الماتىدا ەرەكشە بالالارعا ارنالعان ۆەلوسيپەدتەر جاسالۋدا
قازاقستان نارىعىندا وسىنداي ءونىم شىعاراتىن وتاندىق كومپانيالار جوق، بيزنەس حانىم شەتەلدىك قىمبات ونىممەن باسەكەلەسىپ وتىر. ءبىراق، وسى بالاماسى جوق، سۇرانىسقا يە، بىرەگەي تاۋار بولۋىنا قاراماستان، وندىرۋشىدەن تۇتىنۋشىعا دەيىن جول سوقپاققا تولى.
جاننا جارينبەتوۆا 100 سوممەن عانا قالاي بيزنەس تابۋعا بولاتىنىن، قايدان قوسىمشا قاراجات تابۋ، قازاقستاندا الەۋەمتتىك جوبالار نەگە قولداۋ تاپپايدى، 1000 بالانىڭ 12,8 ى مۇگەدەك مەملەكەتتە ارنايى ۆەلوسيپەدتتەر قانداي عاجاپ ناتيجەگە جەتكىزەتىنى جايىندا ايتتى.
- جاننا، سىزگە قاراپ، قالاداعى سۇلۋلىق سالوندارىنىڭ، دۇكەندەر نەمەسە باسقا دا ايەلدەر بيزنەسىنىڭ يەسى ما دەرسىڭ. ال ءسىز ۆەلوترەناجەرلار مەن ۆەلوسيپەدتەردى جاسايدى ەكەنسىز... وسىنداي بيزنەس ءتۇرىن قالاي تاڭدادىڭىز؟
- مەن - ەرەكشە بالانىڭ اناسىمىن. ونىڭ دەرتى - سەرەبرالدى سال اۋرۋى. ەرەكشە بالالار باسقا دا بالالار سياقتى ويناعىسى، دامىعىسى كەلەدى، سونىمەن قاتار ۆەلوسيپەد تەپكىسى كەلەدى. وكىنىشكە قاراي، ولار كادىمگى ەكى دوڭگەلەكتى، ءتىپتى ءۇش دوڭگەلەكتى ۆەلوسيپەدتى تەبە المايدى. ويتكەنى قول، اياق، ارقا، دەنەنى ۇستاپ تۇراتىن ارنايى بەكىتكىشتەر، نىعايتقىشتار جوق، بۇعان قوسا نارىقتا ءتورت جاستان جوعارى بالالارعا ارنالعان ءۇش دوڭگەلەكتى ۆەلوسيپەدتەردى شىعارمايدى.
وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ءبىز باسقا ەلگە وڭالتۋعا بارعانبىز، سوندا ارنايى ۆەلوسيپەدتى كوردىك تە، ويلانباستان ساتىپ الدىق. بالامنىڭ قۋانىشىندا شەك بولعان جوق. بۇل جايت ماعان ۇلكەن دەمەۋ بولدى. - بالا جىلاماي، جاتتىعۋلاردى قۋانا ورىندايتىن بولدى.
ايتپاقشى، ۆەلوسيپەدتى تەبۋ جاتتىعۋلاردىڭ ءبىر بولىگىن قۇرايدى، اتاپ ايتقاندا، مەحانيكا- تەراپيا ەڭبەك- تەراپيا، سونىمەن قاتار ۆەلوسيپەد - قاتارلاس دوستاردى تابۋدىڭ، قوعاممەن ارالاسۋدىڭ تاماشا مۇمكىندىگى. وسىنداي بيزنەستىڭ يدەياسىن ءتورت جىل بويى جوسپارلادىم. كاسىپتى زاڭدى تىركەمەس بۇرىن، ءبىز ازىرلەمەلەردى ويلاستىردىق، سىناق جۇرگىزدىك. العاشقى ۆەلوسيپەدتى ۇلىمىزعا جاساپ كوردىك، بالامىز سىناقتارىمىزدىڭ نىسانىنا اينالدى. ءونىمدى تەستىلەۋدەن وتكىزدىك، كەمشىلىكتەرىن ەسكەرىپ، جەتىلدىردىك تە شيكىزات - مەتالل، قۇراۋىش بولشەكتەر، جابدىق پەن شىعىن ماتەريالداردى ىزدەۋدى باستادىق. سول ۋاقىتتا بىزدە «قولىمىزدان كەلەدى، ءبىز ىستەۋىمىز كەرەك» دەگەن مىقتى ازاماتتىق ۇستانىم بولدى.
وسىلايشا مورالدى ءارى ماتەريالدىق تۇرعىدا دايىن بولعاندا «KazVelo» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتى تىركەپ، ءوندىرىستى ءوز قاراجاتىمىزعا باستاپ كەتتىك.
