ءۇندىستان نە سەبەپتى ەلەكترونيكا قالدىقتارىنا اۋەس؟

None
None
 استانا. قازاقپارات - بۇگىندە ءۇندىستان ەلەكترونيكا قالدىقتارىنىڭ رەسمي ەمەس قوقىس جاشىگىنە اينالدى.

ال موراداباد قالاسىندا كوپتەگەن حالىق ەلەكترونيكا قالدىقتارىن جيناپ كۇن كورىپ وتىر. ءبىراق، بۇل ساۋدانىڭ قاۋىپتى جاعى بار ەكەنىن ولار ەسكەرىپ جاتقان جوق، دەپ جازادى Baq.kz اقپارات اگەنتتىگى The Guardian باسىلىمىنا سىلتەمە جاساپ.

جەرگىلىكتى حالىق ەلەكترونيكا قالدىقتارىن تەرىپ، ءتىپتى، ورتەنگەن قالدىقتاردىڭ وزىنەن مەتالل فراگمەنتتەرىن جينايدى. ايەلدەر مەن بالالار دا ەلەكترونيكا قالدىقتارىن شاشىپ، ىشىنەن التىن، كۇمىس، قالايى دەتالداردى سۇرىپتايدى.

مورادابادتاعى جەرگىلىكتى تۇرعىندار قاۋىپتى ماتەريالدى ۋتيليزاتسيالاۋ پروتسەسىنە كۋا بولادى. نەگىزگى دەتالدار ءبولىنىپ، دەمونتاج جاسالعان سوڭ قالدىق ورتەلەدى نەمەسە ۇساقتالادى، ءتىپتى كەيدە حيميالىق قوسپالاردا ەرىتىلۋى مۇمكىن.

موراداباد قالاسىندا 900 مىڭ ادام ءومىر سۇرەدى. بۇگىنگى تاڭدا بۇل قالا ەلەكتروندى قالدىقتاردى وڭدەۋدىڭ ورتالىعى رەتىندە تانىلعان.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ەلەكترونيكا قالدىقتارى ەكونوميكاسى كۇننەن كۇنگە جاندانىپ كەلەدى. ونىڭ ءبىر سەبەبى - دامىعان مەملەكەتتەردەن ەكسپورتتالاتىن تاۋارلاردىڭ قۇرامىنداعى ماتەريالداردا جاتىر. بۇل اعىندى توقتاتۋعا بولا ما؟

ءۇندىستاننىڭ عىلىم جانە قورشاعان ورتا ورتالىعىنىڭ بايانداماسىنا سەنسەك، 2008 -جىلعى داعدارىستان كەيىن قورعاسىن مەن قالايى، جەز ءوندىرىسى قاتتى سوققى العان. سۇرانىستىڭ تومەندەۋى مەتالل وڭدەۋ تاجىريبەسىنە حالىقتى كوپتەپ ارالاستىرىپ، ەلەكتروندى قالدىقتار مەن تاۋارلاردى قولمەن وڭدەۋگە اكەلگەن.

ءبىر قىزىعى، مورادابادتاعى تۇرمىستىق تەحنيكا قالدىقتارىنىڭ 50 پايىزىنان استامىندا وسى قوسپالار كەزدەسەدى. كۇنىنە كەلىپ تۇسەتىن 9 مىڭ توننا قالدىق وندىرىسىنە بۇگىندە مىڭداعان جۇمىسشىلار جۇمىلدىرىلعان. ولار كۇنىنە 1 - 3 دوللار كولەمىندە جالاقى الادى.

ەلەكترونيكا قالدىقتارىن وڭدەۋ نەگىزىنەن رامگانگا وزەنىنىڭ ۇستىندەگى كوپىر ماڭىنداعى مۇسىلماندار اۋدانىندا ورنالاسقان. تاۋارلار اعىنىن باقىلاۋشى ەرلەر ەلەكتروندى قالدىقتار كەلگەندە ولاردى قابىلداپ الادى. ال جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ايتۋىنشا، پوليتسيا مەن اتالعان توپ اراسىندا بەلگىلى ءبىر كەلىسىم جاسالعان.

