كوكتەم، جاز تۋرالى تاقپاق جازاتىن اتا دەپ تانىدىق. ءما، مەن ءوزى نە ايتايىن دەپ وتىر ەدىم؟

ءيا، ءسويتىپ بىرتە-بىرتە ءار ءپاندى وقۋ ارقىلى تاۋەلسىزدىكتىڭ قادىرىنە جەتە تۇسكەندەي بولدىق. بۇگىندە تولىق جەتتىك دەۋگە بولادى. ەەەەي، جاندارىم سول، ءبىز تاۋەلسىز ەلدىڭ ازاماتتارىمىز عوي. ءبىرىمىزدى-ءبىرىمىز تالاپ جەپ وتىرعانىمىز دا وسى تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسى ەمەس پە. كۇندەرىم مەنىڭ! ءارقايسىسىڭنىڭ بەتتەرىڭنەن ءسۇيىپ قۇتتىقتايمىن.

دۇنيەجۇزىنىڭ الاقانداي كارتاسىندا بارماقتاي عانا مەكەن بار. كوزىڭىزگە ىستىق. ول - قازاقستان دەگەن مەملەكەت. كۇشتى عوي ءيا. ال، ءسىز بولماشىعا مۇڭاياسىز. دۇنيە، اقشا بويىنشا الىپ قاراساڭىز، وسى ەلدەگى ەڭ تاڭداۋلى كەدەيدىڭ ءبىرى مەنمىن. بىرىنە تارتسام بىرىنە جەتپەيدى. ءبىراق مەنىڭ ەڭسەم تىك، ارمانىم اسقاق. ىلعي كۇلىپ، ويناپ جۇرەمىن. نەگە؟ ويتكەنى مەن ەگەمەن ەلدىڭ تاۋەلسىز ۇرپاعىمىن.

مەن - توبىر ەمەسپىن!!!

مەن قازاق دەگەن قاسيەتتى حالىقتىڭ قۇتتاي عانا ءبىر بولشەگىمىن. مەنى توبىرعا بالاعاندارعا، مەنى اشەيىن ەلەكتورات ساعاناندارعا وكپەم قارا قازان. ءىشىم زىعىردانعا تولى. ءبىراق، بۇگىن مەرەكە. مەرەكە قۇتتى بولسىن.

ءبىزدىڭ ۇيدە ءۇش بالا ءجۇر. اللانىڭ جاراتقاندارى. سولار ءۇشىن-اق، ەل تاۋەلسىزدىگى ماڭگىلىك بولسىن، ەل تىنىش بولسىن، بولاشاعىمىز جارقىن بولسىن. كەڭ كولەمدە كوسىلىپ سويلەيتىندەي مەن مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ەمەسپىن.

مەن -  سۇيەمىن. كىمدى دەمەڭىز. ءبارىن.

P. S. شەشەم مارقۇم ىلعي «وسى سەن مىلجدىڭسىڭ، وتتاماعانىڭا نە الاسىڭ؟» دەپ وتىرۋشى ەدى. سول راس نەگىزى. ءبىراق، دەيمىن دا، سول شەشەم بايعۇس بالاسىنىڭ مىلجىڭىن جۇرتتىڭ وقىپ وتىرعانىن كورمەي-اق كەتتى عوي. اللا ءسىزدى دە قامقورىنا السىنشى شەشە-وۋ. ءسىز دە تاۋەلسىزدىكتىڭ قادىرىنە جەتەتىن ءبىر ۇل تۋدىڭىز عوي.

P. S. جىلاماي تۇرعاندا توقتايىن ءيا...

جازۋشى بەيبىت سارىبايدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان