انتون چەحوۆ. «تىنىشسىز قوناق» - اڭگىمە
بۇل - ارتەمنىڭ ءوزى. ەكىنشىسى - اياعىندا سازعا كيەتىن ۇلكەن ەتىگى مەن ۇستىندە قىرمىزى جاڭا كويلەگى بار، جول-جونەكەي كەلىپ وتىرعان بويشاڭ، جاس اڭشى جىگىت. ولار ءۇش اياقتى كىشكەنە ۇستەل باسىنداعى وتىرعىشقا جايعاسقان، ۇستەلدە بوتەلكەنىڭ اۋزىنا تىعىپ قويعان ماي شام سىقسيىپ جانىپ تۇر.
تىستا ءتۇن قاراڭعىسىندا الاي-دۇلەي داۋىل سوقتى؛ ادەتتە كۇن كۇركىرەپ، نايزاعاي وينار الدىندا تابيعات وسىلاي بۋىرقانۋشى ەدى. جەل ىشقىنا ۇلىپ، يىلگەن اعاشتار اۋرۋ ادامداي ىڭىرانادى. تەرەزەنىڭ ءبىر اينەگى قاعازبەن جاپسىرۋلى ەكەن، ءۇزىلىپ تۇسكەن جاپىراقتاردىڭ سول قاعازعا ءتيىپ، تىرسىلداعانى ەستىلىپ تۇر.
ارتەم اڭشىعا، قورىققان كىسىدەي كىرپىك قاقپاي قاراپ، باياۋ، جىڭىشكە داۋىسپەن اقىرىن عانا سويلەدى:
- قۇدايدىڭ پەندەسى - ساعان مىنانى ايتامىن، مەن قاسقىردان دا، ايۋدان دا، اڭداردىڭ قاي- قايسىسىنان دا قورىقپايمىن، تەك ادامنان قورقامىن. مىلتىق پەن قارۋىڭ بولسا، اڭنان قۇتىلاسىڭ، ال بۇزىق ادامنان قۇتىلار امالىڭ جوق.
- ارينە! اڭدى اتۋعا بولادى، ال قانىپەزەردى اتىپ كور، ءوزىڭ پالەگە قالاسىڭ، سىبىرگە ايدالاسىڭ.
- مەن مۇندا ورمان كۇزەتشىسى بولىپ وتىز جىلداي قىزمەت ىستەپ كەلەمىن، بۇزىق ادامداردان كورمەگەن قورلىعىم جوق، ايتۋعا ءتىل جەتپەيدى. وندايلاردىڭ تالايى بولدى مۇندا. ءۇي ورماننىڭ اڭعارىندا، جول داڭعىل، سوندىقتان، مىنە، بۇل وڭباعاندار كەلەدى دە تۇرادى. ناعىز ءبىر بۇزىعى كىرىپ كەلەدى دە، بوركىن شەشىپ شوقىنباستان-اق تۋرا وزىڭە: «اناۋسىڭ - مىناۋسىڭ، نان اكەل» دەپ جارماسادى. ناندى قايدان تابايىن ساعان؟ قاي جولمەن، قاي جونمەن؟ وتكەن-كەتكەن ماسكۇنەمگە تاماق ۇسىناتىن مەن ءبىر سونداي ميلليون ساپىرعان باي ما ەكەنمىن؟ ولاردىڭ، ارينە، بۇزىقتىقتان كوزى قانتالاپ كەتكەن ول وڭباعانداردىڭ موينىندا كرەستى دە جوق... كوپ نايقالىپ تۇرماي: «اكەل ناندى!» دەپ، جاقتان سالىپ كەپ جىبەرەدى. امال قانشا، بەرەسىڭ ناندى... ويتكەنى، ول انتۇرعاندارمەن توبەلەسىپ جاتپايسىڭ عوي! كەيبىرەۋىنىڭ جاۋىرىنى سالا قۇلاش، جۇدىرىعى مىنا ەتىگىڭدەي، ال مەنىڭ تۇلعامنىڭ قانداي ەكەنىن ءوزىڭ كورىپ وتىرسىڭ. مەنى شىناشاقپەن ۇرىپ جىعۋعا بولادى... سونىمەن وعان نانىڭدى بەرەسىڭ، ول تويىپ الىپ، توسەككە شالجيىپ جاتا كەتەدى، ال ساعان ەشبىر راقىمى جوق. ولاردىڭ ىشىندە «ايت، اقشاڭ قايدا؟» دەپ اقشا سۇرايتىندارى دا بولادى. مەندە اقشا قايدان بولسىن؟ اڭشى مىرس ەتىپ:
- ءوزى ورمان كۇزەتشىسى بولسىن دا، اقشاسىنىڭ بولماعانى قالاي! اي سايىن جالاقى الاسىڭ، ونىڭ ۇستىنە جاسىرىپ اعاش تا ساتاتىن شىعارسىڭ؟ - دەدى.
