اكىم تارازي. سايىن اعام ءوز ءۇيىنىڭ توبەسىنە ءۇي سالىپ، سوندا مەنى جاتقىزىپ ءجۇردى

استانا. قازاقپارات - (سوڭى. باسى مىنا جەردە) بۇل كۇندە سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان ادەبيەتىمىزدىڭ ابىزى اكىم تارازي مەن الاشتىڭ اياۋلى قالامگەر قىزى روزا مۇقانوۆانى بىلايعى جۇرتقا تانىستىرىپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ولاردى تۇيىستىرگەن دە، توعىستىرعان دا - تاعدىر.

روزا مۇقانوۆا: وزىڭىزگە قيانات جاساعان ادامداردى كەشىردىڭىز بە؟

اكىم تارازي: ەگەر ول ءبىلىپ، تانىپ تۇرىپ اكىمگە قيانات جاساسا كەشىرە المايمىن. ويتكەنى ول رۋحقا جاسالعان قيانات. بىلمەي جاساسا كەشىرەم. ءبىر ءىنىم بىرەۋلەرگە ەرىپ ماعان قيانات جاسادى، كەشىردىم. ويتكەنى ونىڭ كومپانياسى سونداي بولدى. وزىنە ايتتىم، ول ءتۇسىندى، قويدى.

ءوزىن ءوزى بيلەي المايتىن ادام بيلىككە كەلمەۋى كەرەك. ءوز حالقىنىڭ سورىنا قالاتىن ادامدار تاريحتا كوپ. اسىرەسە مۇسىلمان ەلدەرىندە كوپ بولدى وندايلار.

روزا مۇقانوۆا: قازاق ۇلتىنىڭ، مەملەكەتىنىڭ بولاشاعى تۋرالى نە ايتاسىز؟

اكىم تارازي: مەن «بىلاي بولادى» دەپ ايتا المايمىن. ءبىراق تىلەگىمدى ايتايىن. قازاق قازاقتىعىن جويماسا ەكەن دەيمىن. قازاق - ءوزىنىڭ رۋحىن سىيلاي بىلەتىن، ەرتەڭىن ويلاي بىلەتىن حالىق. وسى مىنەزىنەن ايىرىلىپ قالماسا ەكەن دەيمىن. ءبىزدىڭ ءۇش ءجۇز بولعانىمىزعا ەشكىم كىنالى ەمەس، ول ەل باسقارۋدىڭ جۇيەسى عانا. ءجۇزىمىزدى، رۋىمىزدى ساقتاي ءجۇرىپ ءبىز قازاقتىعىمىزدى ساقتاپ ءجۇرمىز. گازەتكە دە جازدىم، بىلمەستىكپەن قاپالدىڭ ەكى جىگىتى اعايىندى قىزدارعا ۇيلەنىپ قويعان كەزدە، كيىز ءۇي تىگىپ، قىرىق شاقتى ادام ەكى كۇن داۋلاسىپ ولاردى اجىراتىپ جىبەردىك. اجىراتپاساق ءبىر اتانىڭ بالاسى تاعى ۇيلەنەتىن ەدى. سول ۇلگى بوپ قالدى. دۋلات پەن دۋلات، جانىس پەن جانىس ۇيلەنەدى، ءبىراق، قاپال مەن قاپال ۇيلەنبەيدى. سەبەبى، ول - قانعا قيانات.

