شىنجاڭداعى مالشىلار جايلاۋعا كوشتى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى ب ا ق- قا شولۋ
***
بايىرعى قالاعا كەلۋشىلەر كوبەيدى - TRT
يۋنەسكو- نىڭ الەمدىك مۇدەني مۇرا تىزىمىندە ورىن العان «الەم قالاسى»، «وركەنيەتتەر بەسىگى»، «مىڭ ءبىر شىركەۋ» جانە «40 قاقپالى قالا» دەپ تە اتالعان اني بايىرعى قالاسىنا كەلۋشىلەر سانى ارتىپ كەلەدى. بۇل تۋرالى تۇركيا تەلە- راديو پورتالى جازادى.
تۇركيا مەن ارمەنيا شەكاراسىندا ورنالاسقان، كارستىڭ ارپاچاي اۋدانى ماڭىنداعى اني بايىرعى قالاسى 961-1045 -جىلدار ارالىعىندا پاكرادۋني اۋلەتى كەزىندە ارميان بيلەۋشىلەرىنە باس قالا بولدى.
قالادا 11 جانە 12-عاسىرلاردان قالعان يسلام ساۋلەتىنىڭ تۋىندىلارى دا نازار اۋدارادى. قالا 2016 -جىلدىڭ 15 - شىلدە كۇنى الەمدىك مادەني مۇرا تىزىمىنە ەنگىزىلدى.
«اني قالاسىندا ءبىزدىڭ داۋىرىمىزدەن بۇرىنعى ءۇشىنشى مىڭ جىلدىقتا ازاماتتار قونىستانعان. وڭىردە ساق تۇرىكتەرى، ساسانيدتەر، باگراتلى پاتشالىعى، ۆيزانتيالىقتار، شەددات ۇلدارى مىرزالىعى، گرۋزين مىرزالارى، حارزەمشاح مەملەكەتى، يلحاندىقتار، سەلچۋكتار، وسمانلى مەملەكەتى مەن ورىستار دا بيلىك قۇرعان»، دەپ جازادى دەرەككوز.
1001 -جىلى اني كاتەدرالى سالىنعان. 1064 -جىلى بولسا سەلچۋك سۇلتانى الىپ ارىستان ەبۋل مەنۋسەحر مەشىتىن سالعىزعان. قالا قۇرىلعان كەزىنەن بەرى 23 وركەنيەتكە بەسىك بولعان ەكەن.
قىتايدا «التىن ادام» كورسەتىلدى - «جەنمين جيباو» (People Daily)
قىتايدىڭ شيان قالاسىندا قازاقتىڭ ەجەلگى دالا وركەنيەتىنىڭ بىرەگەي مۇرالارى كوپشىلىككە كورسەتىلدى. بۇل تۋرالى «جەنمين جيباو» باسىلىمى حابارلادى.
«التىن ادامنىڭ الەم مۋزەيلەرىنە شەرۋى» حالىقارالىق جوباسى اياسىنداعى «ەۋرازيا ساحاراسىنداعى العاشقى كوشپەلى ۇلتتىڭ مادەنيەتى» اتتى كورمە شيان قالاسىنداعى تۇرعىندارىنىڭ كوزايىمىنا اينالدى. كورمەنى «تاڭ پاتشالىعى» مەملەكەتتىك مۇراجايى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرعان.
وعان قازاقستانىڭ نىشانى رەتىندە بۇكىل الەمگە تانىمال بولعان «التىن ادام» ەكسپوناتى قويىلدى. سونىمەن قاتار، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيى قورلارىنان ⅩⅨ- ⅩⅩ عاسىرلاردىڭ ورتاسىنا دەيىنگى ۋاقىتقا جاتاتىن كۇمىستەن جاسالعان ايەلدەر اشەكەيلەرى، ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى VII- Ⅲ عاسىرلارعا تيەسىلى التىن بۇيىمدار ۇسىنىلدى. كورمەگە قويىلعان جادىگەرلەردىڭ جالپى سانى 81-دەن اسادى. شارا 15 - ماۋسىمعا دەيىن جالعاسپاق.
«قازاقستاننىڭ نىشانىنا اينالعان اسىل مۇرا - «التىن ادام» دۇنيەدە سيرەك كەزدەسەتىن جاۋھار. تەك قازاقستاندىقتار تاماشالاپ كەلگەن ەرەكشە جادىگەردى شياندىقتار كورۋگە مۇمكىندىك الدى. «التىن ادامدى» كورگىلەرىڭىز كەلسە «تاڭ پاتشالىعى» مەملەكەتتىك مۇراجايىنا كەلىڭىز. بۇندا قويىلعان جاۋھارلار ساق، ءۇيسىن، قاڭلى مادەنيەتتەرىنەن سىر شەرتەدى»، دەپ جازادى دەرەككوز.
ەسكە سالا كەتەيىك بۇعان دەيىن «التىن ادامنىڭ الەم مۋزەيلەرىنە شەرۋى» جوباسى اياسىندا «التىن ادام» ماسكەۋ كورمەسىنە قويىلعان بولاتىن.
