قازاقستان- قىتاي قارىم- قاتىناستارى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتىڭ جاڭا كەزەڭىنە ءوتتى - شاحرات نۇرىشيەۆ

None
None
استانا. قازاقپارات - ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ماۋسىمنىڭ 7-10 - كۇندەرى ارالىعىندا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنا مەملەكەتتىك ساپارمەن بارادى جانە چيڭداۋ قالاسىندا وتەتىن ش ى ۇ سامميتىنە قاتىسادى دەپ جوسپارلانعانى بەلگىلى.

 قىتايمەن جان- جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى دامىتۋ - ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساياساتتاعى نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى. بۇگىنگى كۇنى ءوزارا ءتيىمدى بايلانىستار بارلىق باعىتتا قارقىندى دامۋدا. «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە ماڭىزدى ساپار اياسىندا مەجەلەنگەن ماسەلەلەر جونىندە قازاقستاننىڭ قىتايداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى شاحرات نۇرىشيەۆپەن سۇحبات جاريالاندى.

 سۇحباتتىڭ تولىق ءماتىنىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

- شاحرات شاكيزات ۇلى، بۇگىنگى كۇنى قازاقستان- قىتاي قارىم- قاتىناستارىنىڭ دامۋ قارقىنى قانداي مەجەدە؟ وسى ماسەلەگە توقتالىپ وتسەڭىز. سونىمەن قاتار ەلباسى ساپارى شەڭبەرىندە قازاقستان مەن قىتاي باسشىلارىنىڭ كۇن تارتىبىندە قانداي ماسەلەلەردىڭ قامتىلۋى جوسپارلانىپ وتىر؟

 - قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ بۇل جولعى قىتايعا مەملەكەتتىك ساپارى بەيجىڭ قالاسىنان باستالادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭمەن كەلىسسوزدەرى، سونداي- اق ق ح ر مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ پرەمەرى لي كىشياڭمەن، بۇكىل قىتايلىق حالىقتار وكىلدەرى جينالىسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى لي جاڭشۋمەن جانە قازاقستانعا ينۆەستيتسيا سالۋعا مۇددەلى قىتايلىق ءىرى ىسكەر تۇلعالارمەن كەزدەسۋلەرى جوسپارلانعان.

قازىرگى تاڭدا قازاقستان- قىتاي قارىم- قاتىناستارى جان- جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتىڭ جاڭا كەزەڭىنە ءوتىپ، بارلىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىقتى قامتىپ وتىر. سونىمەن قاتار ەكى مەملەكەتتىڭ باسشىلارى اراسىنداعى وتە تىعىز جەكە بايلانىس ءتۇرلى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىن جانە وزەكتى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك پروبلەمالاردى تالقىلاۋ ماقساتىنداعى جوعارى دەڭگەيدەگى جىل سايىنعى كەزدەسۋلەردى ۇدايى وتكىزۋ ءۇردىسىن جولعا قويۋعا كومەكتەسەدى.

 مەنىڭ پىكىرىمشە، ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن» قۇرۋ تۋرالى باستاماسىن 2013 -جىلى قازاقستانعا ساپارىنىڭ بارىسىندا العاش جاريالاۋى جانە سوڭعى بەس جىلدا ءبىزدىڭ ەلىمىزگە ءۇش مارتە ساپارمەن كەلۋى - ەكىجاقتى قارىم- قاتىناستىڭ جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىنىڭ ايقىن كورسەتكىشى. كەيىنگى بىرنەشە جىلدا ەنەرگەتيكا، كولىك، قارجى جانە ينۆەستيتسيا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتا وڭ سەرپىن بايقالادى. سونىڭ ىشىندە، سوڭعى ەكى جىلدا اراداعى ساۋدا اينالىمى ىلگەرىلەۋ جولىنا بەت الدى.

