بالا ءبيدىڭ ايتقاندارى
بيمەنبەت اكەسى ەسەنالىدەن ون ءۇش جاسىندا جەتىم قالىپ، اكەسىنىڭ ءىنىسى ارعىنبايدىڭ اتىن ەرتتەپ قاسىنا ەرەدى. ارعىنباي ءبيدىڭ الدىنا كەلەر ءۇش داۋدىڭ شەشىمىن ايتىپ، بيمەنبەت كوزگە تۇسەدى دە، "بالا بي" اتانىپ كەتەدى.
* * *
ءتورت كىسى بىرلەسىپ، ءبىر اقساق ەشكىنى سەمىرتىپ سويماق بولىپ قىرمانعا جىبەرەدى. جانە دە سويعاندا كىم قاي اياعىن الاتىنىن الدىن الا بەلگىلەپ قويسا كەرەك. ەشكى ءبىر كۇنى شۇبەرەك وراعان اقساق اياعىن وتقا تيگىزىپ الىپ باقىرىپ، قىرماندى اينالا جۇگىرىپ، سودان قىرمان ورتتەنەدى. ورتكە كىنالى كىم دەپ ىزدەگەندە ءۇش ساۋ اياقتىڭ يەسى: «وتقا جۇعىسقان دا، قىرمانعا ءورت قويعان دا شۇبەرەك بايلاعان اقساق اياق»،- دەپ اۋرۋ اياقتىڭ يەسىن ايىپتى ەتىپ شىعارادى.
سوندا بالا بي (بيمەنبەت) : «ەشكى ءبىر اياعىمەن جۇرمەيدى، ءۇش اياعىمەن جۇرەدى جانە اۋرۋ اياقپەن جۇرمەيدى، ساۋ اياقپەن جۇرەدى. ەشكىنى وتقا ايداعان دا، وتتى قىرمانعا اكەلگەن دە ساۋ اياقتار. سوندىقتان ءورتتىڭ شىعۋىنا ونىڭ ءۇش ساۋ اياعى كىنالى»،- دەپ اقساق اياقتىڭ يەسىن ايىپتاۋدان اراشالاپ قالادى.
* * *
ىننەن قازىپ الىنعان ءبىر تۇلكىگە ەكى كىسى تالاسىپ، ءبىرى: «ءيتىم قۋىپ كەلىپ ىندەتتى» دەيدى. ەكىنشىسى، قاقپانشى ەكەن. «ءجۇنى جەتىلسىن دەپ سىرتىنان باعىپ، باقىلاپ جۇرگەن تۇلكىم ەدى. جەر دە مەنىكى، ءىن دە مەنىكى»،- دەيدى.
سوندا بيمەنبەت بالا: - تۇلكى ارلان بولسا، قۋىپ كەلىپ ىندەتكەن قاعۋشىنىكى، ۇرعاشى بولسا، سىرتىنان باعىپ جۇرگەن جەر يەسى قاقپانشىنىكى، ويتكەنى ۇلان ءدۇز جاعالايدى، ۇرعاشى ءۇي ساعالايدى،-دەگەن ەكەن. ءسويتىپ، ۇرعاشى تۇلكى سىرتىنان باعىپ، قاقپان قۇرعان ادامعا ءتيىپتى. ءجون ءبىلىپ، ءادىل شەشەىم جاسايتىن بيمەنبەت «بالا بي» اتانىپ كەتىپتى.
* * *
دوسبول مەن بالا بي ءبىر ۇيدە تۇستەنىپ وتىرسا كەرەك. ءۇي يەلەرى تۇستىككە سۇتكە كۇرىش بۇقتىرىپ، ۇستىنە سارى ماي سالىپ اكەلىپ قويادى. بالا بي سوندا سارى مايدى ءوز جاعىنا قاراي جاقىنداتۋدى ويلاپ: - دوسەكە، جاسىمىزدان بىرگە وسكەن قاتار ەدىك، ەگىز ەدىك. اتام ءولدى - كەلمەدىڭ، شەشەم ءولدى- كەلمەدىڭ،- دەپ، كۇرىشتىڭ بەتىنەن وزىنە قاراي ەكى جول تارتىپ قويادى.
جولداسىنىڭ قۋلىعىن سەزە قويعان دوسبول: -راس- اۋ، مەن سەنى ۇمىتايىن دەپ ءجۇر دەيمىسىڭ. جۇرگىنشىلىك كوپ. ەل ءىشى ۇيقى- تۇيقى بولعان كەز عوي، - دەپ، سارى ماي مەن كۇرىشتى ارالاستىرىپ جىبەرىپتى.
* * *
بالا بي:
قۇداي- اۋ، باي مەن مىرزا تانىسىڭ با؟
بۇل كەدەي جەك كورەتىن الىسىڭ با؟
پانالاعان كۇركەمدى وتقا ورتەتىپ
كوپسىنگەنىڭ ءبىر قۇشاق قامىسىڭ با؟ - دەپ نازالانعان سوڭ، دوسبول ءۇي كوتەرىپ بەرگەن ەكەن.
Massaget.kz