يران مەن قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق اينالىمىن 2 ەسە ارتتىراتىن مۇمكىندىك بار - «فارس» اقپارات اگەنتتىگى
«يراننىڭ ونەركاسىپ، كەن جانە ساۋدا ءمينيسترى مۇحامماد شارياتماداري يران مەن قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق اينالىمىن 2 ەسە ارتتىراتىن مۇمكىندىك بار ەكەنىن ايتتى»، دەپ جازادى «فارس» اقپارات اگەنتتىگى.
دەرەككوزدىڭ مالىمەتىنشە، استانا حالىقارالىق ەكونوميكالىق فورۋمىنا قاتىسۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ ەلورداسىنا بارعان مۇحامماد شارياتماداري ەكى ەل قارىم- قاتىناسىنىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقانىنا توقتالعان.
«يران مەن قازاقستان اراسىنداعى كونسۋلدىق جانە بانكتىك ىستەرگە قاتىستى ەكى كەلىسىم تولىعىمەن ورىندالاتىن بولسا، ەكى ەلدىڭ بانكارالىق ىستەرى ەۋرومەن ءجۇرىپ، ساۋدا قاتىناسى ەكى ەسە ارتادى»، - دەيدى ول.
مۇحامماد شارياتماداري وسى فورۋم اياسىندا يراننىڭ سىرتقى الەممەن ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتەرىنىڭ كولەمىن شامامەن 200 ميلليارد دوللاردى قۇرايتىندىعىن مالىمدەدى. سونىمەن بىرگە، قازاقستاننىڭ يران تاۋارلارى مەن تەحنيكالىق- ينجەنەرلىك قىزمەتتەرىن ەكسپورتتاۋعا قولايلى نارىق ەكەنىن ايتتى.
«يران مەن قازاقستاننىڭ ورتاق ارىپتەستىگى ءۇشىن جاقسى ساۋدا- ەكونوميكالىق الەۋەتتەر بار. ەكى ەلدىڭ اراسىندا تاس، تەمىر جانە اۋە جولدارى سالاسىندا جاقسى ترانزيتتىك الەۋەتتەر بار. ەكى ەلدىڭ ونەركاسىپ، كەن جانە ساۋدا سالالارىندا قارىم- قاتىناستى دامىتۋعا تالپىنىس جاساپ جاتىرمىز»، - دەيدى مۇحامماد شارياتماداري.
تۇركيا تۇلەكتەرى استانادا اۋىزاشاردا باس قوستى- TRT
قازاقستان- تۇركيا تۇلەكتەرى قاۋىمداستىعى استانادا اۋىزاشار ۇيىمداستىردى، دەپ حابارلايدى تۇركيا تەلە- راديو پورتالى.
قاۋىمداستىق باسشىسى قۋانىشبەك كەنجالين باستاماشىلىعىندا وتكىزىلگەن اۋىزاشارعا تۇركيانىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى نيەۆزات ۋيانىك، شەتەلدەگى تۇرىكتەر جانە اعايىن قاۋىمداستىقتار باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى سايت يۋسۋف، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ساۋىتبەك ءابدىراحمانوۆ جانە تۇركيا ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ تۇلەكتەرى قاتىستى.
قاۋىمداستىق باسشىسى كەنجالين جاقىندا قۇرىلعان قاۋىمداستىقتىڭ تۇركيادا ءبىلىم الىپ كەلگەن قازاق جاستارىنىڭ باسىن قوسىپ، اراسىنداعى سەرىكتەستىكتەردى دامىتۋدى ماقسات ەتكەنىن ءبىلدىردى.
اۋىزاشاردا ءسوز سويلەگەن تۇركيانىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى نيەۆزات ۋيانىك تا تۇركيادا ءبىلىم الىپ كەلگەن قازاق جاستارىنىڭ قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق سالاسىندا تابىستى بولىپ، ەلدىڭ دامۋى مەن كوركەيۋىنە ۇلكەن ۇلەس قوسقاندارىن اتاپ ايتتى.
***
شىنجاڭداعى مالشىلار جايلاۋعا كوشتى - شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى باق- قا شولۋ
شىڭجاڭنىڭ جەمەنەي اۋدانىنداعى مالشىلار جىلقىلارىن قايىرىپ جايلاۋعا كوشتى. قىتايدىڭ تيان- شان پورتالىندا كەشكى شاپاق استىندا ءۇيىر- ءۇيىر جىلقىلارىن ءۇيىرىپ ساحارادا ايداپ بارا جاتقان مالشىلاردىڭ فوتورەفورتاجى جاريالاندى.
«جىلقى قايىرعان مالشىلار، كوك شالعىن مەن قوسىلىپ، قولمەن سىزعان سۋرەتتەي تابيعاتتىڭ كوركىن بەينەلەدى. كۇننىڭ جىلىنۋىمەن، جەرگىلىكتى مالشىلار قاناستىڭ ىشكى قويناۋىنداعى جايلاۋعا كوشە باستادى. ول ارا ءشوپ پەن سۋى مول، اۋا رايى جاراسىمدى بولىپ، مالدىڭ ءوسىپ- وربۋىنە ەرەكشە قولايلى»، دەپ جازادى دەرەككوز.
اۆتور: ريزابەك نۇسىپبەك ۇلى