ارتەم اڭشىعا كوزىن الارتا سەسكەنە قاراپ، قۇيرىعىن شوشاڭداتقان ساۋىسقانشا، شوقشا ساقالىن شوشاڭ-شوشاڭ ەتكىزىپ:
- ماعان مۇنداي سوزدەردى ايتۋعا سەن ءالى جاسسىڭ. تاپ وسى سوزدەرىڭ ءۇشىن قۇداي الدىندا جاۋاپ بەرەسىڭ. سەن ءوزىڭ كىم بولاسىڭ؟ قاي جاقتانسىڭ؟ - دەدى.
- مەن ۆيازوۆكادانمىن. نەفەد ستاروستانىڭ بالاسىمىن.
- مىلتىقپەن اۋەس ەكەنسىڭ... جاستىق شاعىمدا مەن دە مۇندايعا اۋەس ەدىم. سولاي... وي، اۋىر-اۋ كۇنامىز! - دەپ ارتەم ەسىنەپ قويدى. - ءبىر بالە! دۇرىس ادامدار از، قۇداي كورسەتپەسىن، جاۋىزدار مەن قانىشەرلەر قانشا دەسەڭشى! - دەدى سالدەن كەيىن.
- سەن مەنەن دە قورقاتىن سياقتىسىڭ عوي...
- مىنە، ساعان كەرەك بولسا! سەنەن قورقاتىن نەم بار! كورىپ وتىرمىن... ءتۇسىنىپ وتىرمىن... سەن كىردىڭ دە، ولاي - بۇلاي ەمەس، ءتيىستى رەتىمەن شوقىندىڭ، باس ءيىپ سالەمدەستىڭ... مەن تۇسىنەمىن... ساعان نان بەرۋگە دە بولادى... مەن سالت اداممىن، پەش جاقپايمىن، ساماۋرىندى ساتىپ جىبەرگەنمىن... جارلى بولعان سوڭ ەت، تاعى باسقا ونى- مۇنى ۇستامايمىن، ال نان كەرەك بولسا - قوش كەلىپسىڭ.
سول كەزدە وتىرعىشتىڭ استىنان بىردەمە ىر-ر ەتە ءتۇستى دە، ىلە-شالا پىسىلداعان وقىس دىبىس ەستىلە قالدى. ارتەم سەلك ەتە ءتۇسىپ، اياعىن جيناپ الا قويىپ، بۇل نەمەنە ەدى دەگەندەي، اڭشىعا جالت قارادى.
- مەنىڭ ءيتىم عوي، سەنىڭ مىسىعىڭا ىرىلداپ جاتقان، - دەدى اڭشى. - وي، قۇرعىرلار! كۋش! كورەرسىڭدەر بىردەڭەنى! - دەپ اقىرىپ قالدى ول وتىرعىشتىڭ استىنا. - مىسىعىڭ نەتكەن ارىق ەدى، جارىقتىعىم! قۇر سۇلدەرى، ۇرپيگەن ءجۇنى عانا قالىپتى عوي، - دەدى تاعى.