ياعني، بۇل پروتسەسكە بوتەن ەشكىم باقىلاۋ جۇرگىزە المايدى. حالىقتىڭ ايتۋىنشا، پوليتسيا ەلەكتروندى قالدىقتاردى ساتۋشىلاردان اقشا مەن تاۋار الىپ وتىرعان. ءوز كەزەگىندە بيزنەسىن ساقتاپ قالعىسى كەلگەن توپ ول شارتتارعا دا كەلىسكەن.

قورعاسىن مەن قالايى، جەز ءوندىرىسى ەلەكتروندى قالدىقتارعا قاتىستى جۇمىستى اناعۇرلىم جەڭىلدەتكەن. بۇل مەتالداردى ءوندىرۋ ءۇشىن جوعارى تەمپەراتۋرا قاجەت ەتىلەتىنى تۇسىنىكتى. سول ارقىلى جينالعان مەتالدار قۇيماسى جاسالعان.

تەلەفون مەن كومپيۋتەرلەردىڭ بولشەكتەرى ورتەنگەن سوڭ مەتالدار پلاستماسسادان اجىراتىلادى. ەرىتىلگەن قالدىقتار تازارتىلىپ، سۋمەن جۋىلادى. ودان كەيىن ارنايى پەشتە مەتالدار قۇيماسى جاسالادى.

مەتالدار ىشىندە ەڭ كوپ وندىرىلەتىنى - مىس. قالدىقتاردان جيناپ الىنعان بۇل مەتالل قايتادان وندىرىسكە ساتىلادى. ونىڭ نارىقتىق باعاسىنىڭ تىم جوعارى بولۋىنان التىن، پلاتينا سەكىلدى باسقا دا قىمبات مەتالداردى ءوندىرۋ دەڭگەيى تومەن.

ەلەكتروندى قالدىقتاردىڭ مۇنداي يندۋسترياسى «قۇتقارىلعان كاپيتاليزم» اتاۋىنا ساي كەلەدى. ياعني، بايلىققا از كاپيتال سالىنىپ، باقىلاۋ مەن رەتتەۋ دەڭگەيى دە كوپ قاجەت ەتىلمەيدى. راسىمەن دە بۇل ءوندىرىس مورادابادتاعى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ەڭبەگىن پايدالانادى. كوپتەگەن وتباسىلار ناشار جاعدايدا ەڭبەك ەتۋگە ءماجبۇر. مۇنداي زاڭسىز ەكونوميكا كاپيتاليستىك كاسىپورىندار ءۇشىن ءتيىمدى بولىپ وتىر.

حالىقارالىق ستاندارت جوق بولعاندىقتان، قاۋىپتى ءارى توكسيندى قالدىقتاردى شەكارادان اسىرۋ دا قيىن بولماي وتىر. بۇعان، سونداي- اق، قالدىقتار ساۋداسىمەن اينالىساتىن، قالدىقتاردى قايتا وڭدەيتىن ورىندار دا سەپتىگىن تيگىزىپ جاتىر.

ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ە- قالدىقتار سۋبكونتيتەنتكە زيان تيگىزەدى. ەلەكتروندى قالدىقتاردىڭ دامىعان مەملەكەتتەردەن جەتكىزىلەتىنى دە ونىڭ ارتۋىنا اسەر ەتىپ وتىر. مۇنداي قالدىقتاردى وڭدەۋ مەن ۋتيليزاتسيالاۋعا ءۇندىستانداعى ارزان جۇمىس كۇشى تارتۋى دا مۇمكىن.

ءبىرىنشى الەمنەن ءوندىرىستىڭ قاۋىپتى قالدىقتارىن ءۇشىنشى الەمگە جىبەرۋدى باقىلاۋ وتە قيىن. سونداي-اق، زاڭسىز ارەكەتتەر دە ارتپاسا، ەش تىيىلار ەمەس.

 

سوڭعى جاڭالىقتار