روزا مۇقانوۆا: بيلىك جانە حالىق. وسى ەكى ۇعىم ۇندەستىك تابا الا ما؟

اكىم تارازي: ۇندەستىك تابۋعا مىندەتتى. حالىقسىز بيلىك جوق. حالىقتى بيلەۋ ءۇشىن اقىل كەرەك. «ايتەۋىر جولىم بولدى»، - دەپ باستىق بولىپ قالعان ادام - قاۋىپتى ادام. ءپىسىپ جەتىلگەندە، «ەندى ەلدى قورىقپاي بيلەي الامىن، ءوزىمدى ءوزىم باسقارا الامىن» دەگەن ادام باسشى بولۋ كەرەك. ءوزىن ءوزى بيلەي المايتىن ادام بيلىككە كەلمەۋى كەرەك. ءوز حالقىنىڭ سورىنا قالاتىن ادامدار تاريحتا كوپ. اسىرەسە مۇسىلمان ەلدەرىندە كوپ بولدى وندايلار. قازىرگى اراب، يران، يراك سىندى ەلدىڭ باسشىلارى ويلانىپ كەلەتىن بولدى بيلىككە. حالىق تاڭدايتىن بولدى. بۇرىن كۇشتى ادام بيلەيتىن، قازىر اقىلدى ادام بيلەيدى. اقىلدى باسشى حالىققا باعىنعانداي بولىپ، حالىقتىڭ ءتىلىن تابا بىلەتىن بولۋ كەرەك. گيتلەر «مەنەن باسقا ادام جوق» دەپ گەرمانيانىڭ تۇبىنە جەتتى. وزىمەن ءوزى بەيبىت كۇن كەشىپ جاتقان ەلگە سوعىس اشۋ - كۇنا.

جەر ءوز- وزىمەن ويلانا المايدى. جەر ادام بولىپ قانا ويلانا الادى.

روزا مۇقانوۆا: ادامنىڭ دۇنيەگە كەلۋى - قۋانىش، كەتۋى - جۇبانىش. وسى جۇمباق جاراتىلىستىڭ ادام ءۇشىن قۇنى بار ما؟

اكىم تارازي: قۇنى بار ارينە. كۇنتىزبەمەن العاندا 2000 جىل. بىلاي الىپ قاراعاندا، 5-8 مىڭ جىل مەملەكەت قۇرعان ەلدەر بار. سونىڭ بارىندە ادامزات تاريحى ارقىلى، قينالا ءجۇرىپ، سوعىسىپ ءجۇرىپ اقىلى كىردى. حالىق جەكە- جەكە ادامداردان تۇرادى عوي، ادامنىڭ كورگەن، بىلگەنى كوبەيگەن سايىن اقىلدى بولا باستايدى. حالىق تا ادام سياقتى كورگەنى، بىلگەنى، باسىنان كەشكەنى، سوققى جەگەنى سونىڭ ءبارىن ەسەپتەي وتىرىپ جەكە ادام قانداي اقىلدى بولدى سونى ويلاۋ كەرەك. جەكە ادامنىڭ اقىلىنان اقىلدى باسشى شىقسا ەلىن ساقتايدى.

جەردى ءتىرىلتۋ ءۇشىن، جەر تىرشىلىك ەتۋ ءۇشىن اللا ادامدى جاراتقان. كۇن جۇيەسىندە جەر شارى سياقتى 30-40 پلانەتا بار. ءالى انىقتالماعانى قانشاما؟ جەردە ادام سياقتى تىرشىلىكتى پايدا بولۋى وعان جان بىتىرەدى. ادام كەلگەننەن كەيىن جەردىڭ وزىنە اقىل كىرەدى دەۋگە بولادى. سەبەبى، اقىل ادامنىڭ باسىندا، ميىندا. جەر ءوز- وزىمەن ويلانا المايدى. جەر ادام بوپ قانا ويلانا الادى.

روزا مۇقانوۆا: مىنا ويىڭىز كەرەمەت ەكەن. بۇل ويىڭىز مەنى ەسەيتتى... كوكە، وسى جازۋشىنىڭ العان سيۋجەتى ءوز تاعدىرىندا قايتالانۋى مۇمكىن بە؟

اكىم تارازي: قايتالانۋى دا، قايتالانباۋى دا مۇمكىن. مىسالى، تولستويدىڭ «اننا كارەنيناسى» - ءوزىنىڭ باسىنان كەشكەن وقيعاسى. ءبىراق تولستوي سولاي ەدى دەپ ايتقان جوق، عالىمدار ونى كۇندەلىگىنەن تاۋىپ الدى. بۇنداي وقيعا كوپ.. .