- كارى مىسىق، ولەر شاعى دا جەتتى... سولاي، سەن ۆيازوۆكادانمىن دەيسىڭ بە؟
- تاماق بەرمەيتىن كورىنەسىڭ بۇعان. مىسىق بولعانىمەن بۇل ماقۇلىق قوي... مۇنىڭ دا كەۋدەسىندە جانى بار ەمەس پە؟
ارتەم اڭشىنىڭ ءسوزىن تىڭداماعان كىسىشە:
- ۆيازوۆكالارىڭ دا وڭىپ تۇرعان جوق. ءبىر جىلدىڭ ىشىندە شىركەۋدى ەكى رەت توناپ كەتىپ وتىر... بار-اۋ، مۇنداي دىننەن بەزگەندەر، پەندەدەن عانا ەمەس، ءتىپتى قۇدايدان دا قورىقپاعانى عوي بۇل! قۇدايدىڭ مۇلكىن ۇرلاپ جۇرگەنى! مۇنىسى ءۇشىن دارعا اسۋدىڭ ءوزى از! بۇرىنعى زاماندا مۇنداي جاۋىزداردى گۋبەرناتورلار جەندەتپەن سازايىن تارتقىزۋشى ەدى.
- دۇرە سالساڭ دا، سوتتاساڭ دا، قالاي عانا جازالاساڭ دا ونان تۇك ونبەيدى. بۇزىق ادامنىڭ سوراقىلىعىن ۇرىپ قويعىزا المايسىڭ.
ورمان كۇزەتشىسى جۇرەكسىنە كۇرسىنىپ:
- ءوزىڭ ساقتاپ، ەسىركەي گور، جاساعان! ارام پەيىلدى، قاس-دۇشپانداردان امان ساقتاي گور! وتكەن جەتىدە ۆولوۆي زايميشيدە ءبىر شالعىشى ءبىر شالعىشىنى كەۋدەدەن شالعىمەن شاۋىپ، ءولىمشى قىلىپ تاستاپتى! كەدەن كەدەن بولدى، كەدەن نەدەن بولدى دەسەڭىزشى، بيلىك وزىڭدە عوي، پارۋارديگار! الگى شالعىشى كاباكتان شىعىپ كەلەدى ەكەن... ءىشىپ العان. وعان باسقا ءبىر شالعىشى كەز بولادى، ول دا قىزىپ الىپتى...
ۇيىپ تىڭداپ وتىرعان اڭشى سەلك ەتىپ، موينىن سوزا، قۇلاعىن تىگە ءتۇستى. ورمان كۇزەتشىسىنىڭ ءسوزىن ءبولىپ:
- تۇرا تۇر. بىرەۋ ايعايلاعان سياقتى بولدى... - دەدى.
اڭشى مەن ورمان كۇزەتشىسى قاپ-قاراڭعى تەرەزەدەن كوز ايىرماي، تىڭ تىڭداي قالدى. قۇلاق تىگە تىڭداعاندا قانداي داۋىلدا بولسىن ەستىلىپ تۇراتىن دىبىستار ورماننىڭ ۋ-شۋىمەن ارالاسىپ كەتكەن، سوندىقتان، الدە بىرەۋ-مىرەۋ ارا تۇسۋگە شاقىردى ما ەكەن، الدە مۇرجادا جەلدىڭ ۇلىعانى ما ەكەن - ول اراسىن ايىرۋ قيىن ەدى. ءبىراق ءۇيدىڭ شاتىرىن جۇلىپ كەتە جازداپ، تەرەزەنىڭ قاعازىن سابالاپ، جەل تاعى ءبىر ىشقىنا ۇيتقىعاندا «اتتان!» دەگەن ايعاي اپ-انىق ەستىلدى.
