كەمبريدجدىك عالىم قارتايۋدى تەجەۋدىڭ ءۇش ءتاسىلىن ايتتى
«بىزگە قارتايۋ پروبلەمالارىن شەشۋدە جاڭا قادام كەرەك. بۇل ماسەلەنى مەنەن باسقا دا عالىمدار كوتەرگەن بولاتىن. 100 جىل بۇرىن ادامدار وسىنى تۇسىنە باستادى. سوندىقتان دا بىزدە گەرونتولوگيا دەپ اتالاتىن عىلىم بار»، - دەپ توقتالدى وبري دي گرەي 9 ا ە ف اياسىنداعى سەسسيا بارىسىندا.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، قارتايۋ پروبلەماسىن تەك ونىڭ الدىن الۋ ارقىلى عانا شەشۋگە بولاتىنىن ادامدار تۇسىنە باستادى. وسى ورايدا، ەڭ باستاپقى كەزەڭدەرىندە بۇل پروتسەستى توقتاتۋعا نازار اۋدارىلدى.
«الەمدە كەيبىر جانۋارلاردىڭ باسقالارىنا قاراعاندا، ايتارلىقتاي ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ فاكتىسى ادامداردى جىگەرلەندىرە ءتۇستى. انىقتاپ كورەيىك، «نەلىكتەن كەيبىر جانۋارلاردىڭ قارتايۋ پروتسەسى ۇزاق؟». بۇل رەتتە، سىزدەر بۇل جاقسى يدەيا دەپ بىردەن ويلار ەدىڭىزدەر، الايدا بۇل قادامدار دا ناتيجە بەرمەدى. نەگە؟ شىن مانىندە ءبىزدىڭ اعزاداعى بولىپ جاتقان پروتسەستەردىڭ كۇردەلى جۇيەسىنە ىقپال ەتە المايمىز. سونىمەن قاتا، ۇزاق ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن بۇل پروتسەستەردى قاداعالاۋعا قاۋقارسىزبىز»، - دەدى عالىم.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، قارتايۋمەن كۇرەستە تاعى دا ءۇشىنشى ءتاسىل بار.
«بۇل ءتاسىل جاقىندا پايدا بولدى جانە عالىمداردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. مەن ونى ساقتاپ قالۋ قادامى دەپ اتايمىن. ءبىز مەتابوليزمدى باياۋلاتۋعا تىرىسپايمىز، سونىمەن قاتار پاتولوگيالاردى الدىن الۋعا ۇمتىلمايمىز. ءبىز تۋرا ورتا جولدى ۇستانىپ، بۇل پروتسەستەردى ءبىر- بىرىنەن اجىراتامىز. باسقا سوزبەن ايتقاندا، اعزانىڭ زاقىمدانعان بولىكتەرىن قالپىنا كەلتىرەمىز. ەگەر دە وسىنى تۇراقتى تۇردە ىسكە اسىرساق، ءبىز مەتابوليزمدى ءدال سول دەڭگەيىندە قالدىرا الۋىمىز مۇمكىن. وسى قادامعا كەلۋ ءۇشىن ادامدارعا مۇنشا ۇزاق ۋاقىت كەرەك بولعانى تاڭعالدىرادى. سەبەبى ءبىز وسىنى شىن مانىندە جاساپ جاتىرمىز»، - دەدى وبري دي گرەي.
اۆتور: رۋسلان عابباسوۆ