دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارى: قىرشىڭ شاتقالىندا ينە شانشار جەر جوق
ويىنداردىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى چولپون- اتا قالاسىنىڭ يپپودرومىندا ۇيىمداستىرىلادى. وعان قازاقستان، قىرعىزستان، تۇركيا، ءازىربايجان مەن وزبەكستان پرەزيدەنتتەرى قاتىسادى دەگەن جوسپار بار. ال جارىستاردىڭ باسىم بولىگى كىرشىڭ (قىرعىزشا-كىرچىن) شاتقالىندا وتەدى. قازاقپارات ءتىلشىسى سول جەردەگى ەتنواۋىلعا بارىپ، كوشپەندىلەر وليمپياداسىنا دايىندىق شارالارىن كورىپ قايتتى.
شىنى كەرەك، وسى جولعى ويىنداردىڭ اۋقىمى كەڭ. كيىز ۇيلەردىڭ سانىندا شەك جوق. ءبىز ءبىر قىردا تۇرىپ، 250 كيىز ءۇيدى ساناپ شىقتىق. ال ساي-سالانىڭ اراسىندا قالىپ قويعانى قانشاما. قىرعىزستاننىڭ ءاربىر وبلىسى ءبىر-ءبىر قالاشىقتى اشىپ قويعان.
ۇلكەن ساحناعا جاقىن جەردە قازاقستاننىڭ دا كيىز ءۇيى بار. ءىشىن بەزەندىرىپ، تورگە ەلباسىنىڭ اسكەري كيىم كيگەن پورترەتىن ءىلىپ قويدى. ال ورتادا القا- قوتان وتىراتىن ۇلكەن ۇستەل تۇر. ءبىراق قازاقي ەمەس، كادىمگىدەي ماجىلىستەر كەزىندە قويىلاتىن ۇستەل. بۇل كيىز ۇيگە قر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ باس سۇعۋى ابدەن مۇمكىن. كيىز ءۇيدىڭ ءدال جانىنا مەملەكەتتىك تۋىمىزدى ورناتتى. ال تاعى ءبىر شاعىن كيىز ءۇي قىزمەت كورسەتۋشىلەرگە ارنالعان.
ال امەريكا قۇراما شتاتتارى ۇندىستەردىڭ ۆيگۆامىن الىپ كەلدى. بۇرىن ونداي شاتىرلاردا سولتۇستىك امەريكانىڭ ۇندىستەرى تۇرعان. دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا كوۆبويلار كەلدى. ولار كوكپارعا قاتىسادى.
قاتىسۋشىلاردىڭ ىشىندە كۋۆەيت پەن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى بار. اتالعان مەملەكەتتەر دە ءوز شاتىرلارىن تىگىپ قويدى. جارتىلاي اشىق شاتىرلارلىڭ ىشىندە جاتىپ الىپ، جارىستاردى كورۋگە بولادى. بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى يتەلگى مەن سۇڭقارمەن اڭ اۋلاۋعا جاقىن ورنالاسىپ الدى.
سالبۋرۋن فەدەراتسياسىنىڭ مۇشەسى نۇرلان مولداقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، وسى جولعى ويىندار كەزىندە يتەلگىمەن اڭ اۋلاۋ جارىسىنا 24 مەملەكەت، ال بۇركىتتەر جارىسىنا 29 مەملەكەتتىڭ وكىلى قاتىسادى.
«مەن ءوزىم سۋديا بولامىن. بىلۋىمشە، يتەلگىمەن رەسەيدەن، قازاقستاننان، وزبەكستان مەن موڭعوليادان مىقتى جىگىتتەر كەلەدى. سوسىن ارابتار بار. ەندى، ءبىزدىڭ باستى قارسىلاستارىمىز قازاقتار عوي»، - دەدى ن. مولداقۇلوۆ قازاقپارات تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا.
ەرەجەگە سايكەس، يتەلگى جارىسى كەزىندە ءبىر ادام اڭنىڭ مۋلياجىن ءبىر جەردە تۇرىپ اينالدىرادى. يتەلگى ءۇش مينۋتتىڭ ىشىندە قانشا شابۋىل جاسايدى، سونشا ۇپاي سانى ەسەپتەلەدى. ال بۇركىتتەر جارىسىندا مۋلياجدى 250 مەترگە سۇيرەپ وتەدى. قولدان ۇشىپ بارعان بۇركىت مۋلياجعا نەعۇرلىم جىلدام جەتسە، سوعۇرلىم كوپ ۇپاي بەرىلەدى. تازىلار جارىسى دا سولاي. ءبىراق جارىس جولىنىڭ ۇزىندىعى - 300 مەتر. بۇل دوداعا 33 مەملەكەتتىڭ وكىلى قاتىسادى.
ەتنواۋىلدىڭ قاق ورتاسىندا ۇلكەن ساحنا ورناتقان. ول جەردە تەاترلانعان قويىلىم كورسەتىلەدى. وعان تانىمال ارتىستەر، انشىلەر مەن كاسكادەرلەر قاتىسادى.
جۇزدەگەن كيىز ۇيلەردىڭ اراسىندا قولونەر جارمەڭكەسىن دە اشقان. ول جەردە كيىم- كەشەك، مۋزىكا اسپاپتارى، ىدىس-اياق جانە تاعى باسقا قولونەر بۇيىمدارىن ساتىپ الۋعا بولادى.
III دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ اشىلۋىنا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، تۇركيا باسشىسى رەدجەپ تايىپ ەردوعان، ءازىربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ، وزبەكستان باسشىسى شاۆكات ميرزيەيەۆ، ماجارستان پرەمەر-ءمينيسترى ۆيكتور وربان جانە تاعى باسقا جوعارى مارتەبەلى قوناقتار قاتىسادى. ولار قىرشىڭ شاتقالىنا دا بارادى دەگەن جوسپار بار.
ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا، باس كەزىندە دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىن تەك قىرعىزستان جەرىندە عانا وتكىزىلەدى دەگەن شەشىم بولعان. الايدا قازىرگى كەزدە ونىڭ ەستافەتاسىن باسقا مەملەكەتكە بەرۋ ماسەلەسى پىسىقتالىپ جاتىر. باستى ۇمتىكەر - تۇركيا.
دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىن وتكىزۋ كەزىندە قىرشىڭ شاتقالىنا الكوگول ونىمدەرىن اكەلۋگە تىيىم سالىندى.
«ميليتسيونەرلەر ءاربىر كولىكتى تەكسەرەتىن بولادى. قوناقتار تۇسىنىستىكپەن قارايدى دەپ سەنەمىن. كوشپەندىلەر ويىندارىن قاۋىپسىز ءارى جوعارى دەڭگەيدە وتكىزۋگە ءبارىمىز ءبىر ادامداي اتسالىسۋىمىز قاجەت»، - دەيدى ىستىق كول اۋدانىنىڭ اكىمى دانيار يماناليەۆ.
ايتپاقشى، قىرشىڭ شاتقالى چولپون-اتادان 40 شاقىرىم شالعاي جەردە ورنالاسقان. وعان جەتۋ ءۇشىن ىستىق كولدىڭ بويىمەن ءبىراز ءجۇرۋ كەرەك. ودان كەيىن تاۋعا قاراي بۇرىلىپ، يرەلەڭ جولمەن جوعارى قاراي كوتەرىلەسىڭ. ەتنواۋىلدىڭ وزىنە كولىكپەن كىرۋگە رۇقسات جوق. اۆتوموبيلدى تاستاپ، ءبىراز جاياۋ ءجۇرۋ كەرەك.
بيىلعى ويىندار 37 ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى بويىنشا وتەدى. سونىڭ ىشىندە كۇرەس، ساداق اتۋ، يتپەن اڭ اۋلاۋ، ات جارىس، كوكپار، اسىق اتۋ جانە تاعى باسقا جارىستار بار. ويىندارعا الەمنىڭ 60-تان استام ەلىنەن 2 مىڭعا جۋىق سپورتشى قاتىسادى. قىرعىزستان ەڭ ۇلكەن كوماندانى شىعارىپ وتىر. سپورتشىلاردىڭ سانى - 458 ادام. ودان كەيىن رەسەي تۇر. قازاقستان 129 سپورتشىنى اكەلدى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن وتكەن ويىنداردا قازاقستاندىق كوماندادا 75 سپورتشى بولعان. ەكى جىل بۇرىن قازاقستان قۇراماسى ءۇشىنشى ورىننان كورىنسە دە، كوكپارشىلارىمىز قىرعىز كومانداسىنان وڭباي ۇتىلدى. وسى جولى قازاقتىڭ جىگىتتەرى ەسەسىن قايتارۋدى كوزدەيدى.
قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە اۋعانستان، بولگاريا، بەلارۋس، ءۇندىستان، يران، موڭعوليا، قىتاي، پاكىستان، پولشا، تاجىكستان، تۇرىكمەنستان، وزبەكستان، ا ق ش، ۋكراينا، فرانسيا، شري-لانكا، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، كۋۆەيت جانە تاعى باسقالار بار. ولاردىڭ بارلىعى 594 مەدال ءۇشىن تالاسادى. سونىڭ ىشىندە 174 التىن، 173 كۇمىس جانە 247 قولا بار. دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ سىياقى قورى 26 ميلليون سومدى قۇراپ وتىر. بۇل قازىرگى كۋرسپەن 136,5 ميلليون تەڭگە نەمەسە 381,3 مىڭ دوللاردى قۇرايدى.
بيىل ويىن باعدارلاماسىنا «كوشپەندىلەردىڭ ۇلى كۇرەسى» دەپ اتالاتىن جارىس ءتۇرى ەنگىزىلىپ وتىر. سونىمەن قاتار، «كوشپەندىلەر ويىندارى جەڭىمپازدارىنىڭ كىتابى» دا ازىرلەنگەن ەكەن. «كوشپەندىلەردىڭ ۇلى كۇرەسىندە» تەك ءبىر جەڭىمپاز عانا بولادى، ەكىنشى، ءۇشىنشى ورىندار قاراستىرىلماعان. «ۇلى كۇرەسكە» ويىن باعدارلاماسىنا ەنگەن 13 ۇلتتىق كۇرەس تۇرىنەن ابسوليۋتتى چەمپيون اتانعان بالۋاندار قاتىسادى. جەڭىمپازدىڭ ەسىمى «جەڭىمپازدار كىتابىنا» جازىلماق. سونىمەن قاتار، ول كىتاپقا «ۇلى بالۋانمەن» قاتار، «ۇلى مەرگەن»، «ۇلى كوكپارشى جانە كوكپاردىڭ ۇلى تۇلپارى» دا ەنگىزىلەدى.