- بيزنەستى جەكە قاراجاتقا عانا باستادىڭىزدار ما؟ ەشقانداي نەسيە، بيزنەس-پەرىشتە، ينۆەستورسىز؟
- «100 سومىڭ بولعانشا 100 دوسىڭ بولسىن» دەگەن ءتامسىل ەسىڭىزدە مە؟ مىنە، ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا 100 سوم دا، دوستارىمىز دا كومەكتەستى. ولار ءوندىرىستى قايدا ورنالاستىرۋ كەرەكتىگىن ايتتى، كەڭسە تاۋىپ بەردى، بارىنشا قولداۋ كورسەتتى. كەيىن «اتامەكەن» جايىندا ەستىپ، تەگىن وقۋ كۋرسىنان ءوتتىم. نەبارى ەكى كۇن ىشىندە «اتامەكەن» ارقىلى مەملەكەتتىك قولداۋ تۋرالى، «اعا سەنور» باعدارلاماسى، گەرمانيادا وقۋعا بولاتىن مۇمكىندىك جايىندا ءبىلدىم. وسىنىڭ ءبارىن بىزگە ەگجەي-تەگجەيلى تۇسىندىرگەن «اتامەكەن» ق ر ۇ ك پ وڭدەۋ ونەركاسىبى دەپارتامەنتىنىڭ ساراپشىسى بەكجان ەسەنوۆ بولدى. سۇراۋىمىز بويىنشا ۇيىم ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنە ءبىزدىڭ ءونىمىمىزدى ەلىمىزدەگى وڭالتۋ ورتالىقتارىنا سەرەبرالدى سال اۋرۋىنا شالدىققان بالالارعا ارنالعان مامانداندىرىلعان وقۋ ورىندارىنا ورنالاستىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ تۋرالى ءوتىنىم جاسادى.
ءبىز «اتامەكەنگە» العىس بىلدىرەمىز. ويتكەنى، كوپتەگەن وڭىرلىك وكىلدىكتەر بىزگە قولداپ كورسەتىپ كەلەدى. قالا اكىمدىگىنە بولەك العىس. جوبامىز ارقىلى قوعام مەن مەملەكەتىمىزدىڭ باسقا قىرلارىن تانىدىق، مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ بارىن، ءارى سۇبەلى ەكەنىن بىلدىك. «اتامەكەن» قىرۋار جۇمىس اتقارىپ، باستاۋىش كاسىپكەرلەرگە زور قولداۋ كورسەتەدى. قوعامعا كەلەتىن بولساق، ادامدار ءبىزدى وزدەرى تاۋىپ، ەرەكشە بالالارعا قۋانىش سىيلاعىسى كەلىپ، ەش ماقتاۋ مەن اتاقتى كەرەك ەتپەي، دەمەۋشىلىك كورسەتىپ كەتەدى.
ەلىمىز جاقسى، مەيرىمدى ادمدارعا تولى. وسى جىلدىڭ مامىر ايىندا ءبىز مەملەكەتتىك گرانت الۋ ماقساتىندا قۇجاتتاردى تاپسىردىق، جوبامىز جەڭىسكە جەتتى، قازىر كەلىسىم ازىرلەنۋ ۇستىندە.
- قۇتتى بولسىن! مۇنداي بيزنەستى ەلىمىزدە باستاۋ وڭاي ەمەس. بۇل الەۋمەتتىك جوبا عوي، قايتارىمسىز قاراجات الۋىڭىز وتە ورىندى!
- راحمەت. ءبىز كاسىپكەرمىز عوي، ءبىرىنشى كەزەكتە تابىستى ويلاۋىمىز كەرەك، ءبىراق ءبىز كومپانيامىزدىڭ ميسسياسىن وزگەشە دەپ سانايمىز، ويتكەنى ءبىز ەرەكشە بالانىڭ اتا-اناسىمىز. ماقساتىمىز قازاقستاندا ارنايى ۆەلوسيپەدتەر ەرەكشە بالالارعا باعاسى بويىنشا، قاشىقتىق بويىنشا دا قولجەتىمدى بولۋى كەرەك. ويتكەنى تاۋاردى شەتەلدەن الدىرتۋ قيىن. قازىرگى تاڭدا قازاقستاندىق نارىقتا وسىنداي ۆەلوسيپەدتەر جوق، ولاردى ت م د مەن ەۋروپا ەلدەرىنەن الدىرتۋ كەرەك، شەتەلدىك تاۋار وتە قىمبات. باسقا وندىرۋشىلەردىڭ ۆەلوسيپەدتەرى 150000 تەڭگەدەن باستالادى، ودان بولەك جەتكىزۋ ءۇشىن اقشا تولەۋ كەرەك. ءبىزدىڭ ۆەلوسيپەدتەر دياگنوزدىڭ اۋىرتپالىعىنا قاراي 70-100 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا تۇرادى. شەتەلدىك ءونىم ءۇشىن سىنىپ قالعان جاعدايدا كوبىنە- كوپ كەپىلدىك بەرىلمەيدى، ارنايى سەرۆيس ورتالىقتارى جوق. ءبىزدىڭ ءونىم بارلىق زەرتحانالىق تەستىلەۋدەن وتكەن، سايكەستىك سەرتيفيكاتى بار، 1 جىلعا كەپىلدىك بەرەمىز. ۆەلوسيپەدتەرىمىزدى ۆەلوترەناجەر رەتىندە پايدالانۋعا بولادى، دەمەك بالا جىل بويىنا ارنايى جاتتىعۋلارىن ءۇي ىشىندە دە، دالادا دا جاساپ وتىرادى.