روزا مۇقانوۆا: سوفيا اندرەيەۆنانىڭ ايتاتىنى بار عوي: «تولستويعا ايەلدىڭ جان دۇنيەسىن تەرەڭىرەك بىلمەگەنسىڭ، اننا مىنا جەردە مىنانداي ارەكەتكە ەمەس، ول بىلاي جاساعان بولار ەدى دەگەنىمدە ليەۆا مەنىمەن كەلىسىپ وزگەرتەتىن»، - دەيدى... (ەكەۋى قوسىلىپ كۇلىپ الدى)

اكىم تارازي: ەكەۋى العاشقى جىلدارى ءتىل تابىسپاي قالعان كەزدەرى كوپ بولعان. ەكەۋى دە شىدامدىلىعى ارقىلى جەڭدى عوي. لەۆ تولستوي بايدىڭ بالاسى - مىڭداعان گەكتار جەرى بار، جاس كەزىندە تەنتەكتەۋ بولعان. سوفيا اندرەيەۆنا ونى جونگە شاقىردى. ول ءوزىن تومەندەتۋ ارقىلى ليەۆتى تاربيەلەدى. تولستوي ءوزىن- ءوزى جەك كورۋ ارقىلى ءوزىن- ءوزى ءتۇسىندى. كەرەمەت جەك كوردى ول ءوزىن. سودان بارىپ «سوفيا اندرەيەۆنا پراۆا، يا نە پراۆ» دەپ ءجۇرىپ كەرەمەت وتباسىن قۇردى.

روزا مۇقانوۆا: كامال سمايلوۆ دۇنيەدەن وتكەندە تەاتردان شىعاردى ول كىسىنى. سوندا ءسىز ماعان: «تەز مىنا جەردەن مەنى الىپ كەتشى»، - دەپ ايتتىڭىز. سوندا ءسىزدىڭ كوزىڭىزدە جاس تۇردى. ءسىزدى ءبارى جۇمىستان كەتسىن دەپ ارىزدانىپ جاتقاندا كامال اعانىڭ عانا جالعىز ءوزى قارسى بولعانىن ايتتىڭىز. سايىن اعا دۇنيەدەن كەتكەندە دە قاتتى قينالدىڭىز.

اكىم تارازي: قينالدىم. ءبىراق جىلاعان جوقپىن. ال كامالمەن بىرگە مەنىڭ جاستىعىم مەن ەسەيگەن شاعىم بىرگە كەتتى.

 

شەرحان مۇرتازا، كامال سمايىلوۆ، قالتاي مۇحامەدجانوۆ

روزا مۇقانوۆا: سايىن اعا تاۋ جاقتان ءۇي سالدىرىپ جاتقان كەزى ەكەن، ءسىزدىڭ ءوز تىلىڭىزبەن ايتقاندا «دالادا قالعان» كەزىڭىز بولسا كەرەك. سايىن اعا: «اكىم ءۇيسىز، كۇيسىز جۇرمەۋى كەرەك»، - دەپ سىزگە ارناپ قوسا ءبىر بولمە سالدىرعان ەكەن. دوستارىڭىزدىڭ وسىنداي ادامگەرشىلىگىن، ازاماتتىعىن ۇلكەن ساعىنىشپەن ايتاسىز. مەن ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قازىرگى داۋىردە ونداي دوستار بولاتىن- بولمايتىنىن بىلمەيمىن. ءبىراق، ءوزى قالادا قۋىقتاي بولمەدە بالا- شاعاسىمەن تۇرىپ، سىزگە ارناپ بولمە قوستىرۋى اكىم تارازيعا دەگەن ۇلكەن قۇرمەتى، باعالاۋى، جاقسى كورۋى بولسا كەرەك. «باسىندا ءۇشقارانىڭ» دەگەن اڭگىمەسىن «اكىمىمە» دەپ ارناۋى دا ەكەۋىڭىزدىڭ دوستىعىڭىزدىڭ ەرەكشە بولعانىن كورسەتەدى ماعان.

