ولشەم بىرلىكتەرىنىڭ حالىقارالىق جۇيەسى وزگەرەدى

استانا. قازاقپارات - ك گ، امپەر، كەلۆين جانە مول. اتالعان ءتورت ولشەم بىرلىگىنىڭ انىقتامالارى كەلەسى جىلدان باستاپ وزگەرەتىن بولدى.

بۇگىن فرانسيانىڭ ۆەرسال قالاسىندا وتكەن ولشەمدەر مەن تارازىلار بويىنشا 26- باس كونفەرەنسيا جينالىسىندا وسىنداي شەشىم قابىلداندى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

حالىقارالىق ولشەمدەر مەن تارازىلار بيۋروسىنىڭ حالىقارالىق قاتىناستار وفيتسەرى شىڭعىس قۋانبايەۆ Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا بۇل جاڭالىقتى مەترولوگيا عىلىمىنداعى ۇلكەن جەتىستىك دەپ اتاعان بولاتىن.

«بۇگىن - تاريحي شەشىم قابىلداناتىن ماڭىزدى كۇن. ۆەرسالدا بۇكىل الەمنىڭ عالىمدارى جينالىپ، سوعان كۋا بولماق. ويتكەنى ولشەم بىرلىكتەرىنىڭ حالىقارالىق جۇيەسىن - International System of Units (SI) قاراستىرۋدىڭ ناتيجەسى بويىنشا ماڭىزدى شەشىم قابىلدانادى. بۇل شارا BIPM- نىڭ YouTube-تەگى ارناسى ارقىلى تىكەلەي ەفيردە وتەدى»، - دەگەن ەدى ش. قۋانبايەۆ.

سونىمەن، اتالعان كونفەرەنسياعا 60-تان استام مەملەكەتتەن عالىمدار قاتىسىپ، مەتريكالىق جۇيەنىڭ وزگەرۋىن قولدادى. كيلوگرامم، امپەر، كەلۆين جانە مول ولشەمدەرىنىڭ انىقتاماسى وزگەرتىلە وتىرىپ، حالىقارالىق بىرلىكتەر جۇيەسىنە (س ي) قايتا انىقتاما بەرىلدى. شەشىم قولداۋ تاپقاندىقتان، وزگەرىستەر 2019 -جىلدىڭ 20 -مامىرىنان باستاپ كۇشىنە ەنەدى. بۇل شەشىم س ي بويىنشا بارلىق بىرلىكتەردى انىقتاۋ تابيعات قۇبىلىستارىن سيپاتتايتىن فيزيكالىق شاماعا نەگىزدەلەتىنىن بىلدىرەدى. ال ول ءوز كەزەگىندە بولاشاقتا سي تۇراقتىلىعىنا كەپىل بولىپ، كۆانتتىق تەحنولوگيالاردى قوسا العاندا جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋ ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى. سونىمەن قاتار اتالعان شەشىم ولشەم بىرلىكتەرىن انىقتاۋ ءۇشىن فيزيكالىق وبەكتىلەردى قولدانۋدى بولدىرمايدى.

وسىلايشا فرانسياداعى ولشەمدەر مەن تارازىلار بويىنشا حالىقارالىق بيۋرودا 1889 -جىلدان بەرى قولدانىلىپ كەلە جاتقان كيلوگرامم ەتالونى اۋىستىرىلدى. ماسەلەن، ك گ قازىرگى تاڭدا ۆاكۋۋمدىق ىدىستا ورنالاسقان پلاتينا-يريدييلىك قورىتپادان جاسالعان سيليندر سالماعى رەتىندە انىقتالسا، جاڭا ەتالونعا كيببل تەڭگەرىمى دەپ اتالاتىن اسپاپ نەگىز رەتىندە الىنۋى مۇمكىن. ول ەلەكتر ماگنيتتى ءورىس كومەگىمەن تەڭدەستىرىلەتىن جانە ەتالون ماندەرىن ناقتىراق انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «تارازى» تۇرىندەگى اسپاپ.

مۇنداي وزگەرىستىڭ وڭ تۇسى - قاۋىپسىزدىكتىڭ كۇشەيە تۇسەتىندىگىمەن بايلانىستىرىلۋدا. سەبەبى ءتىپتى بۇل ەتالون جويىلعاننىڭ وزىندە ناقتىلىقتى ولشەۋ مۇمكىندىگى ءبارىبىر دە قالادى. سونىمەن بىرگە، ول ادامزاتقا ورەسكەل ولشەمدەردەن باس تارتىپ، عالام شىن مانىندە قالاي جۇمىس ىستەسە، سوعان جاقىنداي تۇسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.