- تاۋارلارىڭىز شەكتەۋلى ادام قاتارىنا ارناپ جاسالعان، بيزنەسمەننىڭ قانداي تاۋەكەلدەرى بار؟ - كوپ ادام كومپانيامىز تۋرالى ەستىگەندە سونشا ۆەلوسيپەدتىڭ نەگە كەرەگى بار، ونى كىم الادى دەپ تاڭ قالادى. ويتكەنى، مۇگەدەك ادامداردى، ونىڭ ىشىندە بالالاردى قوعام ءالى قابىلداپ ۇيرەنگەن جوق، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار كوپ ۋاقىتىن ۇيدە وتكىزەدى. سوندىقتان، مۇنداي بالالار از دەگەن جالعان تۇسىنىك پايدا بولادى. شىن مانىندە مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاپاندار كوپ، سوندىقتان ارنايى ۆەلوسيپەدتەرگە سۇرانىس ۇلكەن. سانداردى سويلەتسەك، 2017 -جىلى قازاقستاندا مۇگەدەك بالالاردىڭ جالپى سانى 83,5 ادامدى قۇرادى، بۇل ەلدەگى بارلىق مۇگەدەكتەردىڭ جالپى سانىنىڭ %12,6 ى. مۇگەدەك بالالار سانى قارقىندى ءوسىپ كەلەدى، سوڭعى بەس جىل ىشىندە 3,5 مىڭنان استام ەرەكشە قاجەتتىلىگى بار بالا تىركەلگەن. دەمەك، قازاقستاندا 1000 بالانىڭ 12,8 پايىزى مۇگەدەكتىگى بار بالالار. ستاتيستيكا بويىنشا ەلىمىزدە سوڭعى 10 جىل ىشىندە تسەرەبرالدى سال ارۋى 1,6 ەسەگە ءوسىپ، 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققاندا 2006 -جىلى 44,6-دان، 2017 -جىلى 73,6-عا دەيىن ارتتى. سوندىقتان مۇنداي بالاپاندار قولداۋعا ءزارۋ.
- ەرەكشە بالالارى بار اتا-انالار كوپ جاعدايدا جۇمىسقا شىعا المايدى، جاردەماقى ۇلكەن ەمەس، ۆەلوسيپەدتەرىڭىزدى الۋعا قالتالارى كوتەرە مە؟
- وسى ماسەلە جايىندا كوپ ويلايمىز، ونى قالاي دا شەشۋگە تىرىسامىز. ارنايى شيكىزاتتىڭ بولماۋى، اسسورتيمەنتتىڭ تاپشىلىعى، قىمباتشىلىق سالدارىنان ۆەلوسيپەد باعاسىن ارزانداتۋ مۇمكىن ەمەس. ءبىز وسى مۇمكىندىكتى مۇمكىن ەتكىمىز كەلەدى. مينۋستاردى پليۋسكە اينالدىرۋدامىز. شيكىزاتتىڭ بولماۋى جاڭا اسۋلارعا جەتەلەدى، باسقا جولداردى قاراستىرىپ جاتىرمىز. تۇتىنۋشىلارعا بانك ارقىلى ءبولىپ تولەۋدى جاساعىمىز كەلدى. وكىنىشكە قاراي Kaspi bank ءوتىنىمدى قابىلدامادى. قازىر الەۋمەتتىك جوبامىزدى قولدايتىن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتى ىزدەپ جاتىرمىز.
- قازىر ۆەلوسيپەدتەردىڭ قانداي تۇرلەرىن دايىندايسىزدار؟ - «KazVelo» ج ش س 16-مولشەردە ءۇش دوڭكەلەكتى ۆەلوسيپەدتەردى 4-9 جاستاعى بالالارعا، جانە 20-مولشەردە 10-15 جاستاعى بالالارعا ازىرلەيدى. اتالعان جاس ەرەكشەلىكتەر وزەكتى، ءارى بالا ءار ءتۇرلى داميدى. جۋىردا ەرەسەك ادامدارعا ارناپ، ءۇش دوڭگەلەكتى ۆەلوسيپەدتىڭ 24-مولشەرىن شىعاردىق. اتاپ ايتقاندا ينسۋلت العان، ارتىق سالماعى بار، ەگدە تارتقان ادامدارعا ارناپ شىعاردىق. ويتكەنى مۇنداي ۆەلوسيپەدتەر ءتوزىمدى. العاشقى ساتىپ الۋشىلارىمىز دا بار.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
Massaget.kz