قازىر قويدى تەلەفونمەن باعىپ ءجۇرمىز، قويشىنىڭ كەرەگى جوق - جاس كاسىپكەر

None
None
ورال. قازاقپارات - اۋىل كاسىپكەرلەرى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ۇيرەنۋى قاجەت. ول ءۇشىن وزىق ۇلگىلەردى مەڭگەرىپ، ءبىلىمدى جەتىلدىرگەن ءجون.

 باتىس قازاقستاندىق جاس كاسىپكەر سايان بايەتوۆ ەلباسى جولداۋىندا جاستار ماسەلەسىنە قاتىستى تۇسى بويىنشا ءوز ويىن بىلايشا ءبىلدىردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا كوپ نارسە جاستاردىڭ جاڭاشىلدىعىنا، بەلسەندىلىگىنە بايلانىستى. مەملەكەت باسشىسى بيىلعى جولداۋىندا اگروونەركاسىپ سالاسىنا باسا نازار اۋدارىپ، ەلىمىزگە زاماناۋي اگروتەحنولوگيالاردى كەڭىنەن تارتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ وتكەن بولاتىن. وسى رەتتە جاڭا تەحنولوگيانى مال شارۋاشىلىعىنا دەندەپ ەنگىزۋگە بولادى.

«ون ەكى جىل بويى ءبىلىم الىپ، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار سالاسىندا جۇمىس جاساپ، وسىدان ەكى جىل بۇرىن تۋعان جەرىم - بوكەي ورداسى اۋدانى حان ورداسى اۋىلىنا ورالىپ، اكەمنىڭ شارۋاشىلىعىنا كومەكتەسۋدى ويلاپ، سالىق باسقارماسىنا جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلدىم. مال شارۋاشىلىعىنىڭ كونسالتينگى بويىنشا جۇمىس جاساۋدامىن. بۇل دەگەنىمىز - فەرماداعى قايتالانا بەرەتىن جۇمىستاردى اۆتوماتتاندىرۋ جانە اۆتونومدى تۇرگە اينالدىرىپ، ولاردىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ»، - دەيدى سايان بايەتوۆ.

- سايان ارسان ۇلى، وسىعان ناقتى مىسالدار كەلتىرۋگە بولا ما؟

 - ارينە، بولادى. بىردە قوي باعاتىن قويشى بولماي قالدى دا، ءبىز قينالىپ قالدىق. سول كەزدە ۇيدە جاتقان ەسكى تەلەفوننان GPS قۇرىلعى جاساپ شىعاردىم. ونى ەشكىنىڭ موينىنا تاعىپ قويدىق. قازىر قويدى تەلەفونمەن باعىپ ءجۇرمىز. ياعني ەندى ءجۇز قويعا قويشىنىڭ كەرەگى جوق. سول سەكىلدى ءمىنىس اتتارى مەن ساۋىن جىلقىلاردى دا تەلەفون ارقىلى قاراپ، ۇيگە ايداپ اكەلىپ ءجۇرمىز.

 نەگىزى مۇنداي قۇرىلعىنىڭ سان ءتۇرى بار، ءبىراق مەنىكىنىڭ ەرەكشەلىگى ونىڭ قاراپايىمدىلىعىندا. بۇل قۇرىلعى SMS، ياعني قىسقا حابارلاما ارقىلى جۇمىس ىستەيدى. ونى الدىن الا رەتتەپ قويسا، ول ءبىر باتارەيكامەن ءبىر جىل جۇمىس جاسايدى. ءبىر جىل ىشىندە كۇنىنە ءبىر رەت جىلقىنىڭ قاي جەردە جۇرگەنى جونىندە مالىمەت الىپ تۇرۋعا بولادى. ول كوورديناتتاردى Google كارتاعا سالسا، بارلىعىن سىزىپ، ينتەراكتيۆتى تۇردە كورسەتىپ بەرە الادى. بۇنداي قۇرىلعى قىستى كۇندەرى وتە ءتيىمدى. تاعى ءبىر ماقساتىم - اۆتوماتتى تۇردە مال سانايتىن قۇرىلعى ويلاپ تابۋ. كەزىندە اتا- بابالارىمىز مىڭداعان مالىن تۇستەپ بىلگەن، ءار مالدىڭ ءتۇسىن، ءتۇرىن، جاسىن جانە مىنەز- قۇلقىن اجىراتا بىلگەن. وسىنىڭ الدىندا ايتىلعان قۇرىلعىلاردىڭ بارلىعىنا دەربەس قۋات كوزى كەرەك، قوي باعاتىن قۇرىلعىنى كۇن سايىن، ال جىلقى باعاتىن قۇرىلعىنى جىلىنا ءبىر رەت قۋاتتاندىرىپ تۇرۋ قاجەت.