مىسالى، وتكەن جىلى ەكىجاقتى ساۋدا اينالىمىنىڭ كولەمى 10,5 ميلليارد  ا ق ش دوللارىنا جەتىپ، 2016 -جىلعى كورسەتكىشپەن سالىستىرعاندا % 30- دان ارتىق ءوستى. ەلباسىنىڭ قىتاي ەلىنە وسى جولعى مەملەكەتتىك ساپارىنىڭ ءوزارا ساياسي ديالوگتى ودان ءارى نىعايتۋ، وزەكتى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك پروبلەمالار بويىنشا پىكىر الماسۋ، ساۋدا- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىققا قارقىن بەرۋ، «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتىن «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى» باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ قارجى- ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ جانە ترانزيتتىك- كولىكتىك الەۋەتىن ارتتىرۋ تۇرعىسىنان ماڭىزى زور بولادى دەپ ويلايمىن.

- ءسىزدىڭ ويىڭىزشا تاراپتار وسى جولى قانداي سالالاردا ارىپتەستىكتى ودان ءارى نىعايتۋعا كۇش- جىگەر سالادى؟

 - ءبىز 2017 -جىلى ەكى ەل اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم- قاتىناستاردىڭ 25 جىلدىعىن اتاپ وتتىك. مەملەكەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي، قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى جان- جاقتى ءارى قارقىندى ءوزارا ءىس- قيمىلدى ۇلگى تۇتارلىق ىنتىماقتاستىق دەپ نىق سەنىممەن ايتۋعا بولادى. قىتاي ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق ارىپتەسىمىز جانە نەگىزگى شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ ءبىرى قاتارىندا. ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تىعىز ساياسي ديالوگ، ساۋدا- ەكونوميكالىق جانە مادەني- گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق، پارتياارالىق جانە پارلامەنتارالىق بايلانىستار ءوزارا قاتىناستاردى نىعايتۋعا وڭ سەپتىگىن تيگىزۋدە. ءوزارا ساۋدا اينالىمىنداعى بايقالعان وڭ سەرپىنگە قاراماستان، ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ اراسىندا ءالى دە تولىق پايدالانىلماعان الەۋەت بار. اسىرەسە ەنەرگەتيكا، كولىك، مۇناي- حيميا، قايتا ءوندىرۋ ونەركاسىبى، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وندەۋ، جاڭا تەحنولوگيالار جانە ينۆەستيتسيالار باعىتىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ كەلەشەگى مول.

2017 -جىلعى مامىردا بەيجىڭدە وتكەن «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» فورۋمىندا سويلەگەن سوزىندە قىتاي ءتوراعاسى شي جينپيڭ قازاقستان ءوزىنىڭ ترانزيتتىك- كولىكتىك الەۋەتىن ارتتىرۋ بويىنشا الەمدەگى «جەڭىمپاز» قاتارىنان تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. سوندىقتان بىزگە قىتاي ىسكە اسىرىپ جاتقان «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن» قۇرۋ باستاماسىن ۇتىمدى پايدالانۋ قاجەت. وسى ستراتەگيالىق نەگىزگە سۇيەنە وتىرىپ، ەكى ەل اراسىندا «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتىن «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىمەن» ۇشتاستىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلعان بولاتىن.

قازاقستان اۋماعىندا ىسكە قوسىلعان كولىك دالىزدەرىن تولىق پايدالانۋدىڭ ارقاسىندا مەملەكەت باسشىسى العا قويعان ماقساتتارعا - «قىتاي - ەۋروپا - قىتاي» باعىتى بويىنشا كونتەينەرلىك تاسىمالداۋ كولەمىن 2020 -جىلى 2 ميلليونعا دەيىن ۇلعايتۋعا جانە ترانزيتتىك تاسىمالدان تۇسەتىن پايدانى 5 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتكىزۋ مۇمكىن بولادى. قىتاي نارىعىنا مۇناي، گاز جانە ۋران سياقتى شيكىزاتتاردى تاسىمالداۋمەن قاتار، سوڭعى ۋاقىتتا بالامالى ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تا جاندانا باستاعانى بايقالادى.