- كىمدى ايتساڭ - سول دەگەندەي، كوردىڭ بە، سەنىڭ قانىشەرلەرىڭدى؟ توناپ جاتىر بىرەۋدى! - دەدى اڭشى ءوڭى قۋارا ورنىنان اتىپ تۇرىپ.
- قۇداي-اي، ساقتاي گور! - دەپ سىبىر ەتە ءتۇستى ورمان كۇزەتشىسى ءوڭى قۋارا ورنىنان تۇرىپ جاتىپ.
اڭشى تەرەزەدەن تىسقا قارادى دا، سەندەلىپ ءارلى-بەرلى جۇرە بەردى.
- ءتۇننىڭ قاراڭعىلىعىن كوردىڭ بە! كوزگە تۇرتسە كورگىسىز! ناعىز كىسى تونايتىن كەز. ەستىدىڭ بە؟ تاعى ايعايلادى! - دەپ كۇبىر ەتتى ول.
ورمان كۇزەتشىسى يكوناعا ءبىر قاراپ، كوزىن اڭشىعا اۋداردى دا، تۇتقيىل ءبىر حابار ەستىپ شوشىعان كىسىدەي السىرەپ، وتىرعىشقا سىلق ەتىپ وتىرا كەتتى.
- ءتاڭىردىڭ شىن پەندەسى! اۋىز ۇيگە بارىپ، ەسىكتى باستىرىقپەن بەكىتىپ كەلسەڭ بولار ەدى! جارىقتى دا ءسوندىرۋ كەرەك بولار! - دەدى جىلامسىراپ.
- نە ءۇشىن؟
- جامان ايتپاي جاقسى جوق، كىرىپ كەتەر مۇندا... ءاي، اۋىر عوي كۇنامىز!
- كومەككە بارۋ كەرەك بولىپ تۇرسا، سەن ەسىكتى باستىرىقپەن بەكىتپەكسىڭ! كوردىڭ بە پىسىعىن! بارمايمىز با؟
اڭشى مىلتىعىن اسىنىپ، بوركىن الدى.
- كيىن، مىلتىعىڭدى ال! ءاي، فلەركا، كا! فلەركا! - دەپ داۋىستادى يتىنە.
وتىرعىشتىڭ استىنان سەتتەر مەن جاي ءيتتىڭ بۋدانى ءتارىزدى ۇزىن قۇلاق ءبىر ءيت شىقتى. ول يەسىنىڭ جانىنا كەلىپ، ءبىر كەرىلدى دە، قۇيرىعىن بۇلعاڭداتا باستادى.
- نە قىلىپ وتىرسىڭ سەن؟ بارمايسىڭ با الدە؟ - دەپ اڭشى اقىرىپ قالدى ورمان كۇزەتشىسىنە.
- قايدا؟
- كومەك كورسەتپەيمىز بە!
- قايدان بارايىن مەن! قۇداي كومەكتەسسىن وعان! - دەپ تۇلا بويى ءبۇرىسىپ، قولىن ءبىر-اق سەرمەدى ورمان كۇزەتشىسى.
- نەلىكتەن بارعىڭ كەلمەيدى سەنىڭ؟
- وسىنداي قورقىنىشتى اڭگىمەدەن كەيىن مەن ەندى قاراڭعىدا اياعىمدى اتتاپ تا باسپايمىن. قۇداي ساقتاسىن! ونان سوڭ، ورماندى كورمەپ پە ەكەنمىن؟
- نەمەنەگە قورقاسىڭ؟ الدە، مىلتىعىڭ جوق پا؟ ءجۇر، تىلەۋىڭدى بەرسىن! جالعىز بارۋعا قورقىنىشتى، ەكەۋ بولساق، بىرىمىزگە-ءبىرىمىز ەس بولامىز! ەستىدىڭ بە؟ تاعى ايعايلادى! تۇر!
- مەنى كىم دەپ تۇرسىڭ، سەن جىگىت! ولىمگە باس تىگەتىن ءبىر ەسسىز عوي دەيسىڭ بە؟ - دەپ مىڭگىرلەدى ورمان كۇزەتشىسى.
- ءسويتىپ، سەن بارمايسىڭ با؟
ورمان كۇزەتشىسى ۇندەمەدى. ادامنىڭ ايعايىن ەستىگەن ءيت قىڭسىلاپ، ءۇرىپ قويا بەردى.
- باراسىڭ با دەيمىن؟ - دەپ قاتۋلانا كوزىن ادىرايتىپ، اقىرىپ قالدى اڭشى.
ورمان كۇزەتشىسى تىرجيا:
- جابىسىپ بولمادىڭ - اۋ، قۇدايدىڭ قۇدىرەتى! بار ءوزىڭ! - دەدى.
- ءوي... سىلىمتىك! - دەپ اڭشى زىرك ەتتى، ەسىككە قاراي اياڭداپ. - فلەركا، كا! - دەدى ىلە- شالا.
ول ەسىكتى شالقاسىنان اشىق تاستاپ شىعىپ كەتتى. ءۇيدىڭ ىشىنە جەل ۋىلدەپ قويا بەردى. شامنىڭ وتى لاپ ەتتى دە، ءوشىپ قالدى.
ورمان كۇزەتشىسى اڭشىنىڭ سوڭىنان ەسىكتى جاپقىسى كەلىپ شىققاندا، نايزاعاي جارق ەتىپ، ورمان اڭعارىنداعى شالشىق، تاياۋ تۇرعان قاراعايلار جانە كەتىپ بارا جاتقان قوناقتىڭ تۇلعاسى كورىنىپ قالدى. الىستا كۇن كۇركىرەدى.
ورمان كۇزەتشىسى جۋان باستىرىقتى ۇلكەن تەمىر ىلگەككە جالما-جان سۇعىپ جاتىپ:
- استاپىراللا، استاپىراللا، استاپىراللا... كۇننىڭ مۇنداي بولۋى دا قۇدايدىڭ قۇدىرەتى-اۋ، - دەپ سىبىرلاپ قويدى.
ۇيگە قايتىپ كىرىپ، سيپالانىپ ءجۇرىپ پەشىن تاۋىپ الدى دا، ۇستىنە شىعىپ، باسىن تۇمشالاي جامىلىپ جاتىپ قالدى. تون جامىلىپ، قۇلاعىن ءتۇرىپ جاتقانىمەن، ول ەندى ادام زاتىنىڭ ايعايىن ەستىمەدى، ءبىراق ونىڭ ەسەسىنە نايزاعايدىڭ گۇرىلى كۇشەيە ءتۇستى. جەل ايداعان قاتتى جاڭبىردىڭ تەرەزەنىڭ اينەگىنە تاسىرلاتا سوققانى ايقىن ەستىلىپ جاتتى.
اڭشىنى ءۇستى- باسى سۋ بولىپ، تومارلارعا ءسۇرىنىپ - قابىنىپ ءجۇر عوي دەپ ۇيعارىپ: «ءوزىن ءبىر تۇلەن ءتۇرتتى! زارەسى ۇشىپ، ءتىسى - تىسىنە تيمەي جۇرگەن شىعار!» دەپ ويلادى.
ون مينۋت وتەر-وتپەستەن-اق بىرەۋدىڭ كەلە جاتقان تىقىرى، ىلە-شالا ەسىكتىڭ قاتتى قاعىلعانى ەستىلدى.
- بۇل كىم؟ - دەپ داۋىستادى ورمان كۇزەتشىسى.
- بۇل مەنمىن. اش! - دەگەن اڭشىنىڭ داۋسى ەستىلدى. ورمان كۇزەتشىسى پەشتەن سىرعىپ ءتۇسىپ، سيپالانىپ ءجۇرىپ شامدى تاۋىپ جاقتى دا، ەسىكتى اشتى. اڭشى دا، ونىڭ ءيتى دە مالمانداي سۋ بولعان ەكەن. ولار قالىڭ قاتتى جاڭبىردىڭ استىندا قالىپتى، ەندى ءۇستىنىڭ سۋى سىعىلماعان شۇبەرەكتىڭ سۋىنداي سورعالاپ تۇر.
- نە ەكەن ول؟ - دەدى ورمان كۇزەتشىسى.
- ءبىر قاتىن اربامەن كەلە جاتىر ەكەن، باسقا جولعا ءتۇسىپ كەتىپتى... - دەدى اڭشى اپتىعىن باسا الماي. - شىتىرمانعا كىرىپ كەتتى، - دەدى تاعى.
- قاراشى، اقىماقتى! قورىققان ەكەن وندا... قالاي، ونى جولعا الىپ شىقتىڭ با؟
- جاۋاپ قايىرعىم كەلمەيدى، سەندەي ارامعا.
اڭشى سۋ بوركىن وتىرعىشقا تاستاپ جاتىپ:
- سەنى ەندى بىلاي دەپ بىلەمىن، سەن ناعىز وڭباعان، جامان ادام ەكەنسىڭ. ءوزى كۇزەتشى بولىپ جالاقى الادى-اۋ ءالى! جەكسۇرىن، بارىپ تۇرعان جەكسۇرىن، - دەدى.
ورمان كۇزەتشىسى جازىقتى ادامنىڭ جۇرىسىمەن سۇيرەتىلە باسىپ، پەشكە بارىپ، تاماعىن ءبىر كەنەپ الىپ، جاتا كەتتى.
اڭشى وتىرعىشقا وتىرىپ ءبىراز ويلاندى دا، سۋ كۇيىمەن وتىرعىشتىڭ ۇزىن بويىنا قۇلاي كەتتى. ءبىرازدان سوڭ شامدى ءسوندىرىپ، ورنىنا قايتا جاتتى. نايزاعاي قاتتى ءبىر شاتىرلاپ وتكەن كەزدە ول اۋناپ ءتۇسىپ، ءبىر تۇكىرىپ تاستادى دا:
- قورقادى بۇل... ال ول قاتىندى باۋىزداپ جاتسا شە؟ وعان ارا ءتۇسۋ كىمنىڭ ءىسى؟ جاسى ءبىرازعا كەلگەن تاقۋا ءوزى... شوشقاسىڭ، باسقا تۇك تە ەمەسسىڭ، - دەپ كىجىندى.
ورمان كۇزەتشىسى تاماعىن كەنەپ، تەرەڭ ءبىر كۇرسىندى. فلەركا قاراڭعىدا قاتتى ءبىر سىلكىنگەندە، ءۇستىنىڭ سۋى جان -جاققا شاشىرادى.
- ول قاتىندى باۋىزداپ كەتسە، بار كۇناڭ ازداي، ول سەنىڭ ويىڭا كىرىپ تە شىقپاس تەگىندە؟ سەنىڭ مۇنداي ەكەنىڭدى، قۇداي ۇرسىن، بىلگەن جوق ەدىم... - دەدى اڭشى.
توڭىرەك تىم-تىرىس. تۇنەرگەن بۇلت اۋىپ، كۇننىڭ كۇركىرەگەنى ەندى الىستان ەستىلىپ تۇردى، ءبىراق جاڭبىر ءالى سەبەلەپ جاۋىپ تۇر.
اڭشى تىنىشتىقتى بۇزىپ:
- ال، ايتالىق، قاتىن ەمەس، سەن اتتان سالساڭ شە؟ ەشكىم ارا تۇسۋگە جۇگىرمەسە، جاقسى بولار ما ەدى، سەن تورت اياققا؟ قاراڭ وشكىر، سەنىڭ وڭباعاندىعىڭ مەنى سونداي ىزا قىلدى! - دەدى.
