كوكىرەك كوزىمىز قايتسەك اشىلادى؟

 استانا. قازاقپارات - ەرلىكتى كوپ ادامدار جاسايمىن دەپ جاسامايدى. ول ءبىر قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا، كوبىنەسە ادام مەن اجال ايقاسقا تۇسكەن، جان الىسىپ، جان بەرىسكەن ساتتەردە دۇنيەگە كەلەدى.

ميلليونداعان جانداردى تاڭعالدىراتىن تاڭعاجايىپ ەرلىكتەر كىمدى بولسىن ەرىكسىز سۇيسىندىرەدى. سوندىقتان دا ادامزات ونداي ەرلىك جاساعان ادامداردى ەشقاشان ۇمىتپايدى. جوعارى باعالايدى. جەكەلەگەن ادامداردىڭ جاساعان ەرلىكتەرى حالىق پەن حالىقتى تەڭەستىرىپ قانا قويماي، ءبىرىن- ءبىرى تولىقتىرىپ، ءتىپتى اسقاقتاتىپ جىبەرەتىن دە كەزدەرى بولادى.

ءدال قازىرگىدەي جاھاندانۋ ءۇردىسى قۇلاشىن كەڭگە جايىپ، جەر بەتىن بىرتە- بىرتە جاۋلاپ، ءالسىز، از حالىقتاردى ءابىجىلانداي جۇتىپ كەلە جاتقان، كوزگە كورىنبەيتىن، ءبىراق ءومىر مەن ءولىم ءۇشىن بولىپ جاتقان ۇلى شايقاستا قازاق حالقىنىڭ مەرەيىن قاشاندا ۇستەم بولۋ ءۇشىن جاسالىنعان ەرلىككە باسا ءمان بەرىپ وتىرساق، ەشقاشان ۇتىلمايمىز. بولاشاعى كەمەل، وركەنيەت بيىگىنە كوتەرىلگەن ەل عانا سولاي جاسايدى. وتكەن عاسىردىڭ 1978 -جىلى 18 - جەلتوقساندا -  قاقاعان قىستا، قايىقتارى سۋعا اۋدارىلىپ، اعىپ بارا جاتقان ون بەس بالانىڭ ون ەكىسىن قۇتقارىپ، اجال تىرناعىنان الىپ قالعان بەيسەتاي داۋرەنبەكوۆ تۋرالى «ەگەمەن قازاقستان» گازەتى از جازعان جوق. «قازاقستان-1» ، «حابار» ، «جەتىسۋ» تەلەارنالارى دا جاسالىنعان ەرلىكتىڭ ءمانىن اشىپ، بىرنەشە مارتە جاقسى، ۇلاعات بولارلىق ماتەريالدار بەردى. سودان بەرى قىرىق جىل وتسە دە جاسالعان سول ءبىر ەرلىك ءبىر ءسات تە كومەسكىلەنىپ قالعان ەمەس. جەرگىلىكتى حالىق «باتىر» اتاپ كەتكەنى سونشالىق، اۋدانعا كەلگەن باسقا ۇلت وكىلدەرى دە بەيسەتاي اعاعا ءجيى سوعىپ، سالەم بەرىپ تۇرادى. ءتىپتى موتورلى قايىقتارىن سىيلاپ كەتكەندەرى دە بار. اعانىڭ ءوزى دە جانى جايساڭ. ەشكىمدى جاتىرقامايدى. سالەم بەرە كەلگەندەردىڭ بارلىعىن تۋعان باۋىرىنداي قابىلداپ، قارسى الىپ جاتادى.. .

 بيىل بەيسەتاي اعا سەكسەن جاسقا تولدى. تويدى اۋدان ورتالىعىنداعى «ىلە» مەيرامحاناسىندا جاسادى. بەيسەتاي اعانىڭ جاساعان ەرلىگىمەن مەرەيتويعا جينالعانداردىڭ بارلىعى ماقتاندى. تىلەك ايتقاندارى بىرىنەن ءبىرى اسىرا سويلەپ، توي يەسىنىڭ مەرەيىن ءوسىرىپ- اق تاستادى. اۋدان عانا ەمەس- اۋ، بۇكىل قازاق ەلى ماقتانىش ەتسە بولادى. ويتكەنى ادامزات تاريحىندا قاقاعان قىستا، ءبىر- بىرىنە سوعىلىپ، اق كوبىگىن اسپانعا اتىپ جاتقان جاتقان سەڭنىڭ اراسىنان اعىپ بارا جاتقان ون ەكى بالانى اجال تىرناعىنان قۇتقارىپ قالۋ دەگەن بۇرىن- سوڭدى بولعان ەمەس. جازمىش شىعار.. . مۇنداي ەرلىك تەك بەيسەتاي داۋرەنبەكوۆ اعانىڭ عانا ماڭدايىنا جازىلىپتى. بەيسەتاي اعانىڭ بالالارى تويدى جاقسى وتكىزدى. اعا دا تويدا اڭقىلداعان قالپى كوڭىلدى ءجۇردى. مەنىڭ كوڭىلىمە سىيماعانى تويعا اۋدانداعى شاقىرىلعان قالتالى ادامداردىڭ ءبىر دە ءبىرى باس سۇققان جوق. باتىر اعاعا سەكسەن جاسىن تويلاعان تورقالى تويىندا ءبىر دە ءبىر ات مىنگىزىلمەدى. ونى كوڭىلىنە العان باتىر اعا جوق. جۇزىنەن ەرلىكتىڭ نۇرى توگىلىپ، كوڭىلدى ءجۇردى.

ەسىمە قاجىمۇقان مۇڭايتپاسوۆ باتىر بابام ءتۇستى. ءومىرىنىڭ سوڭىندا تۇرمىس قيىنشىلىعىن كوپ كورىپ، ورتالىق كوميتەتكە دە كومەك سۇراپ حات جازعان ەكەن. ول كەزدە كومپارتيا بيلىك قۇرعان زامان. جەرگىلىكتى باسشىلار جوعارى جاققا قاراپ، الاڭدايدى. ال كومپارتيا بۇراتانا حالىقتان شىققان قازاق دالاسىنىڭ باتىرىن قايتسىن؟ .. ول كەزدەرى قالتالى ادامدار دا بولماعان ءتارىزدى. ءارى ەلىم دەگەن ەرلەردىڭ كوكىرەك كوزدەرى اشىلا قويماعان كەز. ال قازىر شە؟ بەيسەتاي اعا تۇرمىس تاۋقىمەتىن تارتىپ وتىرعان جوق. ءبىراق بۇكىل قازاق حالقى ماقتان ەتۋگە تۇراتىن ادامعا سەكسەن جىلدىق تورقالى تويىندا جەرگىلىكتى قالتالى ازاماتتار ءبىر اۆتوماشينا مىنگىزسە دە ارتىق بولماس ەدى. ءتىپتى ءبىر ات مىنگىزىلمەگەنى مەنىڭ كوڭىلىمە كەلدى. كىم كىنالى؟ كوكىرەك كوزىمىزدىڭ ءالى اشىلماعانىنا ءوزىمدى ءوزىم كىنالادىم. ەرلىكتى جاساي الماساق تا، ونى زەردەمىز جەتىپ باعالاي الماعانىمىزدىڭ ءوزى كوكىرەكتەرىمىزدە كوزدەرىمىزدىڭ بولماعانىن اڭعارتادى ەمەس پە؟

 مارات قاشقىنباەۆ الماتى وبلىسى، بالقاش اۋدانى، باقاناس اۋىلى

«ەگەمەن قازاقستان»