 ەنەرگيانى قالپىنا كەلتىرۋ كوزدەرى مەن كۇن پانەلدەرىن ءوندىرۋ باعىتىندا الەمدىك كوشباسشى سانالاتىن قىتاي اتالعان سالاداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا قىزىعۋشىلىق بىلدىرۋدە. بۇعان حالىقارالىق ەكسپو-2017 كورمەسىنە جانە بيىلعى استانا ەكونوميكالىق فورۋمىنا ءوز سالالارىنداعى ءىرى قىتايلىق كومپانيالاردىڭ قاتىسقانى دا دالەل. سونىمەن قاتار قازاقستان قىتاي نارىعىنا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن جەتكىزۋدى ۇلعايتۋ بويىنشا زور مۇمكىندىكتەرگە يە. حالىق سانىنىڭ ءاردايىم كوبەيۋى، ورتا تاپتىڭ ءوسۋى جانە ەكولوگيالىق تازا ونىمگە سۇرانىستىڭ ۇلعايۋى ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەرگە قىتايعا باعدارلانعان وندىرىستىك كۇشتەردى قۇرۋ جانە ونىڭ بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن جاقسى مۇمكىندىكتەر بەرەدى. وسى ماقساتتا ەكى ەلدىڭ اراسىندا قازاقستاندىق جىلقى تۇلىگى (اسىل تۇقىمدى جىلقى) ، بال، ۇساق مالدىڭ مۇزداتىلعان ەتى ءۇشىن كارانتيندىك تالاپتار بويىنشا، سونداي- اق بيداي، بيداي كەبەگى، مايبۇرشاق جانە راپس ءۇشىن فيتوسانيتارلىق تالاپتارعا سايكەس قۇجاتتارعا قول قويىلعان.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ الداعى ساپارىنىڭ بارىسىندا ەكسپورتتالاتىن سيىر ەتىنە جانە جوڭىشقاعا قويىلاتىن تالاپتارعا قاتىستى قۇجاتتارعا قول قويۋ جوسپارلانۋدا. ارپا، جۇگەرى، شوشقا ەتى، كۇرىش، بۇرشاق، زىعىر تۇقىمى، اسقاباق، قاربىز جانە كادىنى ەكسپورتتاۋ بويىنشا قۇجاتتار كەلىسىلۋدە. بيىلعى جىلعى قاراشادا شاڭحاي قالاسىندا قىتاي تاراپىنىڭ ۇسىنىسى بويىنشا 1- حالىقارالىق يمپورت كورمەسى وتەدى. وعان الەمنىڭ جۇزدەن استام ەلدەرىنەن ءونىم وندىرۋشىلەر قاتىسادى دەپ كۇتىلۋدە. قازاقستان دا اتالعان كورمەگە بەلسەندى قاتىسۋدى جوسپارلاپ وتىر.

جاقىندا ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ قىتاي ساپالى شەتەلدىك ونىمدەردىڭ جەتكىزىلۋىنە ءوز ەسىگىن كەڭىنەن اشۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى. سوندىقتان مەنىڭ ويىمشا، بۇل قازاقستاندىق وندىرۋشىلەردىڭ قىتايلىق تۇتىنۋشىلارعا ەكسپورتتايتىن ورگانيكالىق جانە «جاسىل» ونىمدەرىنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋعا ەڭ جاقسى مۇمكىندىك بولماقشى. بۇدان وزگە، پرەزيدەنتتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا بەرگەن تاپسىرمالارىن ەسكەرە وتىرىپ، قىتايدىڭ ينتەرنەت قىزمەتىن، ەلەكتروندىق كوممەرتسيا، ەكونوميكا سالالارىن سيفرلاندىرۋ، ۇلكەن مالىمەتتەردى دامىتۋ جانە عارىشتىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋ سالالارىنداعى تاجىريبەسىن زەردەلەۋ پايدالى بولار ەدى. قىتاي سوڭعى جىلدارى وسى سالالارعا قوماقتى قارجى سالىپ، سونىڭ ارقاسىندا جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى جانە الەمدەگى كوشباسشى مەملەكەتتەر قاتارىنا قوسىلۋدا.

