سوعىس پەن جوندەۋدەن كەيىنگى بەيبارىستىڭ كەسەنەسى قانداي كۇيدە؟
ەرجۇرەك باتىر مىسىردى باسقارعان 17 جىل ىشىندە مىسىر، سيريا، حيدجاز، يەمەن، جانە كىشى ازيانى بىرىكتىرىپ، تاياۋ شىعىس امىرشىسىنە اينالدى. وركەنيەتتەر تاعدىرىن وزگەرتكەن كرەست جورىقشىلارىن جەڭگەن ۇلى قولباسشى كايرگە قايتار جولدا دۇنيە سالىپ، داماسكتە جەرلەنگەن.
پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ 2007 -جىلى داماسككە باردى. ساپار بارىسىندا سۇلتان زاحەر بەيبارىستىڭ كەسەنەسىن جوندەۋگە قارجى ءبولۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. سول كەزدە قازاقستاننىڭ سيرياداعى ەلشىسى بولعان قازىر تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىعى كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى باعدات امرەيەۆ بۇل شەشىمنىڭ وتە ماڭىزدى قادام بولعانىن اتاپ ءوتتى.
باعدات امىرەيەۆ، تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىعى كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى:
- جالپى بەيبارىستى تانۋدىڭ ۇلكەن عىلىمي مەكتەبى بار. اسىرەسە ول ەگيپەتتە جاقسى دامىعان. بەيبارىستىڭ قازاقتان شىققانىن دالەلدەگەن دە، وسى ەلدىڭ عالىمدارى. سودان كەيىن ءبىزدىڭ تاريحشىلار ونى ارى قاراي زەرتتەگەن. ءال- فارابي مەن بەيبارىس قازاق بولعانىن انىقتاۋ ءبىزدىڭ حالىقتىڭ تاريحىن بىرنەشە عاسىرعا ارتتىردى. بۇل اتاق قانا ەمەس، قازاق حالقىنىڭ الەم وركەنيەتىنە قوسقان ۇلەسىنە دالەل.
قازاقستاندىق ماماندار كەسەنەنى قايتا قالپىنا كەلتىرۋدى 2011 -جىلى شام ەلىندەگى قارۋلى قاقتىعىس باستالار الدىندا بىتىرگەن. سودان سوعىس جىلدارى تاريحي ورىن جابىلىپ، سيريا ۇكىمەتى قاراۋىندا بولدى. تاياۋ شىعىستاعى داعدارىستىڭ اۋقىمدىلىعىنا قاراماستان، سۇلتان بەيبارىستىڭ اتى ايماقتاعى حالىقتاردىڭ ەسىندە سەنىم مەن بارلىق جەڭىستەردىڭ نەگىزى رەتىندە ساقتالىپ قالعان. الدا كايردەگى بەيبارىس مەشىتىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ، ودان كەيىن يەرۋساليمدەگى مۇراجايدى جوندەۋ جوسپارى تۇر. داماسكتەگى مەموريالدى كەشەن سيريا استاناسىنىڭ قاق جۇرەگىندە - ەسكى قالادا ورنالاسقان. كەشەن قابىر مەن قازىر كىتاپحانا مەن وقۋ زالىنا اينالعان بۇرىنعى مەدرەسەدەن تۇرادى.
كايردەگى بەيبارىس مەشىتى
ابۋ سامي، جىرشى:
- ارينە، ونى بارلىعى بىلەدى. سۇلتان ءوز تايپاسىنىڭ سالت- ءداستۇرىن ۇستانىپ، انا ءتىلىن ۇمىتپاعان، قىمىز ءىشىپ تۇرعان. ونى ءتىپتى يەرۋساليمدى كرەست جورىقشىلارى مەن موڭعولداردان قورعاپ قالعانى ءۇشىن بۇكىل يسلام الەمىنىڭ باسشىسى دەپ جاريالاعان.
بۇل قارت كىسى كۇندە كەشكىسىن ۇلتتىق كيىمىن كيىپ، جەرگىلىكتى ءدامحانانىڭ بىرىندە ەجەلگى شىعىستىڭ اڭىز- داستاندارىن جىرلايدى. ءبىراق جۇما سايىن تۇرعىنداردىڭ سۇراۋىمەن 750 جىلدان بەرى سۇلتان بەيبارىستىڭ ەرلىكتەرى مەن ۇلى ىستەرى تۋرالى كىتاپ وقىلادى.
ابۋ سامي، جىرشى:
- ەگيپەتتىڭ باتىر ماملۇك اسكەرىنىڭ ۇلى قولباسشىسى ليۋدوۆيك توعىزىنشى باستاعان كرەست جورىقشىلارىمەن شايقاسىپ، جەڭىپ، ونى تۇتقىنداعان. ال العان بەتىنەن قايتپايتىن موڭعولدار وزدەرىنە قارسى شىعىپ، جولىن كەسپەك بولعانداردى كورگەندە تاڭ قالعان. ءسويتىپ ماملۇكتەر اين دجالۋت تۇبىندە كۇيرەتە سوققى بەرگەن. ولاردى شايقاسقا جاۋجۇرەك زاحەر بەيبارىس باستاعان.
ۇلى قولباسشى ءارى بيلەۋشى تۋرالى ەستەلىك تەك حالىق تۋىندىلارىندا عانا ساقتالماعان. بەيبارىستىڭ جوندەۋدەن وتكەن كىتاپحاناسىندا ۇلى دالا حالىقتارىنىڭ ءومىرى، قىپشاقتاردىڭ سالت- ءداستۇرى جايلى 72 مىڭ جازبا بار. سيريالىق جاڭعىرتۋشىلار ءار قولجازبانى اسا ۇقىپتىلىقپەن قايتا تۇپتەگەن. ولار كەلەشەكتە كەشەننىڭ وقۋ زالى ستۋدەنتتەر مەن عالىمدارعا، ال كىتاپ سورەلەرى ءتۇرلى تىلدەگى تۋىندىلارعا تولار دەگەن سەنىمدە.
www.24.kz