اكىم تارازي: بۇل اڭگىمەنى بۇرىن دا قايتالاپ ايتسام، رەنجىمەڭدەر. سايىن اعام تاۋ جاقتان تومەنگى جاعىندا 4-5 بولمەسى بار، وعان قوسا جوعارى جاعىنا تاعى ءبىر ەتاج قوسىپ ءۇي سالدى. سوندا ماكەڭ دەيمىز، ماريا: «ءاي، مىنا جوعارعى جاعىن قاڭقيتىپ نەگە سالىپ جاتسىڭ؟»، - دەگەندە: «اكىم كەلگەندە وسىندا جاتىپ دەمالادى، وسىندا جاتىپ جازادى»، - دەپتى. ول كەزدە مەن سەميامنان قاشىپ كەتىپ، «ەندى كورمەگەنىم ايەل بولسىن»، - دەپ 7-8 جىلداي جالعىز جۇرگەن كەزىم. ايەل دەگەن سۇمدىق جيركەنىشتى بوپ كەتكەن، مەن ءۇشىن.

ءسويتىپ، سايىن اعام ءوز ءۇيىنىڭ توبەسىنە ءۇي سالىپ، سوندا مەنى جاتقىزىپ ءجۇردى. ونداي دوس بولعان ەمەس، قازاقتا.

روزا مۇقانوۆا: تولستوي دا ءۇيسىز- كۇيسىز جۇرگەن گوگول سىندى دوستارى كەلگەندە جاتسىن دەپ ياسنايا پولياناداعى ۇيىنەن ارنايى بولمە ۇستاعان ەكەن. سونى كۇندەلىگىنەن وقىپ تاڭقالعانىم بار. بۇل ءوزى ەكى تۇلعانىڭ، ەكى سۋرەتكەردىڭ ءبىرىن- ءبىرى تەرەڭ ءتۇسىنۋى دەپ ويلايمىن.

اكىم تارازي: ءيا، سايىننىڭ تومەندەگى ءۇيى ءارقايسىسى كەڭ- كەڭ 4 بولمە، «اكىم كەلسە وسىلاردىڭ بىرەۋىنە جاتا سالادى عوي»، - دەۋىنە بولاتىن ەدى. ويتكەن جوق. «ءبىزدىڭ اكىم جوعارىدا جاتۋى كەرەك»، - دەدى. مەنى شاقىرىپ الىپ: «مىناۋ سەنىڭ بولمەڭ، جازۋ ۇستەلىڭدى مىنا تەرەزەنىڭ الدىنا قوياسىڭ، بۇل جەردەن الاتاۋدىڭ ەڭ بيىك شىڭى نايزاقارا اپ- انىق كورىنىپ تۇرادى، سوعان قارا دا جازا بەر اكىم، سەن نەدەگەن باقىتتسىڭ!»، - دەپ بالاشا قۋانىپ ءجۇردى. ناعىز دوس قوي. قاليحان دا ناعىز دوسىم بولدى: «كوكەم اش وتىر ما»، - دەپ، ىشكەن- جەگەن تاماعىن ماعان تاسىپ الىپ كەلەتىن. ءبىز ءبىر- ءبىرىمىزدى «كوكە» دەي بەرەتىنبىز. مەن اشۋلانسام كوگەرىپ كەتەتىنمىن، سودان ءبارى كوكە دەپ كەتتى...

ارمان بولۋ كەرەك. ارمانسىز ادام - اقىماق ادام. ارمان - اللا مەن ادامنىڭ ءتىل قاتىساتىن تۇسى.

