الماتى ەۋروپالىق فورۋمدا ەڭ «اقىلدى» قالا اتاندى
قازىلار القاسى الماتى بيلىگىنىڭ كولىك جۇيەسىن كەشەندى رەفورمالاۋ جۇمىستارىن ۇزدىك دەپ تاپتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.
50 ەڭ ۇزدىك الەمدىك تاجىريبەلەر مەن يننوۆاتسيالىق جوبالاردىڭ اراسىنان فينالدىق ۇشتىككە «انكارا پارك» تۋريستىك جوباسىمەن انكارا قالاسى، «ساۆا وزەنىنە تۇرعىنداردىڭ ورالۋى» باعدارلاماسىمەن حورۆاتتىڭ زاگرەب قالاسى دا ەندى.
كونكۋرس كوميتەتى الماتىنىڭ قوعامدىق كولىكتەگى تابىستىڭ اشىقتىعىن اتاپ ءوتتى.
سونداي-اق، سيفرلىق تەحنولوگيانى پايدالانۋ، ونىڭ جۇيەلىلىگى مەن قولجەتىمدىلىگى، ساراپشىلار مەن بيزنەستىڭ قاتىسۋى، م ج ءا مەحانيزمىنىڭ ۇتىمدى قولدانىلۋى، ەكولوگيانى جاقسارتۋعا باسىمدىقتىڭ بەرىلۋى سىندى باستى كريتەريلەر نازارعا الىندى.
ايتا كەتۋ كەرەك، بيىل قالادا اۆتوبۋس پاركتەرىن جاڭارتۋ دەڭگەيى %80 جەتەتىن بولادى. جەكە ينۆەستيتسيا ەسەبىنەن ءۇشىنشى بۋىنداعى ەلەكتروبۋستار شىعاراتىن اۆتوبۋس پاركى مەن زاۋىت سالىندى. ەلەكتروبۋستاردى قالا باعىتتارى بويىنشا جۇرگىزۋ مەگاپوليس ەكولوگياسىنا وڭ اسەر ەتەدى.
ەلىمىزدە العاش رەت BRT جۇيەسى ىسكە استى، قوعامدىق كولىك ءۇشىن 110 كيلومەتر ارنايى جولاقتار جاسالدى. قالانىڭ 10 ورتالىق كوشەسىنە ءبىرجاقتى كولىك قوزعالىسى ەنگىزىلدى. وربيتادان كوكبازارعا دەيىن ۆەلودالىز جاساقتالدى. مەترونىڭ ەكى بەكەتىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر.
قازىرگى كەزدە الماتىداعى قوعامدىق كولىكتەردە بارلىق ترانزاكتسيالاردىڭ 97 پايىزى قولما-قول اقشاسىز جۇزەگە اسۋدا. GPS- جۇيەسى ارقىلى ديسپەتچەرلىك باسقارۋدىڭ اۆتوماتتى جۇيەسى جۇمىس ىستەپ تۇر. بارلىق اۆتوبۋستارعا ۆيدەوكامەرالار ورناتىلعان، تاسىمالداۋشىلاردى سۋبسيديالاۋعا قاتىستى جولاۋشىلاردان تۇسەتىن شاعىمدار بويىنشا ايىپپۇل سالۋ جۇيەسى قولعا الىندى.
كولىك جۇيەسىن رەفورمالاۋدا قالا باسشىلىعى ۇزدىك حالىقارالىق ماماندارمەن بىرىگىپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولاردىڭ اراسىندا قوعامدىق كولىك كەڭىستىگى مەن كوشەلەردى مودەرنيزاتسيالاۋمەن اينالىساتىن «Gehl architects»، «تۇراقتى كولىك» جوباسى بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن ب ۇ ۇ دامۋ باعدارلاماسى، كولىك قوزعالىسىنىڭ كەشەندى سىزباسىن جاسايتىن «A+S ترانسپروەكت»، «Systra» كومپانيالارى جانە الماتىنىڭ شەبەر-جوسپار كونسەپتسياسىن جاساۋعا كىرىسكەن كانادالىق-امەريكالىق «HATCH» كومپانياسى بار.
«Smart city» فورۋمى ليۋبلياندا 2011-جىلدان باستاپ ءوتىپ كەلەدى. بۇل شارا ەۋروپا مەن ازيا قالالارىمەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا، «اقىلدى قالالار» سيفرلىق ترانفورماتسياسىن بىرىگىپ جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان.