تۇركيا مۇراعاتتار باسقارماسىنىڭ باسشىسى: قازاق عالىمدارىنا ەسىك اشىق

 استانا. قازاقپارات - تۇركيانىڭ مەملەكەتتىك مۇراعاتتار باسقارماسىنىڭ باس ديرەكتورى، پروفەسسور ۋگۋر ءۇنال قازاق عالىمدارىنا وسمان ءارحيۆىنىڭ ەسىگى اشىق ەكەنىن ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

كورمەنىڭ اشىلۋى الدىندا تىلشىلەرگە سۇحبات بەرگەن تۇركيا رەسپۋبليكاسى پرەمەر- مينيسترلىگىنە قاراستى مەملەكەتتىك مۇراعاتتار باسقارماسىنىڭ باس ديرەكتورى، پروفەسسور ۋگۋر ءۇنال كورمەگە وسمانلى مەملەكەتى مەن ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ بايلانىستارى تۋرالى مالىمەتتەر بارىن ايتتى.

«سونىڭ ىشىندە قازاق حاندىعىنىڭ حاندارىمەن وسمانلى پاديشالارىنىڭ اراسىنداعى حاتتاردىڭ كوشىرمەلەرىن حالىققا ۇسىنىپ وتىرمىز. اكەلىنگەن قۇجاتتاردىڭ اراسىنداعى ەڭ ماڭىزدىسى - قازاق حانى قايىپ حان مەن ІІІ احمەتتىڭ اراسىندا ءبىر- بىرىنە جازعان حاتتارى. بۇلاردىڭ ماڭىزى بولەك. قۇجاتتار ەكى حالىقتىڭ اراسىنداعى تاريحي جادىنى جاڭالاۋ ءۇشىن، سونى زەردەلەۋ ءۇشىن وتە ۇلكەن ءمانى بار قۇجاتتار دەپ ەسەپتەيمىز. قۇجاتتاردىڭ اراسىندا تەك حاتتار ەمەس، ودان بولەك ءبىر- بىرىنە سىي- سياپات تارتۋ ەتكەنى تۋرالى مالىمەتتەر، قايىپ حاننىڭ تارتۋ ەتكەن جىلقىلارى تۋرالى ماعلۇماتتار بار. ماڭىزدى شارانىڭ ۇيىمداستىرىلۋىنا مۇرىندىق بولعان ق ر ۇلتتىق مۋزەيىنە، يۋنۋس ەمرە ينستيتۋتىنىڭ ۇجىمىنا وتە ۇلكەن العىسىمدى بىلدىرەمىن» ، - دەدى ول.

پروفەسسور سونىمەن بىرگە، وسمان مۇراعاتى تۋرالى ءسوز قوزعادى.

«وسمان مۇراعاتىندا قىرىقتان استام ەلدىڭ تاريحى ساقتالعان. قازىرگى كەزدە وسمان ارحيۆىندە 95 ميلليون قۇجات جانە 400 مىڭعا تارتا تىركەۋ داپتەرى بار. كۇن سايىن ءبىزدىڭ مۇراعاتىمىزعا ەكى جۇزدەن استام شەتەلدىك كەلىپ، زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى. وسى رەتتە قازاق اعايىندارعا دا ايتارىمىز: قازاقستاننان كەلگەن بارلىق ادامدارعا مۇراعاتىمىزدىڭ ەسىگى ايقارا اشىق. تاريحي قۇجاتتار قول جەتىمدى. ىستامبۇلعا كەلىڭىزدەر» ، - دەدى ۋگۋر ءۇنال.

ايتا كەتسەك، بۇگىن ۇلتتىق مۋزەيدە «وسمانلى مەملەكەتى مەن ورتا ازيا حاندىقتارى قارىم- قاتىناستارىنىڭ قۇجاتتارى» اتتى كورمە اشىلدى. تاريحي قۇجاتتاردىڭ اراسىندا قازاق حانى مۇحاممەت قايىپ حان مەن وسمانلى سۇلتانىنىڭ 1713 -جىلى جازىلعان حاتتارى بار. كورمە يۋنۋس ەمرە اتىنداعى تۇرىك مادەني ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن، تۇركيانىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان. كورمەگە وسمانلى مەملەكەتى مەن ورتا ازيا حاندىقتارىنىڭ قارىم- قاتىناستارىن باياندايتىن 40 قۇجات قويىلىپ وتىر. ولاردىڭ بارلىعى تۇركيا مەملەكەتىنە قاراستى وسمانلى مۇراعاتىنان الىنعان. قۇجاتتار اراسىندا قازاق حانى مۇحاممەت قايىپ حان مەن وسمانلى سۇلتانىنىڭ 1713 -جىلى جازىلعان حاتتارى سياقتى دەرەكتەر قازاقستان حالقىنا تۇڭعىش رەت ۇسىنىلۋدا.