قىتاي - پاكىستان - ءۇندىستان ۇشتىگى
تارقاتىپ ايتقاندا، قىتاي ءوزىنىڭ وداقتاسى بولىپ تابىلاتىن پاكىستان ءۇشىن Project Hangor اياسىندا 8 جاڭا سۋاستى كەمەسىن قۇراستىرىپ بەرمەك. ءسوز ورايى كەلگەندە ايتا كەتەيىك، ءدال قازىرگى ۋاقىتتا پاكىستان قارۋلى كۇشتەرىندە، دالىرەگى، اسكەري تەڭىز كۇشتەرىندە، ياعني، اسكەري تەڭىز فلوتىندا بار-جوعى 10 سۋاستى كەمەسى بار.
2020 -جىلداردىڭ ورتا شەنىندە نەمەسە سوڭىنا تامان جاڭا سۋاستى كەمەلىرىمەن جابدىقتالۋىنا بايلانىستى اتالعان ەلدىڭ اسكەري تەڭىز فلوتىنىڭ سۋاستى كەمەسى 80 پايىزعا ارتادى.
تاعى ءبىر ايتا كەتەتىن جايت: ءۇندىستاننىڭ سۋاستى سوعىسقا ازىرلىگى مەن باعدارلاماسى پاكىستانعا قاراعاندا الدەقايدا قۋاتتى. قازىرگى ۋاقىتتى ءۇندىستاننىڭ 16 سۋاستى كەمەسى بار. قىتاي پاكىستانعا نە ءۇشىن اسكەري كومەك كورسەتىپ وتىر؟
قىتاي- پاكىستان ەكونوميكالىق ءدالىز (CPEC) جوباسىن قورعاۋى ءۇشىن اسكەري جاردەمىن ايامايدى. ەكى ەل دە تىعىز ستراتەگيالىق قارىم-قاتىناسقا كوشكەن ەل. نەگىزگى سالالار بويىنشا. اتاپ ايتقاندا، قارجى، اسكەري جانە ستراتەگيالىق ماسەلەلەردە. قىتاي پاكىستانعا 50 ميلليارد دوللارعا باعالانعان (كەزىندە بۇل تۋراسىندا ايتىپ وتكەنبىز - رەد.) ينفراقۇرىلىمدىق جوبالارعا ارنالعان پاكەتتى ۇسىنىپ وتىر.
بۇل قوماقتى قارجى ءوز كەزەگىندە پاكىستاننىڭ ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمىن، كولىك جەلىسىن، ەكونومكاسىن جاڭعىرتۋعا ءبولىنىپ وتىر. قىتايدىڭ پاكىستانعا قولداۋ كورسەتكەنى سەكىلدى اقش بيلىگى دە اتالعان ايماقتاعى حانزۋلاردىڭ ىقپالىنا قارسى ءۇندىستاندى قارۋ- جاراقپەن قامتاماسىز ەتىپ جاتىر. دالىرەگى، قىتايلاردىڭ «ءبىر جول - ءبىر بەلدەۋ» عاسىر جوباسىنا بارىنشا كەدەرگى كەلتىرۋگە ۇمتىلۋدا. وتكەن اپتادا قىتايلار پاكىستان ءۇشىن قاشىقتان سۇڭگىلەۋ (زونديروۆانيە) سپۋتنيگىنىڭ ەكەۋىن ءساتتى ۇشىردى. بۇل ەكى ەلگە دە ءۇندىستاندى ءارى ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان CPEC ينفراقۇرىلىمىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرمەك.
اتالعان جاساندى جەر سەرىكتەرى Chinese Long March (LM-2C) عارىش كەمەسىنەن جىبەرلى. PRSS1 - قىتايدىڭ عارىش تەحنولوگيالارى اكادەمياسى (CAST) دايىنداعان، پاكىستانداعى العاشقى قاشىقتان سۇڭگىلەۋگە ارنالعان وپتيكالىق سپۋتنيك.
ال ماۋسىم ايىندا العاشقى ىرگەتاسى 2016 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا قالانعان تالشىقتى- وپتيكالىق جەلى جوباسى اياقتالدى. قازىرگى ۋاقىتتا ول پاكىستان مەن قىتايدى بايلانىستىرىپ، پاكىستان مەن ورتا ازيانىڭ جانە شىعىس ازيانىڭ اراسىنداعى تىكەلەي بايلانىسقا سەرپىن بەرىپ وتىر. بۇل CPEC اياسىندا، دالىرەگى، قىتايلاردىڭ ىقپالىمەن ءارى جاردەمىمەن جۇزەگە اسىرىلعان اقپاراتتىق- كوممۋنيكاتسيالىق تەحنولوگيا سالاسىنداعى جوبالاردىڭ ءبىر شيرەگى عانا.
پاكىستان مەن قىتاي اراسىنداعى قاتىناس ەكى ەلگە بىردەي ءتيىمدى بولۋىمەن ەرەكشەلەنەدى. ەكى ەل دە بۇل قاتىناستان ۇتپاسا، ۇتىلمايدى. قىتاي پاكىستان ارقىلى اراب تەڭىزىنە شىعا الادى. بۇل «ءبىر جول - ءبىر بەلدەۋ» باستاماسىنىڭ التى ەكونوميكالىق ءدالىزىنىڭ بىرىنە جول اشىپ بەرمەك.
islam.kz