عالىمدار: لاستانعان اۋا قاتەرلى ىسىككە شالدىقتىرادى

 استانا. قازاقپارات - ۋىتتى اەروزولدار مەن اۋاداعى شاڭنىڭ شاعىن بولشەكتەرىنىڭ تامشىلارىنىڭ كوپشىلىگى اۋىز قۋىسىنىڭ قاتەرلى ىسىگى قاۋپىمەن بايلانىستى بولدى.

بۇل پىكىردى تايۆان دارىگەرلەرى جۇرگىزدى، وندا كوپتەگەن جىلدار بويى جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەردىڭ ناتيجەلەرىن جاريالادى.

«ءبىز اۋرۋدىڭ قاتەرلى ىسىگى مەن اتموسفەراداعى بولشەكتەردىڭ اراسىنداعى ستاتيستيكالىق بايلانىستىڭ بار ەكەنىن انىق كورسەتتىك. ال اەروزولدار مەن كىشىگىرىم شاڭ بولشەكتەرىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىندىگىنىڭ تاعى ءبىر كورسەتكىشى بولدى» ، - دەپ جازدى يۋن- پول لياۋ تايچجۋندەگى (تايۆان) چۋنشان ۋنيۆەرسيتەتىنەن.

سوڭعى جىلدارى عالىمدار عالامدىق جىلىنۋدىڭ دامۋى مەن اتموسفەرادا، سۋدا جانە توپىراقتا ۋلى جانە زياندى زاتتاردىڭ شوعىرلانۋىنىڭ كۇرت ۇلعايۋىمەن بايلانىستى يندۋستريالدى جاسقا دەيىن ادامنىڭ قىزمەتى مەن جەردەگى حالىقتىڭ ءوسىمى ونىڭ كليماتى مەن ەكولوگياسىنا قالاي اسەر ەتۋى مۇمكىن ەكەنىن تەكسەردى.

د د ۇ- نىڭ باعالاۋى بويىنشا، الەمدەگى قالا تۇرعىندارىنىڭ%80  ى قالىپتى نورمادان اسىپ تۇسەتىن زياندى زاتتاردان تۇراتىن اۋامەن تىنىس الادى. بۇل اسىرەسە بۇكىل الەمدەگى مەگوپوليستەر تۇرعىندارى، ۇنەمى تۇتىنمەن تىنس الاتىن قىتاي مەن جانارماي جانۋىنىڭ كانسەروگەندىك ونىمدەرىنىڭ كوپ مولشەرىمەن لاستانعان وڭتۇستىك- شىعىس ازيا ەلدەرىندە بايقالادى.

Liau جانە ونىڭ ارىپتەستەرى وسى شىعارىندىلاردىڭ سوڭعى ونجىلدىقتا ارالدىڭ استاناسى تايبەيدىڭ ءتورت ءىرى اۋرۋحاناسى جيناعان مالىمەتتەردى تالداۋ ارقىلى اۋىزدىڭ قاتەرلى ىسىگىن دامىتۋ ىقتيمالدىعىنا قاتىستى العاشقى سەنىمدى دەرەكتەردى الدى.

جالپى العاندا، وسى ۋاقىت ىشىندە قالانىڭ جارتى ميلليون تۇرعىنى ءتۇرلى سەبەپتەرمەن اۋرۋحانالارعا كومەك كورسەتتى. ولاردىڭ شامامەن 1,6 مىڭى اۋىز قاتەرلى ىسىگى قۇربانى بولدى. بۇل عالىمدارعا ونىڭ كانتسەروگەندى اەروزولدارمەن بايلانىسى بار ەكەنىن تەكسەرۋگە مۇمكىندىك بەردى.

تەمەكى نەمەسە بەتەل سياقتى باسقا دا جاعىمسىز فاكتورلاردىڭ اسەرىن زەرتتەگەن عالىمدار استانانىڭ ەڭ لاستانعان بولىكتەرىندە تۇراتىن ادامداردىڭ تايبەيدىڭ باسقا بولىكتەرىنەن كەلگەن ازاماتتارعا قاراعاندا، قاتەرلى ىسىككە شالدىعۋ مۇمكىندىگى 43 پايىزعا جوعارى دەپ تاپتى. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، اۋانىڭ كۇشى تەمەكىدەن نەمەسە بەتەلدەن كەم تۇسپەۋى مۇمكىن. ازيا ەلدەرىندەگى ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ وسى ءتۇرىن دامىتاتىن ەكى نەگىزگى سەبەبى بار.

دارىگەرلەردىڭ پىكىرىنشە، اەروزولدەر اسەرىنەن قاتەرلى ىسىكتىڭ پايدا بولعانى تۋرالى ءالى دالەلدەنگەن جوق. Liau جانە ونىڭ ارىپتەستەرى جانۋارلارعا جاسالعان ەكسپەريمەنتتەر اەروزولدەردىڭ قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنا قالاي ىقپال ەتەتىنىن جانە ونى قالاي بولدىرماۋ كەرەكتىگىن تەكسەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى دەپ ۇمىتتەنەدى.