ءتۇن قۇشاعىنداعى قالالار
جاقىن جۇلدىزدارمەن سالىستىرعاندا كۇن 1,97*104 م/س جىلدامدىقپەن گەركۋلەس شوقجۇلدىزى باعىتىندا قوزعالادى. گالاكتيكا سەنترىن 230 ميلليون جىلدا ءبىر رەت اينالىپ شىعادى. بۇكىل كۇن جۇيەسى ماسساسىنىڭ 99,866 پايىزى كۇندە جيناقتالعان. جەردەن كۇنگە دەيىنگى ورتاشا قاشىقتىق 150 ميلليون شاقىرىم.
كۇندە وتە كەڭ تاراعان ەلەمەنت - سۋتەگى. ونىڭ اتومدارىنىڭ سانىنان گەلي اتومدارىنىڭ سانى 7 - 8 ەسە از، ال قالعان وزگە ەلەمەنتتەردىڭ سانى سۋتەك اتومدارى سانىنان 1000 ەسە از. كۇن قۇرامىندا باسقا ەلەمەنتتەرگە قاراعاندا وتتەك، كومىرتەك، ازوت، ماگني، كرەمني، تەمىر باسىمىراق. كۇننىڭ تىكەلەي باقىلاۋعا كەلەتىن سىرتقى قاباتتارى، ونىڭ اتموسفەراسىن قالىپتاستىرادى.. .
بۇل كۇنگە بەرىلگەن فيزيكالىق انىقتاما. ەجەلدەن الەم جۇرتىنىڭ باسىم بولىگى كۇنگە تابىنعان. كۇن قۇدايى - را دەپ بىلگەن. و. سۇلەيمەنوۆتىڭ پايىمىنشا، كۇنگە قۇلشىلىق، اسىرەسە، سولتۇستىك بەلدەۋدە ورنالاسقان حالىقتارعا كوبىرەك ءتان بولۋى كەرەك، ويتكەنى ولار ءۇشىن كۇننىڭ قاجەتى ىستىق بەلدەۋلەردە تۇراتىن حالىقتارعا قاراعاندا ماڭىزدىراق. قازاق جەرىندە تابىلعان «التىن ادامداردىڭ» كيىمىنىڭ نەگىزىنەن قىزىل جانە سارى تۇستەردەن تۇراتىندىعى كۇننىڭ جانە وتتىڭ قۇدىرەتىمەن بايلانىستى.
الەمدە كۇندى بىرنەشە اي عانا كورەتىن قالالار بارشىلىق. جەرگىلىكتى تۇرعىندار قالعان ۋاقىتىن ءتۇن قۇشاعىندا وتكىزۋگە ءماجبۇر. ءبىز سونداي قالالاردىڭ بىرنەشەۋىنە توقتالىپ وتەمىز. سولتۇستىك بەلدەۋدە ورنالاسقان قالانىڭ ءبىرى - مۋرمانسك. بۇل قالادا كۇن نەبارى جىلىنا 71 رەت قانا كورىنەدى ەكەن. سونداي قالالاردىڭ ءبىرى - كيرۋنا! شۆەتسيانىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان قالادا مەزگىلدەر نەگىزىنەن قاراڭعى بولادى. قىستا كۇن تۇنمەن اۋىسادى. بۇل قالادا ءومىر سۇرسەڭىز جازدا كۇندى بىرنەشە اپتا عانا كورەسىز. بۇل كوبىنە ماۋسىم ايىندا بولاتىن قۇبىلىس. كيرۋنادا كۇن 2-اي 10 كۇن عانا جارقىراپ شىعىپ تۇرادى. قالعان مەزگىلدىڭ ءبارى قويۋ ءتۇننىڭ ىشىندە وتەدى.
جاپونياعا قاراستى كۋريل ارالدارىندا يۋجنو- كۋريلسك اتتى ورىس قالاسى بار. بۇل جەردە كۇن 365 كۇننىڭ تەك 69 ىندا عانا كورىنەدى. ا ق ش- تىڭ الياسكا شتاتىنىڭ استاناسى سانالاتىن دجۋنو قالاسىندا دا كۇن كوزىن كوپ كورە بەرمەيسىز. بۇل جەردەن التىن تابىلعاننان كەيىن 1881 -جىلى نەگىزى قالانعان قالاعا ءبىر ەرەكشەلىگى اپاراتىن جول جوق.
دجۋنوعا سۋ ارقىلى نەمەسە ۇشاقپەن عانا بارا الاسىز. بۇل جەردە كۇن بار- جوعى 64 رەت قانا كۇلىمدەيدى. سونداي- اق، گەرمانيانىڭ 2000 مىڭ جىلدىق تاريحى كەلن قالاسىندا دا كۇن 62 كۇن جارىق شاشسا، ۇلىبريتانيانىڭ ءىرى قالالارىنىڭ ءبىرى بيرمينگەمدە كۇن 1500 ساعات (58 كۇن) جارقىراپ تۇرادى. سوعان قاراماي جەرگىلىكتى تۇرعىندار ومىرىنە نالىماي عۇمىر كەشىپ جاتىر.
كانادانىڭ پرينس- رۋپەرت قالاسىندا بولسا كۇننىڭ شىعۋى مەرەكە ىسپەتتى. سەبەبى قالا تۇرعىندارى كۇندى ءبىر جىلدا 41 رەت قانا كورەدى. وسىعان ۇقساس فارەر ارالدارىنىڭ استاناسى تورسحاۆندا كۇن جىل بويى 36 رەت، نورۆەگيانىڭ يان- مايەن قالاسىندا 12-ايدىڭ تەك ءبىر ايىندا عانا كۇن كوزى كورىنەدى.
Massaget.kz