تۇركىستان وبلىسىندا «ەسىمحان توبەگە» زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى

استانا. قازاقپارات - تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ تولە ءبي اۋدانىنا جاساعان جۇمىس ساپارىندا قاسقاسۋ اۋىلدىق وكرۋگى كەڭەسارىق ەلدى مەكەنىندەگى «ەسىمحان توبە» (داۋىتتوبە قالاشىعى) تاريحي ورنىنا كەلدى.

ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسى شەڭبەرىندە اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستاردى سارالاعان ول «ەسىمحان توبەگە» كوڭىل بولىنەتىنىن ايتتى.

بۇل تۋرالى وبلىستىق اكىمدىكتىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلايدى.

««ەسىمحان توبەنى» ناسيحاتتاپ، عالىمدار مەن تاريحشىلاردىڭ كومەگىمەن زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن ءجون. ول جۇمىستارعا قولداۋ كورسەتۋگە دايىنبىز. وڭىرىمىزدە تاريحي ورىندار كوپ. ءبىراق، سونى دۇرىس پايدالانا الماي وتىرمىز. مىسالى، وسى جەرگە كەلگەن ساياحاتشىلار اۋىلدىڭ تۇرعىندارى ازىرلەگەن ۇلتتىق تاعامداردى تۇتىنىپ، ەتنوگرافياسىمەن تانىسۋى ءتيىس. وسى ارقىلى تۋريزم داميدى. ءبىز تاريحي ورىنداردى ناسيحاتتاپ جاڭعىرتۋ ارقىلى جاس ۇرپاقتى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەيمىز»، - دەگەن وبلىس اكىمى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ وسى ماڭنان تابىلعان تاريحي جادىگەرلەرمەن تانىسىپ، اۋىل اقساقالدارىمەن پىكىر الماستى.

 

«ەسىمحان توبە» ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىش سايرامسۋ وزەنىنىڭ وڭ جاعاسىندا ورنالاسقان. «داۋىتتوبە» قالاشىعىنا 2006 -جىلى تۇركىستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ «تاريحي مادەني مۇرانى قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە پايدالانۋ جونىندەگى ورتالىعى» م ك ق ك زەرتتەۋ جۇرگىزگەن. كونە قالاشىق تۋرالى دەرەكتەر ءا. ح. مارعۇلان اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىندا ساقتاۋلى. عالىمداردىڭ بولجامى بويىنشا «ەسىمحان توبە» XIV- XVIII ع ع. سالىنعان.

ج. تۇيمەبايەۆ جۇمىس ساپارىندا تاۋ ەتەگىندە قازاقتىڭ بيلەرى تۋرالى 10 سەريالى كوركەم ءفيلمىنىڭ ءتۇسىرىلىم بارىسىن كوردى. وبلىس اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن «ساق» كينوستۋدياسى قولعا العان بۇل فيلم جاستاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەيدى. فيلمدە تولە ءبي جانە وزگە دە ءبي-شەشەندەرىمىزدىڭ قايراتكەرلىگى كورسەتىلمەك.

 

ءوڭىر باسشىسى «وسىنداي كورىكتى مەكەندەردە ەتنواۋىلداردى كوبەيتۋ كەرەك. تابيعاتى كەرەمەت جەردە جۇرت دەمالىپ قانا قويماي، تاريحىمەن تانىسادى. جاقىندا اراب تاريحشىلارىنىڭ ءبىرى جازعان دەرەكتى وقىدىم. وندا تۇرىك اسكەرلەرى وتە ايبىندى ءارى باتىر ەكەنى ايتىلادى. ءبىز ءوز تۇلعالارىمىزدى، باتىرلارىمىزدى، بيلەرىمىزدى جاس ۇرپاققا دارىپتەۋىمىز كەرەك. ءوز تاريحى تۋرالى اسەرلى فيلمدەردى كورىپ وسكەن ۇرپاق ۇلتىمەن ماقتان تۇتاتىن بولادى. ءتۇسىرىلىپ جاتقان فيلمدە ۇلتىمىزىدىڭ ۇلاعاتتى تۇلعالارى، حالقىمىزدىڭ سالت- ءداستۇرى، باتىرلىعى، شەشەندىك ونەرى، جاۋىنگەرلىگى كورسەتىلەدى. مىنە، بۇل ەلباسىمىزدىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىمەن ۇيلەسەدى» دەپ، ءتۇسىرىلىم توبىنىڭ جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.