سونىڭ ارتىنشا، ۇزاق تاعى ءبىر ۇزىلىستەن كەيىن:
- جۇرتتان قورقادى ەكەنسىڭ، وندا سەندە اقشا بار ەكەنى راس! جارلى ادام قورىقپايدى... - دەدى اڭشى.
- ءدال وسى سوزدەرىڭ ءۇشىن قۇداي الدىندا جاۋاپتىسىڭ... مەندە اقشا جوق، - دەدى ارتەم قىرىلداپ.
- ءيا، سولاي شىعار! ارام ادامداردا اقشا ءاردايىم بولادى... ايتپەسە سەن جۇرتتان نەگە قورقاسىڭ؟ ولاي بولسا، اقشاڭ بار! اسىلى، سەنىڭ ءتۇسىنۋىڭ ءۇشىن، وسى سەنى قاساقانا توناسام با ەكەن!..
ارتەم دىبىسىن بىلدىرمەي، پەشتەن ءتۇسىپ، شام جاعىپ، يكونانىڭ استىڭعى جاعىنا كەلىپ وتىردى. ءوڭى قاشىپ، اڭشىدان كوزىن ايىرار ەمەس.
- قاجەت دەپ تاپسام، تونايمىن دا كەتەمىن! قالاي عوي دەپ ەدىڭ؟ سەن سياقتىلاردى ۇيرەتۋ كەرەك! ايت، قايدا تىقتىڭ اقشانى! - دەدى تاعى اڭشى ورنىنان كوتەرىلە.
ارتەم اياعىن استىنا باسىپ، كوزىن جىپىلىقتاتتى.
- نەمەنەگە بۇرىسەسىڭ؟ قايدا تىقتىڭ اقشانى؟ الدە ءتىلىڭ جوق پا سەن قۋدىڭ؟ نەگە ۇندەمەيسىڭ؟
اڭشى ۇشىپ تۇرىپ، ورمان كۇزەتشىسىنىڭ قاسىنا كەلدى.
- كوزىن بايعۇستاي باعجيتۋىن! اكەل اقشانى، ايتپەسە اتامىن!
- سونشاما نەمەنەگە جابىسا قالدىڭ؟ - دەپ ورمان كۇزەتشىسى بەزەك قاعىپ، ەكى كوزىنەن جاس ىرشىپ-ىرشىپ كەتتى، - نە سەبەپتى؟ ءبارى قۇدايعا ايان! وسى ءسوزىڭ ءۇشىن قۇداي الدىندا جاۋاپتىسىڭ. مەنەن اقشا سۇراپ قىسىمدىق جاساۋعا قاقىڭ جوق! - دەدى ورمان كۇزەتشىسى.
ارتەمنىڭ جىلاعان جۇزىنە قاراپ، اڭشى تىرجيا ءۇيدىڭ ىشىندە ەرسىلى-قارسىلى ءجۇردى دە، ءجۇزى قاتۋلانىپ، بوركىن باسا كيىپ، قولىنا مىلتىعىن الدى.
- ە - ەي... ساعان قاراسام وزىنەن-ءوزى جۇرەگىم اينيدى! - دەدى ول تىستەنىپ. - كورگىم كەلمەيدى سەنى! ءبارىبىر سەنىڭ ۇيىڭدە تۇنەي المايمىن. وسى كورگەنىم دە جەتەر! ءاي، فلەركا! - دەدى يتىنە.
ەسىك گۇرس ەتتى - تىنىشسىز قوناق ءيتىن ەرتىپ شىعىپ كەتتى... ارتەم ىلەسە شىعىپ ەسىگىن بەكىتىپ الىپ، شوقىندى دا جاتىپ قالدى.
اۋدارعان ا. ەلشىبەكوۆ