قوي مەن جىلقى وتار جانە ءۇيىر بولىپ جۇرەتىن جانۋارلار، ال ءىرى قارا مال توپ بولىپ تا، جالعىز دا جايىلا بەرەدى. سوندىقتان ءىرى قارا مالعا باسقا قۋاتسىز جۇمىس جاسايتىن قۇرىلعى كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىم. ەسىمە بۇرىننان ەستىپ جۇرگەن RFID تەحنولوگياسى تۇسكەن ەدى. ول تەحنولوگيا ەلەكترماگنيتتىك تولقىندار ارقىلى اقپاراتتى جاقىن ارا قاشىقتا جىبەرىپ تۇرادى.

تەحنولوگيا ءۇش بولىكتەن: ترانسپوندەر (وقيتىن قۇرىلعى)، ترانسيۆەر (RFID- سىرعا) جانە اقپاراتتى وڭدەيدىن كومپيۋتەردەن تۇرادى. وقيتىن قۇرىلعى سىرعاعا 30 س م جەردەن باعىتتالعان كەزدە وعان ەلەكترماگنيتتىك تولقىندار ارقىلى توك جىبەرەدى. ترانسيۆەردەن الىنعان توكپەن قۋات العان سىرعا ىشىندەگى ميكروچيپ «ويانىپ»، مالدىڭ ءنومىرىن بەرەدى. بارلىق مال سانالىپ بولعان كەزدە، ترانسيۆەر اقپاراتتى وڭدەيتىن قۇرىلعىعا جولدايدى.

 RFID تەحنولوگياسىن قولدانۋ باعىتتارى وتە كوپ، مىسالى، ۇلكەن قويمالاردا زاتتىڭ ءىشىن اشىپ قاراماي- اق، ترانسيۆەر ارقىلى وتكىزىپ، تەز ارادا ساناپ شىعۋعا بولادى. بيىل «بيزنەستىڭ جول كارتاسى - 2020» باعدارلاماسى ارقىلى وسى مال سانايتىن قۇرىلعىعا گرانت الىپ، سونىمەن اينالىسىپ جاتىرمىن. بۇل تەحنولوگيا مالدىڭ ءار باسى تۋرالى تولىق اقپارات الۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءار مالدىڭ جاي- كۇيىن زەرتتەپ، ولاردى توپتارعا ءبولىپ، كەرەك ۆاكسينالاردىڭ دوزاسى مەن ناقتى ۋاقىتىن بەلگىلەپ، جىل سايىنعى ءتولدىڭ سانىن 70-تەن 95 پايىزعا دەيىن ارتتىرۋعا سەپتەسەدى.

- كاسىپكەر رەتىندە قانداي مەملەكەت قولداۋىن پايدالانۋعا بولادى؟

- «بيزنەستىڭ جول كارتاسى - 2020» باعدارلاماسى ارقىلى جاڭا يدەيالاردى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. قازىرگى تاڭدا وتباسىلىق شارۋالار ودان ءارى دامىپ كەلەدى. ولارعا قۇدىقتىڭ، اۆتونومدى كۇن مەن جەلدەن الىناتىن شاعىن ەلەكتر ستانسالارىنىڭ جارتى اقىسىن قايتارىپ بەرەتىن، ونىڭ ۇستىنە قورا، تەحنيكا جانە مالدىڭ سەلەكسيالىق جۇمىستارى ءۇشىن بەرىلەتىن سۋبسيديالار وتە ءتيىمدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ اتاپ وتكەنىندەي، «بيزنەستىڭ جول كارتاسى - 2020» باعدارلاماسىنىڭ مەرزىمىن ۇزارتىپ، جىل سايىن قوسىمشا 30 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىن بولسا، كاسىپكەرلەردىڭ تىنىسى اشىلا تۇسەرى انىق.

قازىرگى تاڭدا اۋىل شارۋاشىلىعىن وركەندەتۋدىڭ بارلىق مۇمكىندىكتەرى جاسالۋدا. وسى ورايدا ەلباسى ايتقانداي، اۋىل كاسىپكەرلەرى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن ۇيرەنۋى قاجەت. ول ءۇشىن وزىق ۇلگىلەردى تاراتىپ، جاپپاي وقىعاننىڭ ەش ارتىعى جوق. ءوز باسىم اۋىل شارۋاشىلىعىن تسيفرلاندىرۋعا بۇدان بىلاي دا ۇلەسىمدى قوسا بەرمەكپىن.

اۆتور: ەلجان ەرالى

 

سوڭعى جاڭالىقتار