روزا مۇقانوۆا: «الەم ادەبيەتىنىڭ ەڭ ۇلى جازۋشىسى تولستوي» ، - دەيسىز دە، «قاجىمۇرات» پەن «كازاكيدى» ەرەكشە جاقسى كورەسىز. ادەبيەت ۇلتتى ۇلىقتاعاندا ۇتا ما؟

اكىم تارازي: ەڭ الدىمەن ۇلت ادەبيەتتى ۇلىقتاعاندا ۇتادى. ۇلت بولعاننان كەيىن، ونىڭ كەرەمەت ادەبيەتى بولسا، باسقالار ونى سىيلايدى. امەريكالىقتار، اعىلشىندار، فرانسۋزدار: «اياقتارىنا باشماق كيىپ جۇرەدى»، - دەپ روسسيانى مەنسىنبەيتىن ەدى. ال تولستويلار شىقتى - رەسەيدىڭ مادەنيەتى كوتەرىلدى. چەحوۆتىڭ پەسالارىن امەريكالىقتار قويا باستادى. «قاجىمۇرات» پەن «كازاكيدى» بىردەن اعىلشىن تىلىنە اۋداردى. ادەبيەت ارقىلى ورىس حالقىنىڭ بەدەلى ءوستى. بالزاك ارقىلى فرانسۋزداردىڭ بەدەلى ءوستى.

روزا مۇقانوۆا: ارمانىڭىز بار ما؟

اكىم تارازي: بار ارينە. سەنىڭ اماندىعىڭدى ويلايمىن، الپامىس پەن ارۋزانىڭ وقۋ ءبىتىرىپ، ءوز الدىنا وتاۋ تىككەنىن كورگىم كەلەدى. ينشاللا، نەمەرە ءسۇيۋىم كەرەك. بۇنىڭ ءبارىن ساعان ايتا بەرمەيمىن، بۇگىن ايتىپ قويدىم عوي دەيمىن... ارمان بولۋى كەرەك. ارمانسىز ادام - اقىماق ادام. «ەتىگىم بار، پالتوم بار، مەن نەمەنەگە ارماندايمىن»، - دەسە - ول اقىماقتىق. مەن قازاقستاننىڭ ءالى دامي تۇسكەنىن، دۇنيەجۇزىندەگى مۇسىلمانداردىڭ تاتۋ بولعانىن ارماندايمىن. سوعىسپاسا ەكەن، ەڭكەيىپ ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن حالىقتار امان بولسا ەكەن، ەرتەلى- كەش، قىسى- جازى مالدىڭ سوڭىندا جۇرگەن قازاعىم امان بولسا ەكەن دەيمىن. ارمان دەگەن اماندىق. اماندىقتى تىلەۋ كەرەك. ءوزىن عانا ويلاسا ول ەگويست. مەن جاتاردا حالقىمنىڭ اماندىعىن تىلەپ جاتامىن. ارمان - اللا مەن ادامنىڭ ءتىل قاتىساتىن تۇسى. جەر بەتىنە ادام اللانىڭ قۇدىرەتىمەن كەلەدى، امىرىمەن جۇرەدى...

روزا مۇقانوۆا: وتكەندە قابدەش اعا ۇيگە كەلگەندە: «ارامىزداعى ەڭ تازاسى سەن ەدىڭ، سول تازالىعىڭدا قالدىڭ»، - دەگەندە ءسىز ەش جاۋاپ قاتپادىڭىز، قاراپ قانا وتىردىڭىز، قۇپتامادىڭىز دا، جاۋاپ تا بەرمەدىڭىز...

اكىم تارازي: ەندى ونىڭ كوڭىلىنە قارادىم، شىنىن ايتۋ كەرەك... قاليحان اۋەزوۆ تەاترىندا قىزمەت ىستەپ جۇرگەن كەزى. قاليحان اق كوڭىل ادام ەدى عوي. بالەنشەمەن، تۇگەنشەمەن ءىشىپ كەلەدى، ول ۇيگە بارعاننان كەيىن اكىمدى جاماندايدى، «كەشە ەسەنجول دومبايەۆتىڭ ۇيىنە بارىپ تاڭ اتقانشا ىشتىك «ءاي، سەنىڭ ءىشىڭدى كەپتىردىك»، - دەپ ءوزى ايتىپ كەلەدى. «جارايدى قالاعا، باسىڭ اۋىرىپ وتىر عوي ءا»، - دەيمىن دە، استىنان 200 گ كونياك الدىرتام. ونى قالاعام ءبولىپ ىشپەيدى، ستاكانعا قۇيادى دا تا تارتىپ جىبەرەدى.

روزا مۇقانوۆا: سوندا ايتىپ كەلگەن ادالدىعىنا ءسۇيسىنىپ سىيلاعانىڭىز عوي؟

اكىم تارازي: ءيا، ونىڭ «جامانداعانى» مەنى ماقتاعانى عوي. قاليحان كوكەم «جامانداپ» وتىرادى دا: «ول وڭبايدى ول، سەن انا شىعارماسىن وقىدىڭ با، تالانت قوي ول»، - دەيدى. ءسۇيتىپ وتىرىپ «جاماندايدى» عوي ول. ادال عوي ادال...

روزا مۇقانوۆا: سىنشىلارعا كوڭىلىڭىز تولا ما؟ سىزگە سىن ايتقان سىنشىلار بولدى ما؟

اكىم تارازي: سىنشىلاردى ادام رەتىندە سىيلايمىن. ءبىراق مامان رەتىندە سىيلامايمىن.

روزا مۇقانوۆا: 80 -جىلداردىڭ اياعىندا ءبىر ماقالاڭىزدا: «قازىرگى سىنشىلاردىڭ ءمۇيىزى - كيىز» ، - دەگەن كەزدەرىڭىز دە بولدى؟

اكىم تارازي: ءيا، ادەبيەتتى سىناۋ ءۇشىن سەن ءسال دە بولسا جازۋشىدان بيىك بولۋىڭ كەرەك. بەلينسكي تولستويدى، گوگولدى، چەحوۆتى سىنادى، انالار شامداندى. ءبارى ءبىر سوڭىندا بەلينسكيدىڭ ايتقانىنا كونەدى. بەلينسكيدى ۇرامىز، اتىپ ولتىرەمىز دەگەن «دوستارى» دا بولدى...

روزا مۇقانوۆا: بىزدە جازۋشىنىڭ توبىعىنان كەلمەي جاتىپ سىن ايتاتىندار دا بار عوي.

اكىم تارازي: بار. وقىپ وتىرىپ كۇلەسىڭ، «ءبىر جەرىنە قاراماي ما ەكەن» دەيسىڭ... ومىردە مەنىڭ بەدەلىم جازۋشى رەتىندە ءوستى. العاش «ۇلكەن اۋىل» دەگەن شاعىن عانا رومانىم (ءوزىم ۇيالىپ پوۆەست دەپ قويدىم) شىققاندا ماقتاۋشى دا، داتتاۋشى دا كوپ بولدى. كەكەتتى، مۇقاتتى. مەن جاققا شىعىپ، قولداپ سويلەگەندەر دە بولدى. ەكىنشى، ءۇشىنشى روماندارىمنان كەيىن سىن ازايدى. وسى بارىستا مەن ءوزىمدى وتە جاقسى ۇستادىم. ەشكىممەن بوقتاسپادىم، توبەلەسپەدىم. ەڭبەگىممەن، شىعارمالارىممەن جەڭدىم.

