ينتەرنەتتەگى شابۋىلدار ۇدەپ بارادى

 استانا. قازاقپارات - ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە قولعا الىنعان سيفرلاندىرۋ شارالارى اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىمەن ۇشتاسىپ جاتىر.

 سوندىقتان دا مەملەكەت باسشىسىنىڭ 2017 -جىلعى جولداۋىندا قىلمىستىڭ كەيبىر تۇرلەرىمەن كۇرەستىڭ وزەكتىلىگىن كورسەتىپ، قۇزىرلى ورىندارعا ناقتى تاپسىرما جۇكتەلگەن بولاتىن. سونىڭ ناتيجەسىندە ەلىمىزدە «قازاقستان كيبەرقالقانى» باعدارلاماسى بەكىتىلدى. وسىعان وراي، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى «مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەت» كاسىپورنىنىڭ ديرەكتورى ەرجان ءبىرجانوۆ مەملەكەتتىك ورگاندار مەن اقپاراتتىق- كوممۋنيكاتسيا ينفراقۇرىلىمى اسا ماڭىزدى وبەكتىلەردىڭ (اكيامو) اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندە بريفينگ وتكىزىپ، باعدارلامانىڭ ماڭىزدىلىعى مەن كۇندەلىكتى قولدانىلۋى جايىنداعى اقپاراتتارمەن ءبولىستى. ە. ءبىرجانوۆ بريفينگتە ۆەدومستۆو قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى ايتىپ بەردى. ونىڭ مالىمدەۋىنشە، قىزمەت كورسەتۋدىڭ (DoS، DDoS) توقتاتىلۋى، ينتەرنەت جەلىسىندەگى فيشينگ، ينتەرنەت- رەسۋرستاردى بۇزۋ/شابۋىلداۋ ارەكەتتەرى، زياندى باعدارلامالار، بوتنەتتەر جانە اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىككە قاتىستى باسقا دا وقيعالار ەسكەرىلە كەلە، حالىقارالىق قۇرىلىمدارمەن ءوزارا ءىس- قيمىل قارقىن الىپ كەلەدى.

 -  قازىرگى ۋاقىتتا ارمەنيا، ازەربايجان، اۋستراليا، بانگلادەش، بەلارۋس، رەسەي، ا ق ش، لاتۆيا، ليتۆا، مالايزيا، مولدوۆا، گرۋزيا، يندونەزيا، ءۇندىستان، قىتاي، وڭتۇستىك كورەيا، وزبەكستان جانە رۋمىنيا سياقتى ەلدەرمەن مەموراندۋمدار شەڭبەرىندە ىنتىماقتاستىق ورناتىلدى. كورسەتىلگەن باعىتتار بويىنشا ىنتىماقتاستىق كيبەرقاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە، ونىڭ ىشىندە ينتەرنەت جەلىسى ارقىلى تەرروريستىك جانە ەكسترەميستىك ماقساتتا كومپيۋتەرلىك شابۋىلداردى جۇزەگە اسىرۋعا قارسى ءىس- قيمىل جاساۋعا ىقپال ەتەدى، -  دەدى كاسىپورىن ديرەكتورى.

 مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەت كاسىپورنىنىڭ ديرەكتورى 2012 -جىلى ينتەرنەت جۇيەسىندە 800 جايسىز وقيعا تىركەلگەن بولسا، 2017 -جىلى بۇنداي دەرەكتەردىڭ سانى 25 مىڭنان اسقاندىعىن نەمەسە كەلەڭسىز جاعدايلاردىڭ 300 ەسە ارتقاندىعىن جەتكىزدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قىلمىسكەرلەر دە سيفرلاندىرۋ باعدارلامالارىنىڭ دامۋ كوشىنەن قالماي، وزدەرىنىڭ قيتۇرقى، توناۋشىلىق، ءبۇلدىرۋ ارەكەتتەرىن جانداندىرىپ كەلەدى. وعان قوسا، بۇرىن جەكە- جەكە ارەكەت ەتەتىن قىلمىسكەرلەر ەندى توپتارعا بىرىگىپ، قىلمىستارىنىڭ اياسىن دا كەڭەيتە تۇسكەن. جالپى، اتالعان قىزمەت قۇرىلعالى بەرى وسىنداي 100 مىڭنان اسا وقيعا انىقتالىپ، تالدانىپ، ءتيىستى شارالار قولدانىلعان. ينتەرنەتتەگى قىلمىسكەرلەردىڭ نىساناسىنا الدىمەن ساتۋ- ساتىپ الۋعا لايىقتالعان سايتتار ۇشىرايدى ەكەن. سونىمەن قاتار مەملەكەتتىك ورگاندارىنىڭ سايتتارىندا ورنالاسقان مالىمەتتەرگە شابۋىلداۋشىلار دا ءوز قىلمىستارىن ۇدەتىپ كەلەدى. ە. ءبىرجانوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەرتەرەكتە عالامتور ارقىلى قارجى جىمقىرۋعا بەيىمدەلگەن قاسكويلەر سوڭعى كەزدەرى جەكە تۇلعالاردىڭ مالىمەتتەرىن قولعا تۇسىرۋگە تالپىنىس جاساۋدا. سونداي- اق مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەتتىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا، الەمدە تاۋلىگىنە 300 مىڭعا جۋىق ۆيرۋستار پايدا بولۋدا. ولارمەن كۇرەس ۇزدىكسىز بولعانىمەن، قىلمىسكەرلەردىڭ قۋلىقتارىنا قۇرىق بويلامايدى ەكەن. سوندىقتان دا «قازاقستان كيبەرقالقان» باعدارلاماسى اياسىندا مامانداردىڭ ءبىلىمىن ارتتىرىپ، جەتىلدىرۋگە ماڭىز بەرىلگەن. وسىنىڭ ارقاسىندا جۇيەلىك ورتاق جەلىگە قوسىلعان مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ كيبەرقاۋىپسىزدىگى بارىنشا قورعالعان.

وسى ارادا ە. ءبىرجانوۆ اتاپ وتكەندەي، كوپتەگەن جەكە تۇلعالار ۆيرۋستار، زياندى باعدارلامالارعا قارسى كۇرەسەتىن جۇيەنىڭ ماڭىزدىلىعىن قاپەرگە الا بەرمەيدى، ينتەرنەت رەسۋرستارىندا قولداناتىن قۇپيا سوزدەردىڭ جەڭىل ءتۇرىن پايدالانادى جانە ول مالىمەتتەردى وزگەلەرگە ۇستاتا سالۋدىڭ قاۋپىن ەسكەرمەيدى ەكەن. بريفينگتە، سونداي- اق بۇگىنگى كۇنى «مەملەكەتتىك تەحنيكالىق قىزمەت» كاسىپورنى «كيبەرقاۋىپسىزدىك تۇجىرىمداماسىن بەكىتۋ (قازاقستان كيبەرقالقانى) تۋرالى» ۇكىمەت قاۋلىسىنا سايكەس ۇلتتىق اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى ۇيلەستىرۋ ورتالىعىن قۇرۋ بويىنشا قارقىندى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقاندىعى باياندالدى.

 سەرىك ابدىبەك، «ەگەمەن قازاقستان»