ازىلمەن جەڭۋ
سوندىقتان دا ول كىسىنىڭ اڭگىمەسىن تىڭداۋ ءبىز ءۇشىن وتە قىزىقتى ءارى الداعى كۇندەرگە ساباق بولارداي تاعىلىمدى ەدى.
«العاش مايدانعا شاقىرىلعاندا اۋىلداعىلارمەن جىلاپ- سىقتاپ قوشتاسىپ، ەندى قايتىپ كورىسەمىز بە، جوق پا دەپ، ەكى كوزىمىز بۇلاۋداي بوپ، تاۋارنىي پويىزعا ءمىنىپ، ارىس ستانساسىنا قاراي كەتتىك، - دەپ باستايتىن- دى مۇرتىن ءبىر سيپاپ قويىپ. - ءبىراق ءۇش كۇننەن كەيىن قايتىپ كەپ قالدىق. سەبەبى ستالين جولداس پويىزدار شەڭگەلدى ستانساسىنان وتە الماي توقتاپ تۇرسا، سوعىستاعى اسكەرگە ازىق- تۇلىك، كيىم- كەشەك، وق- ءدارىنى قالاي جەتكىزەمىز. سوندىقتان دا تەمىرجولشى جولداستاردى ازىرشە اسكەرگە الماڭدار دەپتى. ءسويتىپ ستانسادا ءبىر جىل جۇمىس ىستەپ، كەلەسى جىلى جازدا تاعى شاقىرىلدىق. بۇل جولى ارىستاعى ۋايەنكوماتتان ءوتىپ، ەندى پويىزعا مىنەيىن دەپ ساپقا تۇرىپ جاتقانىمىزدا قولىنا ءبىر پاراق قاعاز ۇستاعان كاماندىر جۇگىرىپ كەلدى دە: «اميروۆ! - دەپ مەنىڭ پاميلەمدى اتاپ، ايقاي سالدى. - ەكى ادىم العا شىق!» سونسوڭ تاعى ءبىراز تەمىرجولشىلاردىڭ پاميلەسىن وقىپ جاتتى. «ءاي، مىناۋ يت ءبىزدى تاعى دا قالدىرىپ كەتەيىن دەپ تۇر- اۋ» دەپ ءىشىمىز قىلپىلداي باستادى. سويتكەنشە بولعان جوق، «سەندەرگە برون بەرىلدى!» دەپ تاعى دا سول ستانساعا تاستاپ كەتە باردى.. .» اتام كوزىن تومەن سالىپ، ءبىر ۋاق ويلانىپ قالادى.
«ءوزى قاتارلى جىگىتتەرمەن مايدانعا كەتە بەرمەي، ارىستا قالىپ قويعانىنا وكىنەدى- اۋ» دەيمىز ءبىز ىشىمىزدەن. - ەندى قايتتىك؟ .. امال جوق، تاۋارنىي پويىزعا جارماسىپ، ءتۇن ورتاسىندا شەڭگەلدىگە قايتىپ كەلدىك، - دەيدى اتام اقىرىن عانا باسىن شۇلعىپ. - ستانسانىڭ ىرگەسىندە تۇراتىن قالشا اپامنىڭ ۇيىنە قونا كەتپەكشى بولدىم. ءوزىمىزدىڭ ۇيگە بارۋعا بەت جوق. ارىستان شىققالى بەرى وزەگىمدى ءبىر وكىنىش ورتەپ كەلەدى. تاپ ءبىر مۇگەدەك، جارىمجان ادام سەكىلدى اياپ، مۇسىركەپ، ساپتان شىعارىپ تاستاعانداي سەزىنەمىن.. . قالشا اپامنىڭ ۇيىندە قوناقتار بار ەكەن. تورگى بولمەدە ءبىر شال قورىلداپ ۇيقىنى سوعىپ جاتىر. ماعان سونىڭ جانىنا توسەك سالىپ بەردى. ءبىراق ۇيقى قاشقان. ءىشىم الەم- جالەم. ونىڭ ۇستىنە مىنا شال دا قورىلىن ۇدەتىپ، جىنىما ءتيىپ بولدى. ءبىر كەزدە توسەكتەن اتىپ تۇردىم دا، توردە ءىلۋلى تۇرعان دومبىرانى الىپ، داڭعىرلاتىپ شەرتىپ- شەرتىپ كەپ جىبەردىم. الگى شالدىڭ قورىلى ساپ باسىلا قالدى. ءسويتتىم دە: «ال ەندى، مەن دە ۇيىقتايىن، » دەپ جاتا كەتىپ ەم، ءاي- ءشاي جوق قايتا باستادى. ءاي، سونسوڭ دومبىرانى جۇلىپ الىپ، قوس شەكتى سابالادىم- اي كەلىپ!.. نە تارتىپ، نە كۇيشىلەپ وتىرعانىمدى ءوزىم دە بىلمەيمىن. ايتەۋىر، باس- كوز جوق توپەلەي بەرەم. تاپ ءبىر دومبىرادا ءوشىم كەتكەندەي قوس شەكتى ۇزە جازداپ، تىستەنىپ سابالايمىن. بايقايمىن، الگى شالدىڭ ابدەن مازاسى كەتىپ، ارى- بەرى دوڭبەكشي باستادى. اقىرى بولماعان سوڭ باسىن كوتەرىپ، قاتتى جوتكىرىنىپ، ماعان تەسىلە قاراپ وتىردى دا:
- ءاي، شىراعىم، بۇ كۇيدىڭ اتى بار ما؟ - دەدى داۋسى قىرىلداپ.
- بار، - دەدىم ەكىلەنىپ. - ە- ە، قالاي دەپ اتالادى؟ - دەدى مىسقىلداپ.
- بۇل كۇيدىڭ اتى ما.. . بۇل كۇيدىڭ اتى - «مازاڭدى العان!» - دەپ قويىپ قالدىم.
- اپىر- اي، - دەدى شال باسىن شايقاپ، تاڭدايىن قاعىپ. - اتى بار كۇي ەكەن- اۋ، ايتەۋىر! ال ەندەشە، تارتا بەر، بالا! ءماسساعان!.. قولىمنان دومبىرا سۋسىپ ءتۇسىپ بارا جاتتى. مەن ءوزىمنىڭ سوزدەن جەڭىلگەنىمدى ءتۇسىندىم. » اتام ءسويتىپ، مىرس ەتە قالادى. ءبىز دە ءماز- مەيرام بوپ كۇلىپ جاتامىز.
نۇرعالي وراز، «ەگەمەن قازاقستان»