روزا مۇقانوۆا: وتكەندە دۋلات يسابەكوۆ جينالىسقا ءسىزدىڭ دراماتۋرگياعا سىڭىرگەن ەڭبەگىڭىز جونىندە: «اكىم ماسكەۋگە بارعاندا تەاتر سىنشىلارى، رەجيسسەرلەرى الدىنان شىعىپ كەرەمەت قارسى الاتىن، قىزىعاتىنبىز. سول ءۇردىس ءبىزدىڭ دراماترۋگياعا كەلۋىمىزگە، پەسا جازۋىمىزعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىمىزدى وياتتى»، - دەدى. سويتە تۇرا ءسىزدىڭ سىرتتا قويىلعان پەسالارىڭىزدى قازاقستاننىڭ مادەنيەت ءمينيسترى جاپتىرىپ، رەپەرتۋارلارىڭىزدى جۇلىپ الىپ تاستاعان كەزدەر بولعان ەكەن.

اكىم تارازي: بولدى. مەنىمەن بىرگە اعا دەپ، ءىنى دەپ ءجۇرىپ ساتىپ جۇرگەندەر بولدى. مەن ولارعا وشىككەن جوقپىن. ادام رەتىندە، سىيلاسۋ رەتىندە مەن ولاردى كەڭدىگىممەن جەڭدىم، ءبارى ءبىر. وشتەسىپ، بوقتاسسام - ول مەنىڭ جەڭىلگەنىم. مەن ءوز قۇنىمدى بىلەم عوي. الماتى دا قازۇۋ- دە ساباق بەرىپ ءجۇر ەدىم، ءبىر عىلىم كانديداتى قولتىعىما ءبىر گازەتتى قىسا سالىپ جۇگىرە جونەلدى. «مىناعان جىن كورىندى مە؟»  - دەپ ءوزىم اڭتارىلىپ قالدىم. اسىقپاي كابينەتكە كىرىپ قاراسام، گازەتتىڭ تۇتاس ەكى بەتىنە «سۋماشەدشيي برەد اكيما تارازي» دەگەن ماقالا تۇر، اۆتورى - ءوزىمنىڭ دوسىم. وقىپ شىقتىم دا قويدىم، اشۋلانعام جوق. كۇندەردىڭ كۇنىندە ەكەۋمىز بىرگە قىرعىزستانعا باردىق، ول ويلاپتى: «مەنى ۇرادى»، - دەپ. كۇلىپ جىبەرىپ ەدىم: «تى مەنيا يزۆيني»، - دەدى.

روزا مۇقانوۆا: تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى: «قازاق ەل بولا المايدى، مەملەكەت بولىپ، تاۋەلسىز ەل بولىپ تۇرا المايدى، قازاققا شەكارا نە كەرەك، ءار ستولبىعا ءبىر ءبىر ادامنان قويسا دا سانى جەتپەيدى وعان»، - دەگەن دوستارىڭىز دا بولدى. وعان ءوز كەزىندە اقپارات قۇرالدارى ارقىلى ءوز ويىڭىزدى ايتتىڭىز، جاۋلارىڭىز دا، جەككورۋشىلەرىڭىز دە كوبەيدى. ءبىراق ءوز ويىڭىزدان اينىعان جوقسىز، ءالى دە سول ۇستانىمداسىز.

اكىم تارازي: سول «قازاق ەل بولمايدى» دەگەن جىگىتتەر كەيىن كەشىرىم سۇرادى مەنەن. ول - مەنىڭ جەڭىسىم. اتىن اتاپ كەرەگى جوق...