- «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ» نەگىزگى بولىگىنىڭ ءبىرى تەمىر جول تاسىمالى ەكەنى ءمالىم. ەكى مەملەكەتتىڭ ترانسكونتينەنتالدى تاسىمالداۋ كولەمىن ۇلعايتۋ ماسەلەسىندەگى ءىس- قيمىلدارى قانشالىقتى جۇزەگە اسادى؟

 - «جىبەك جولىنىڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى» باستاماسىن، ودان كەيىنگى اسا اۋقىمدى «بەلدەۋ مەن جول» ستراتەگياسىن ىسكە اسىرۋدىڭ باستاپقى كەزەڭىنەن باستاپ قازاقستان قىتايلىق تاراپپەن جانە باسقا دا سەرىكتەستەرىمەن ءوزىنىڭ ترانزيتتىك- كولىكتىك الەۋەتىن ءتيىمدى پايدالانۋ ىسىنە ايتارلىقتاي كۇش سالدى. بىرلەسە قابىلدانعان شارالاردىڭ ناتيجەسىندە «قىتاي - ەۋروپا - قىتاي» باعىتى بويىنشا قازاقستان ارقىلى كونتەينەرلىك تاسىمالداۋ كولەمى 2015 -جىلدان باستاپ جىل سايىن ەكى ەسە قارقىنمەن وسۋدە (2015 -جىلى - 47,4 مىڭ ج ف  ە، 2016 -جىلى - 104,6 مىڭ ج ف ە، 2017 -جىلى - 201 مىڭ ج ف ە ).

سوڭعى جىلدارى قابىلدانعان شارالاردىڭ قاتارىنا، مىسالى، «ءۇرىمجى (ق ح ر) - قازاقستان - رەسەي - لاتۆيا - روتتەردام (نيدەرلاندى)»، «چاڭشا (ق ح ر) - قازاقستان - تۇرىكمەنستان - تەگەران (يران)»، «لودز (پولشا) - رەسەي - قازاقستان - چەندۋ (ق ح ر) » باعىتتارى بويىنشا جاڭا كونتەينەرلىك پويىزداردىڭ ىسكە قوسىلعانىن اتاپ وتۋگە بولادى.

سونىمەن بىرگە قىتايداعى ارىپتەستەرمەن بىرلەسىپ ازەربايجان، گرۋزيا، تۇركيا جانە باسقا مۇددەلى ەلدەرمەن جاڭا «ترانس كاسپييلىك حالىقارالىق كولىك باعىتىن» اشۋ جانە ىلگەرىلەتۋ بويىنشا ءبىرقاتار جۇمىستار جاسالدى. 2018 -جىلعى 4 ايدىڭ ىشىندە قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى جۇك تاسىمالداۋ كولەمى 3,92 ميلليون توننانى قۇرادى، بۇل 2017 -جىلعى وسىنداي كەزەڭدەگى كورسەتكىشىنەن 33 پايىزعا ارتىق. وسى كەزەڭدە «دوستىق- الاشانكوۋ» جانە «التىنكول- قورعاس» شەكارالىق وتكەلى ارقىلى «ق ح ر- ە و- ق ح ر» تورابىمەن 726 كونتەينەرلىك پويىز قاتىناسى ۇيىمداستىرىلدى. 2017 -جىلى ولاردىڭ سانى 3 مىڭنان اسقان بولاتىن. كەلەشەكتە جاڭا كونتەينەرلىك پويىزداردى ىسكە قوسۋ، سونىمەن قاتار قىتايلىق ارىپتەستەرمەن كولىك جانە لوگيستيكا سالاسىنداعى ەكىجاقتى بايلانىستاردى نىعايتۋ ەسەبىنەن قۇرىلعان بارلىق كولىكتىك دالىزدەر بويىنشا قازاقستان اۋماعى ارقىلى جۇك تاسىمالداۋ كولەمىنىڭ ودان ءارى ۇلعايۋى كۇتىلۋدە.

