پاكىستاندىق جۋرناليست قازاقستانداعى ۇلتتار بىرلىگى مەن استانا تۋرالى ماقالا جازدى
قازاقپارات حالىقارالىق اقپارات اگەنتتىگىندە «استانا - كونفەسسياارالىق جانە ۇلتارالىق ۇيلەسىمدىلىكتىڭ ايلاعى» دەگەن تاقىرىپپەن جارىق كورگەن ماقالانىڭ ىقشامدالعان اۋدارماسىن ۇسىنادى.
باكۋدەن يسلامابادقا جول تارتقان رەيسىم استانا اۋەجايىندا قونىپ كەلە جاتقاندا ويىمدا كوپتەگەن ساۋال بولدى. بۇل مەن جاڭا ەلوردا استاناعا العاشقى ساپارىم ەدى. قازاقستاننىڭ بۇرىنعى استاناسى الماتىدا مەن بىرنەشە رەت 1993، 1997 جانە 1999-جىلدارى بولعانمىن.
ويىمدى جايلاعان ساۋالدار سان-الۋان: بۇعان دەيىنگى ساپارلارىمداي قازاقستاندىقتار قوناقجايلىقپەن قارسى الا ما؟ جاڭا ەلوردا استانا قازاق مادەنيەتىنىڭ سول ءبىر ايرىقشا جىلىلىعىنا يە مە الدە بۇل قازاقستاندىق كونفەسسياارالىق جانە ۇلتارالىق جىلىلىق ۇلەسى جوق جاي عانا مەگاپوليس پە؟
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، قازاقستان رەسپۋبليكاسى كسرو كۇيرەپ، جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر پايدا بولعان وتپەلى كەزەڭدە ەتنوسارالىق قاقتىعىستار مەن جانجالداردان جالتارا العان پوستكەڭەستىك كەڭىستەگى ساناۋلى ەلدەردىڭ ءبىرى سانالادى. بۇگىندە قازاقستان وزدەرىنىڭ كۇش-جىگەرىن وسىناۋ جاس مەملەكەتتىك گۇلدەنۋى ءۇشىن توپتاستىرا العان بىرنەشە ەتنيكالىق توپتىڭ تاتۋ- ءتاتتى تىرشىلىك ەتۋىنىڭ تاماشا ۇلگىسى بولىپ وتىر.
كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن ونىڭ بۇرىنعى بارلىق رەسپۋبليكالارى ەتنيكالىق ءوزىن-ءوزى تانۋ كەزەڭىنەن ءوتتى. ولار تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاننان كەيىنگى ون جىل بويى ورىستار، نەمىستەر، پولياكتار، ۋكرايندار مەن وزگە دە ۇلتتار پوستكەڭەستىك ەلدەردەن قونىس اۋداردى. دەگەنمەن، قازاقستان مۇندايدى باستان كەشىرمەگەن جالعىز ەل بولعان سياقتى. ويتكەنى، ۇلت كوشباسشىسى - پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ حالىق باستاپقى كەزەڭدە كەتە باستاعاندا شۇعىل ارەكەتتەرگە بارىپ، تۇرعىلىقتى عانا ەمەس ۇلتتاردىڭ وكىلدەرىنە قامقورلىق پەن قۇرمەت كورسەتە وتىرىپ، «ءبىرتۇتاس ۇلت» فيلوسوفياسىنا نەگىزدەلگەن مەملەكەت قۇردى. سوندىقتان دا پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ جۇزەگە اسىرعان «مۋلتيكۋلتۋراليزم ساياساتىنىڭ» ارقاسىندا بۇرىن كوشىپ كەتكەندەردىڭ باسىم كوپشىلىگى قازاقستانعا قايتىپ ورالدى.
ءالى كۇنگە دەيىن ورىس ءتىلى قازاقستاندا ەتنوسارالىق قارىم-قاتىناستا جوعارى رولگە يە. دەگەنمەن، مەملەكەتتىك ءتىل دە تۇقىرتىلىپ وتىرعان جوق. ۇكىمەت بىرتىندەپ ونى قوعامدىق ساناعا ءسىڭىرىپ، مەكتەپتەر مەن ۋنيۆەرسيتەتتەردە بەلسەندى تۇردە وقىتۋدا. سونىڭ ناتيجەسىندە بۇگىندە تۇلەكتەردىڭ 90 پايىزعا جۋىعى كۇندەلىكتى قارىم-قاتىناسقا جانە وسىدان بىرنەشە جىل ءبىر قازاق ءتىلىن ءبىلۋ مىندەتتى سانالاتىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى جۇمىس بارىسىنا جەتكىلىكتى دەڭگەيدە قازاق ءتىلىن بىلەدى.
ق ر ۇكىمەتىنىڭ باعدارلاماسىنا سايكەس 2020-جىلعا قاراي كۇندەلىكتى قارىم-قاتىناس دەڭگەيىندە قازاق تىلىندە سويلەيتىن حالىقتىڭ ۇلەسى 95 پايىزعا جەتەتىن بولادى. بۇكىل قازاقستاندا اتالعان ماقساتقا قول جەتكىزۋ ءۇشىن كوپتەگەن تىلدىك ورتالىقتار جۇمىس ىستەپ تۇر.
قازاقستاندا تۇراتىن 140 تان استام ۇلتتىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتى ءداستۇرلى قازاق مادەنيەتىمەن قاتار ەركىن دامۋ ۇستىندە. قازاقستاندا ءومىر سۇرەتىن ءتۇرلى ەتنيكالىق توپتاردىڭ وكىلدەرى ءوزىنىڭ ماڭىزدىلىعى جاعىنان بىرەگەي سانالاتىن ۇيىم -قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا كىرەدى. بۇگىندە بۇل قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى جانىنداعى كونسۋلتاتيۆتىك- كەڭەس ورگانى. اسسامبلەيانىڭ وكىلدەر توبى قر پارلامەنتىنىڭ تومەنگى پالاتاسى ماجىلىسكە دەپۋتات بولىپ سايلانادى.
اسسامبلەيا 15 تىلدە جارىق كورەتىن گازەت پەن جۋرنالعا، 8 تىلدەگى راديو حابارلارىنا جانە 7 تىلدە تەلەباعدارلاماعا قولداۋ كورسەتەدى. قازاقستاندا وزبەك، تاجىك، نەمىس، ۇيعىر جانە ۋكراين تىلدەرىندە ءبىلىم بەرەتىن 88 مەكتەپ بار. جىل سايىن قازاقستان حالقى تىلدەرىندە بىرنەشە ونداعان كىتاپ جارىق كورەدى. قازاق جانە ورىس تەاترلارىنان بولەك وزبەك، ۇيعىر، كورەي جانە نەمىس ۇلتتىق تەاترلارى بار.