روزا مۇقانوۆا: جاقسى ادامسىز با؟

اكىم تارازي: جاقسىمىن دەپ ايتپايمىن. ءبىراق جامان ەمەس ەكەنىمدى بىلەمىن. (كۇلدى)

روزا مۇقانوۆا: وتكەندە سەكسەننەن اسىپ قالعان، ءومىر بويى مەملەكەتتىك قىزمەتتە ىستەگەن ءبىر قايراتكەر اعامىز «ءوزىڭىزدى قانشا پايىز جاقسى اداممىن دەپ باعالايسىز؟ »، - دەگەن سۇراققا: «100 پايىز!»، - دەپ جاۋاپ بەردى. ءسىز شە؟

اكىم تارازي: كوڭىل- كۇيىمە بايلانىستى. كەيدە جەرىنە جەتكىزە ىستەي الماعان، كوڭىلىم تولماعان جۇمىسىمدى كورىپ، ءوزىمدى 90 پايىزعا دەيىن ۇرسىپ الام. ءبىراق، ءبارىن جيىپ ەسەپتەپ كەلگەندە ءوزىم تۋرالى پىكىرىم جامان ەمەس. جازۋشى رەتىندە مەن ءوز شىعارمالارىمدى قازاق ادەبيەتىنىڭ ەڭ ءبىر بەلەسى دەپ سانايمىن. ماقتانعانىم ەمەس. قۇنىن بىلەم. ول شىعارمالارىمنىڭ بولاشاقتا وقىلاتىنىن بىلەم. 13 پەسام بار، كەلەشەكتە قويىلاتىنىن بىلەم. سەن دراماتۋرگ بولماي تۇرعاندا، پەسالارىم قازاقستاندا 20-30 تەاتردا ءجۇرىپ جاتتى. سەن دراما جازا باستاعاسىن، مەن اقىرىن- اقىرىن ءوزىم الدىرىپ تاستادىم. سەبەبى، ءبىز وسەككە قالاتىن ەدىك.

روزا مۇقانوۆا: «ەكەۋىنىڭ شىعارماسى ءبىر رەپەرتۋاردا نەگە بىردەي تۇرادى!، - دەپ الدىرىپ تاستاعان كەزى دە بولدى. ءبىراق ءسىزدىڭ قۋانىشبايەۆ تەاترىندا قويىلعان «ۇكىلى جۇلدىز» پەساڭىز وتە اكتۋالدى ەدى. كورەرمەنى دە كوپ، ەلدىڭ ىقىلاسى دا بيىك ەدى. مەنىڭ «ساررا» دەگەن پەسام شىعار كەزدە الدىرىپ تاستادى. مەنىڭشە، بۇل قيانات سەكىلدى.

اكىم تارازي: مەن ريزامىن ولارعا. ولار - ەكەۋمىزدىڭ نامىسىمىزدى ويلاپ وتىرعان ادامدار. ەكەۋمىز قاتار شىقساق: «نەمەنە، تارازي مەن مۇقانوۆادان باسقا ادام جوق پا؟ »، - دەپ ايتادى. ال سەن جالعىز شىقساڭ ەشكىم ەشتەڭە دەي المايدى.

روزا مۇقانوۆا: بۇل «قازاقىلىق» قوي. وسى قازاقىلىق دۇرىس دەپ ويلايسىز با؟

اكىم تارازي: قازاقتىڭ جاقسى ءبىر مىنەزى دەپ ويلايمىن. قويىلادى. مەنىكى تالاي قويلدى عوي. بارلىق پەسام قازاقستاننىڭ بارلىق تەاترىندا قويىلىپ شىقتى. ماسكەۋدە قويۋعا دايىنداپ جاتقان كەزدە وداق تاراپ كەتتى...

روزا مۇقانوۆا: مەن ءبارىبىر كەلىسپەس ەدىم. ەكەۋىنىڭ پەساسى قاتار تۇرماۋ كەرەك دەگەن قايدان شىققان زاڭ ول...

اكىم تارازي: ەگەر ءبىز اعىلشىن بولساق، ورىس بولساق ەشكىم ەشتەڭە دەمەس ەدى. ءبىز قازاقپىز.

جازىپ العان:

 باقىتبەك قادىر

ۇمتىل زارىققان

https://adebiportal.kz