گۇلشارا ءابدىقالىقوۆا تۇركى الەمى كيەلى گەوگرافياسىنىڭ ءبىرتۇتاس جەلىسىن جاساۋدى ۇسىندى
ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلامالىق ماقالاسىنا جانە استانانىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان فورۋمنىڭ اشىلۋى سالتاناتىنا ق ر مەملەكەتتىك حاتشىسى گۇلشارا ءابدىحالىقوۆا جانە يۋنەسكو، يسەسكو، ەسو Science Foundation، تۇركى كەڭەسى، تۇركپا سىندى حالىقارالىق ۇيىم باسشىلارى قاتىسۋدا. سونىمەن بىرگە قاتىسۋشىلاردىڭ ىشىندە ديپلوماتتار، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، ىرگەلى زەرتتەۋ ورالىقتارىنىڭ باسشىلارى دا بار.
«قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جاھاندىق ساياساتتاعى تەگەۋرىندى تۇلعاسىن، تۇركى الەمىندەگى جەتەشىلىك ءرولىن، «رۋحاني جاڭعىرۋ» جوباسىنداعى يدەيالارىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ - فورۋمنىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. سەبەبى، «رۋحاني جاڭعىرۋ» قازاق ەلىنىڭ الدىنا قويعان ماقساتى عانا ەمەس، جالپى تۇركى الەمىنە ورتاق مۇراتى دەپ ويلايمىن. قوعامدىق سانانىڭ سەرپىلۋى، ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق رۋحاني تامىرىنان ءنار الىپ، ءار حالىقتىڭ ءوز بۇگىنى مەن بولاشاعى جارقىن بولۋى ءۇشىن وزگەرە ءبىلۋى ءتيىس. مۇنى تۇسىنبەگەندەر تاريح شاڭىنا كومىلىپ، توزاڭ جۇتىپ، تاس شايناپ، قالتارىستا قالادى»، - دەيدى گۇلشارا ءابدىحالىقوۆا.
مەملەكەتتىك حاتشىنىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى كەزدە توتاليتارلىق قۇرساۋدان بوساعان تۇركى تىلدەس ەلدەر جاپپاي رۋحاني جاڭعىرۋدى باستان كەشۋدە. جاڭعىرۋ نەگىزى - ادامي كاپيتالدى دامىتۋ ەكەنى ءمالىم.
«وسى ورايدا ءبارىمىزدىڭ ەندىگى باستى مىندەتىمىز - الەمدە تۇركى ەلدەرىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن بارىنشا ارتتىرۋ. ول ءۇشىن زياتكەرلىك ۇلت قالىپتاستىرۋ قاجەت. بۇل رەتتە قازىرگى تەحنولوگيالىق ورتا، كوممۋنيكاتسيا، سونداي-اق XXI عاسىرداعى عىلىم، ءبىلىم تالاپتارىنا ساي بولىپ، زامان كوشىنە ىلەسىپ، قارىشتاي دامىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تىكەلەي نۇسقاۋىمەن قازاقستاننىڭ لاتىن قارپىنە كوشۋدى باستاۋى - اسا ماڭىزدى قادام. سونداي-اق، ءبىز «جاڭا گۋمانيتارلىق ءبىلىم: قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسىن قولعا الدىق. ونىڭ اياسىندا الەمدەگى ۇزدىك ەڭبەكتەردىڭ العاشقى 18 ى قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ، زيالى قاۋىمنىڭ، جاس بۋىننىڭ، جالپى جۇرتشىلىقتىڭ نازارىنا ۇسىنىلدى»، - دەيدى ول.
گۇلشارا ءابدىحالىقوۆا ءوز سوزىندە القالى جيىندا باس قوسقان عالىمدار ۇلى دالا كەڭىستىگىنىڭ تاريحى مەن تاعىلىمىن بىرلەسە كەشەندى تۇردە زەرتتەپ، زەردەلەۋى كەرەكتىگىن اتاپ ءوتتى.
«ۇلى دالا» III گۋمانيتارلىق عىلىمدار فورۋمىنىڭ باستى مۇراتى - تۇركى دۇنيەسى جانە ەۋرازيا عىلىمي قوعامداستىقتارىنىڭ بىرلەسە وتىرىپ، باۋىرلاس حالىقتاردىڭ ورتاق مۇراسىن بولاشاققا ۇرپاقتىڭ يگىلىگىنە ۇسىنۋ دەپ سانايمىن.
ۇلانعايىر اۋماقتى مەكەن ەتكەن حالىقتار بايلانىسىن، ينتەگراتسيانى نىعايتۋ ءۇشىن مەنىڭشە، ساناعا قاسيەتتى ورىندار ۇعىمىن ءسىڭىرۋدىڭ ءمانى زور. ماسەلەن، فورۋمعا قاتىسۋشىلار قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى جوباسى ىزىمەن كۇللى تۇركى الەمىنىڭ كيەلى گەورافياسىنىڭ ءبىرتۇتاس جەلىسىن جاساۋ جايىن تالقىلاسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى. بارشامىزدىڭ بابامىز - ۇلى تۇركى قاعاناتتىڭ نەگىزىن قالاعان بىلگە قاعان ەل بولىپ، بىرىگۋدەن اسقان باقىت جوق دەگەن ەدى. وسى ورايدا بۇگىنگى جيىن بىرلىگىمىزدى نىعايتىپ، ۇلى دالا - رۋحاني جاڭعىرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا سەپتىگىن تيگىزىپ، تۇركىلىك سانانى كەڭەيتەتىن، سونداي- اق پروگرەسكە شاقىراتىن، ينتەگراتسياعا سەرپىن بەرەتىن ءماندى وقيعا دەپ بىلەمىن»، - دەدى گۇلشارا ءابدىحالىقوۆا.
حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان قىدىرالى ايتىپ وتكەندەي، فورۋم بارىسىندا استانانىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان «وركەنيەتتەر ۇندەستىگى جانە قالا مادەنيەتى»، اقىن ماعجان جۇمابايەۆتىڭ 125 جىلدىعى مەن جازۋشى شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ 90 جىلدىعىنا ارنالعان «تۇركى ادەبيەتى بايلانىستارى: ءداستۇر جانە جاڭاشىلدىق»، اتاقتى تۇركولوگ ۆ. ۆ. رادلوۆتىڭ ومىردەن وتكەنىنە 100 جىل تولۋىنا ارنالعان «تۇكولوگيانىڭ جاڭا مۇمكىندىكتەرى»، «ۇلى دالانىڭ رۋحاني جاڭعىرۋى» سەكىلدى تاقىرىپتار قامتىلىپ، سىندارلى پىكىرلەر ايتىلادى.
جيىن بارىسىندا ازەربايجان، گەرمانيا، قىرعىزستان، قىتاي، مولدوۆا، موڭعوليا، وزبەكستان، پولشا، رەسەي، تاجىكستان جانە تۇركيادان كەلگەن 250 گە جۋىق عالىم-زەرتتەۋشىلەر مەن ساراپشىلار 6 سەكسيالى جيىندا مازمۇندى باياندامالار جاساماق.