وتىرار مۋزەي ىسپەتتەس كەلبەتكە يە بولۋى كەرەك - اكىم
«وتىرار قالاشىعىنا كەلە جاتقاندا بىرنەشە توبەلەر بار. ولاردىڭ بارىنە زەرتتەۋ جۇرگىزىلۋى كەرەك. كەزىندە وتىرار ۇلكەن قالا بولسا، سونىڭ اينالاسىنداعى اۋىلدار وعان قىزمەت جاساعان. مىسالى، «التىنتوبە» دەگەن جەردە وسى شاھارعا قاجەتتى تيىنداردى، اقشالاردى، ايەلدەرگە اشەكەي بۇيىمدارىن باسقان. ودان كەيىن «جامان توبە» دەگەن جەردە مالدى سويىپ ەتىن جىبەرىپ وتىرعان. «شاقتى توبە» دەيدى. وندا پىشاقتاردى قايراعان. ياعني، اگلومەراتسيا سول كەزدە بولعان. قازىر كونە قالاشىقتى دامىتۋعا وبلىس قازىناسىنان قارجى ءبولىنىپ جاتىر. سەبەبى، مۇندا كەلەتىن تۋريستەرگە ءتيىستى جاعداي جاسالۋ كەرەك. نەگىزىنەن، بۇل ايماق كەلەشەكتە اشىق اسپان استىنداعى مۋزەي ىسپەتتەس كەلبەتكە يە بولۋى كەرەك»، - دەدى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ.
مۇنان سوڭ، جۇمىسشى توپ وتىرار مەملەكەتتىك ارحەولوگيالىق قورىق- مۇراجايىن ارالادى. ونداعى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكەن ەكسپوزيتسيا زالىنىڭ جۇمىستارىمەن تانىستى.
وتىرار قالاشىعى ب. ز. ب I عاسىرعا جاتادى. شاھاردىڭ اۋماعى ۇزىندىعى مەن ەنىنە قاراي شامامەن ءبىر كۇندىك جەر بولعان. ياعني، وتىرار سول كەزدە 200 گەكتارداي جەردى الىپ جاتىر. قالانىڭ مادەني ورتالىقتارىندا كەزدەسەتىن ءورتتىڭ ىزدەرى بۇل قالا ءبىر رەت ەمەس، بىرنەشە رەت شابۋىلدارعا ۇشىراعاندىعىن كورسەتەدى.
«مادەني مۇرا» جانە «ەجەلگى وتىراردى جاڭعىرتۋ» مەملەكەتتىك باعدارلامالارى اياسىندا 2004-2007 -جىلدارى وتىرار قالاشىعىنىڭ XIV عاسىردىڭ جۇما مەشىتى، XVI عاسىردىڭ تۇرعىن ءۇي ورامى، XI- XII عاسىرلاردىڭ تۇرعىن جايلارى، قابىرعالار، ورتالىق قاقپا جانە «دارۆازا- ي سۋفي» ، ستراتيگرافيالىق شۋرف، XIV عاسىردىڭ مونشاسى سىندى ءبىرقاتار ەسكەرتكىشتەرى زەرتتەلىپ، ولاردى كونسەرۆاتسيالاۋ جانە مۋزەيلەندىرۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار جۇرگىزىلگەن.
بۇگىنگى كۇنى وتىرار اۋدانىنىڭ 50 مىڭنان استام تۇرعىنى بار. ال ەجەلگى قالانى كورۋگە جىلىنا ودان ەكى ەسە كوپ تۋريست كەلەدى.
تۋريستەرگە قولايلى جاعداي تۋعىزۋ ماقساتىندا اۋداندىق بيۋدجەت ەسەبىنەن «ارىستانباب» كەسەنەسى مەن «وتىرار توبە» قالاشىعى ارالىعىنداعى 1,7 شاقىرىم ارالىقتى اباتتاندىرۋ جوبالاۋ- سمەتالىق قۇجاتتاماسى ازىرلەنىپ، ساراپتاما قورىتىندىلارى الىندى.
اۆتور: اينۇر اقبايەۆا