- 2017 -جىلعى ماۋسىمدا استاناداعى ش ى ۇ سامميتىندە ءۇندىستان مەن پاكىستان وسى ۇيىمعا تولىق قۇقىقتى مۇشە بولدى. وسى ورايدا كەلەشەكتە ۇيىمنىڭ حالىقارالىق قارىم- قاتىناستارداعى ءرولى قانداي بولادى دەپ ويلايسىز؟

 - 2017 - جىلعى ماۋسىمدا استانادا شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى جاڭا فورماتقا اۋىسۋ باعىتىنا قادام جاسادى - ۇيىمعا ەكى ءىرى جانە بەدەلدى ەل - ءۇندىستان مەن پاكىستان كىردى. بۇل ش ى ۇ- نىڭ جاڭا تاريحي كەزەڭگە قادام باسۋىنىڭ دالەلى. «شاڭحاي التىلىعى» «شاڭحاي سەگىزدىگىنە» اينالدى. كوپتەگەن ەلدەردىڭ ش ى ۇ اياسىندا قانداي دا ءبىر مارتەبەگە يە بولۋعا ىقىلاس تانىتۋى ونىڭ بەدەلىنىڭ جوعارى ەكەنىن كورسەتەدى.

سەگىزجاقتى ءوزارا ارەكەتتەسۋ فورماتى ش ى ۇ- نىڭ حالىقارالىق ىستەردەگى ءرولىن كوتەرۋگە وڭ اسەرىن تيگىزەدى. 17 جىل ىشىندە ش ى ۇ ءوز قىزمەتىندە وڭىردەگى قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ، مادەني- گۋمانيتارلىق ءوزارا ارەكەتتەسۋدى كەڭەيتۋ جانە شارتتىق- قۇقىقتىق بازانى قۇرۋ جولىندا قىرۋار ءىس تىندىردى. بۇگىندە وڭىرلىك كەشەندى پروبلەمالاردى ءتيىمدى شەشۋگە الەۋەتتى بەدەلدى جانە كوپبەيىندى ۇيىمعا اينالدى. ۇيىم ءتۇرلى حالىقارالىق بىرلەستىكتەرمەن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا باعىتتالعان جۇمىستاردى دا جۇيەلى جۇرگىزۋدە. سونىڭ ىشىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىمەن ءوزارا ءىس- قيمىلىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە بولادى. ش ى ۇ 2004 -جىلدان باستاپ ب ۇ ۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ جانىندا باقىلاۋشى مارتەبەسىنە يە. 2010 -جىلى ەكى ۇيىمنىڭ حاتشىلىقتارى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى دەكلاراتسياعا قول قويىلدى.

- چيڭداۋ قالاسىندا وتەتىن ساميتكە قاتىستى بولجامىڭىز قانداي؟ قانداي ۋاعدالاستىقتار جاسالۋى مۇمكىن؟

 - ەڭ الدىمەن، چيڭداۋ قالاسىنداعى سامميتتىڭ ەرەكشەلىگى جيىننىڭ العاش رەت ۇيىمعا مۇشە سەگىز مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىمەن ءوتۋى ەكەنىن ايتا كەتەيىك. 2017 - جىلى استانادا جاڭا مۇشەلەردى قابىلداۋ تۋرالى شەشىم «شاڭحايلىق التىلىق» فورماتىندا قابىلدانعان بولاتىن. سوندىقتان بۇل سامميتكە الەم نازارىن تىگەدى دەپ ويلايمىن. بۇل تۇرعىدا الەمدىك قوعامداستىقتى ش ى ۇ- نىڭ ودان ءارى قانداي باعىتتا داميتىنى قىزىقتىراتىنى ءسوزسىز.

 ەكىنشىدەن، ش ى ۇ- داعى قىتايدىڭ اعىمداعى بەلسەندى توراعالىعىمەن چيڭداۋ  سامميتىنىڭ قارساڭىندا دايىندىققا بارلىق جاعداي جاسالىپ جاتقانىن اتاپ وتكەن ءجون. بۇل قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى ءوزارا ءىس- قيمىلعا، سونداي- اق پراكتيكالىق جانە گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىققا تىڭ سەرپىن بەرەرى ءسوزسىز.

 ۇشىنشىدەن، سامميتتىڭ ءمانى مەن مازمۇنىنىڭ ساپالى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتىندا بىرلەسكەن ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. وسىنىڭ ناتيجەسىندە قول قويىلۋى جوسپارلانعان قۇجاتتار توپتاماسى قوماقتى بولماق. تورتىنشىدەن، سامميتكە مۇشە مەملەكەتتەرگە جانە بايقاۋشىلارعا، سونداي- اق حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ باسشىلارىنا ەڭ وزەكتى دەگەن حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەردىڭ اعىمداعى جاعدايى مەن كەلەشەگىن تالقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل ش ى ۇ كەڭىستىگىندەگى بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى دەگەن سەنىمدەمىز.

