تۇركىستانعا «ابىلاي حاننىڭ قارا جولى» ەكسپەديسياسى جەتتى
ءۇش كولىكپەن ساپارعا شىققان 10 ازامات 18- عاسىرداعى «كوكشەتاۋ- اقمولا- ۇلىتاۋ- تۇركىستان» كەرۋەن جولىمەن مىڭداعان شاقىرىم جول ءجۇرىپ، قازاق دالاسىنىڭ تاريحىن زەرتتەگەن. تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىندە وتكەن جيىندا جوبا جەتەكشىسى مۇرات قاجى ىدىرىس ۇلى بۇل ءىس- شارانىڭ ماقساتى تۋرالى كەڭىنەن ايتىپ بەردى.
«ابىلايحاننىڭ قارا جولى» جوباسىنىڭ اتا- بابالار تاريحىن جاڭعىرتۋداعى ماڭىزى زور. ءبىزدىڭ توبىمىزدا تاريحشى، گەوگراف، ولكەتانۋشى عالىمدار مەن تىلشىلەر جانە زيالى قاۋىم وكىلدەرى بار. ولار جول بويىنداعى اۋىلدارعا سوعىپ، اڭىز- اڭگىمەلەر جيناپ، ساپار بارىسىندا كەزدەسكەن تاريحي ورىنداردى بەلگىلەپ، قاعازعا ءتۇسىردى. ساپار قورىتىندىسى بويىنشا عىلىمي ماقالالار جارىق كورەدى. ەكسپەديتسيا بۇگىن ابىلاي حان ماڭگى قونىس تەپكەن ۇلى شاھار - تۇركىستانعا كەلىپ وتىر. تۇركىستان وبلىسى قۇرىلىپ، شەجىرەلى قالانىڭ جاڭا ءداۋىرى باستالىپ جاتىر ەكەن. سىزدەردى وسى قۋانىشتى وقيعامەن قۇتتىقتايمىن. تۇركىستاننىڭ قازاق تاريحىندا الار ورنى ەرەكشە»، - دەدى ەكسپەديتسيا جەتەكشىسى.
باسقوسۋدا ەكسپەديتسيانىڭ وزگە قاتىسۋشىلارى دا تاريح، ولكەتانۋ جونىندە كەلەلى ويلارىن ايتىپ، تۇركىستان قالاسىنىڭ بولاشاعى جارقىن بولاتىنىنا سەنىمدەرىن ءبىلدىردى. ءوز كەزەگىندە ق. ا. ياساۋي اتىنداعى ح ق ت ۋ- ءدىڭ وقىتۋشىسى گاۋحار پىرىمبەتوۆا ابىلاي حاننىڭ قارا جولى سولتۇستىك پەن وڭتۇستىكتى بايلانىستىرعان ەڭ توتە جول بولعاندىعىن جەتكىزدى.
«حان ونى ساياسي جانە ەكونوميكالىق مۇددە ءۇشىن پايدالانعان. جالپى ابىلايعا قاتىستى «ابىلايدىڭ قارا جولى»، «ابىلايدىڭ قارا قوسى» دەگەن ۇعىمدار كۇنى بۇگىنگە دەيىن ۇرپاقتار ساناسىندا جاڭعىرا وتىرىپ جەتكەن. «قارا» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى قازاق تىلىندە «قاسيەتتى»، «كونە»، «ۇلكەن»، تاعى باسقا ماعىنالاردى بەرەتىنىن ەسكەرسەك، «ابىلايدىڭ قارا جولى» تىركەسىنىڭ ماعىناسىن - جالپىعا ءمالىم داڭعىل كەرۋەن جولى دەپ تۇسىنۋگە بولادى» - دەپ اتاپ كورسەتتى گاۋحار پىرىمبەتوۆا.
ەندى ەكسپەديتسيا اياسىندا توپوگرافيالىق كارتا دايىندالماق. ال، ساپاردان سوڭ كوكشەتاۋدا رەسپۋبليكالىق عىلىمي- تاجىريبەلىك كونفەرەنسيا وتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اۆتور: اينۇر اقبايەۆا