- ءبىر جىل بۇرىن ەلىمىزدە ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ باستالدى. وسى باعدارلامادا ماڭىزدى جوبانىڭ ءبىرى رەتىندە جاھاندىق الەمدە قازىرگى زامانعى قازاقستاندىق مادەنيەتتى ىلگەرىلەتۋ ماسەلەسى قامتىلدى. بۇل جۇمىس قالاي ءجۇرىپ جاتىر؟ قىتايدا قازاقستاندىق مادەنيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىق بار ما؟

- قازىرگى تاڭدا ەكى مەملەكەت حالىقتارىنىڭ ءبىر- ءبىرىن جاقسىراق ءبىلۋى ءۇشىن ءوزارا مادەنيەتتى، ءتىلدى، تاريحتى، ونەردى كەڭىنەن تانىتۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزۋ كەرەك ەكەنىن مويىنداۋ قاجەت. ەڭ جاقىن كورشى ەكەنىنە قاراماستان، قىتايدا قازاقستان تۋرالى جان- جاقتى اقپاراتتىڭ از ەكەنى ءالى دە سەزىلەدى. دەگەنمەن، بۇل باعىتتا العا جىلجۋ بار. مەنىڭ پىكىرىمشە، بۇل ماسەلەنى ىلگەرىلەتۋگە ءبىرقاتار قادامدار جاسالدى. اتاپ ايتساق، ونىڭ قاتارىندا قىتاي ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ 2013 -جىلى «جىبەك جولىنداعى ەكونوميكالىق بەلدەۋدى» قۇرۋ باستاماسىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن قازاقستاندى تاڭداۋى، قىتايداعى ءان بايقاۋىندا ديماشتىڭ ءساتتى ونەر كورسەتۋى جانە ونىڭ قىتاي اۋديتورياسىنا كەڭىنەن تانىمال بولۋى، قىتايدا تۋريستەر ءۇشىن قازاقستاندى دارىپتەۋ بويىنشا وتكىزىلىپ جاتقان جۇيەلى جۇمىس بار.

 سونىمەن قاتار ەت، استىق، ۇن، بال جانە تاعى باسقا قازاقستاندىق ساپالى ونىمدەرگە سۇرانىستىڭ ءوسۋى، قىتايداعى ءتورت ۇزدىك وقۋ ورنى - بەيجىڭ، شاڭحاي، داليان جانە شيان شەت تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە قازاقستان ورتالىقتارى مەن قازاق ءتىلىن وقىتۋ كافەدرالارىنىڭ اشىلىپ، ءساتتى جۇمىس ىستەپ جاتقانى دا - قازاقستاننىڭ تانىمالدىعىن ارتتىراتىن ماسەلەلەر. قازىرگى ۋاقىتتا، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ەلشىلىك جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان قازاقستان تاريحى تۋرالى وقۋلىقتى قىتاي تىلىنە اۋدارۋ جانە باسىپ شىعارۋ، قازاقستاندىق كوركەم فيلمدەرىنىڭ دۋبلياجىن جانە كورسەتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ، قازاقستان ارتىستەرىنىڭ گاسترولدەرىن ۇيىمداستىرۋ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ىشكى ساياسي جاعدايىن قىتايلىق الەۋمەتتىك جەلىلەردە بەلسەندى ناسيحاتتاۋ بويىنشا جۇمىستار اتقارۋدا. مەنىڭ ويىمشا، بۇل قادامدار قىتاي قوعامىنا قازاقستاننىڭ مادەنيەتى مەن تاريحىن جاقىنىراق تانىتۋعا كومەكتەسۋى ءتيىس. سونىڭ ناتيجەسىندە ەكى ەل اراسىنداعى دوستىق پەن تاتۋ كورشىلىك نىعايا تۇسەدى.

- اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

سوڭعى جاڭالىقتار